ΤΡΑΠΕΖΑ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ «ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ»

ΜονΕφΠειρ 1421/2024

Αγωγή κατ' άρθρο 71 ΚΔΔ κατά του εναγόμενου Δήμου για πράξεις και παραλείψεις των οργάνων του που προκάλεσαν εργατικό ατύχημα και απόρριψή της - Δεκτή η έφεση ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου Πειραιώς και μεταρρύθμιση της πρωτόδικης απόφασης -.

Κρίση ότι υφίσταται αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ των πράξεων και παραλείψεων του εφεσίβλητου Δήμου και του τραυματισμού του εκκαλούντα και δη του ακρωτηριασμού της ονυχοφόρου φάλαγγας του αριστερού δείκτη. Υποχρέωση του εφεσίβλητου δήμου να καταβάλει νομιμοτόκως το ποσό των 35.000 ευρώ κατ' άρθρα 105 και 106 ΕισνΑΚ. Δίκαιο και εύλογο το ποσό λαμβανομένων υπόψη των συμπαρομαρτουσών συνθήκων και των ικανοτήτων του εκκαλούντος. Μη άσκηση αναίρεσης εκ μέρους του ηττηθέντος-εφεσίβλητου Δήμου και καταβολή τον Ιούνιο 2025 νομιμοτόκως του οφειλόμενου συνολικού ποσού 42.500 ευρώ.

(Η απόφαση δημοσιεύεται επιμελεία του δικηγόρου Αθηνών Κωνσταντίνου Γαρέφου)

Αριθμός απόφασης: 1421/2024

ΤΟ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

ΤΜΗΜΑ ΣΤ' ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ

συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του, στις 2 Απριλίου 2024, με δικαστή την Παρασκευή Παπαγεωργίου, Εφέτη Δ.Δ. και Γραμματέα την Αικατερίνη Μπατσιάκου - Θάνου, δικαστική υπάλληλο,

γ ι α να δικάσει την έφεση με ημερομηνία κατάθεσης 28.12.2022 (./2022, Α.Β.Ε.Μ. ./26.01.2023),

τ ο υ ..., κατοίκου Αθηνών (οδός ...), ο οποίος παραστάθηκε μαζί με τον δικηγόρο Κωνσταντίνο Γαρέφο,

κατά του Δήμου Αγίου Δημητρίου, που εκπροσωπείται από τον Δήμαρχό του, και παραστάθηκε βάσει της υποβληθείσας την 27.03.2024 δήλωσης, κατ’ άρθρο 133 παρ. 2 του Κ.Δ.Δ. της δικηγόρου Ευθυμίας Καδδά

και κατά της Α1278/2022 απόφασης του Μονομελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Πειραιώς.

Αφού μελέτησε τη δικογραφία

Σκέφθηκε κατά το νόμο

1. Επειδή, με την κρινόμενη έφεση, για την οποία κατατέθηκε το νόμιμο παράβολο (σχ το . αποδεικτικό ηλεκτρονικής καταβολής παράβολου της Γ.Γ.Π.Σ.), επιδιώκεται, παραδεκτώς, η εξαφάνιση της Α1278/2022 απόφασης του Μονομελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Πειραιώς, με την οποία απορρίφθηκε η με ημερ καταθ. 22.11.2017 αγωγή του εκκαλούντος κατά του εφεσιβλήτου. Με την τελευταία, ο εκκαλών ζητούσε να υποχρεωθεί ο εφεσίβλητος Δήμος να καταβάλει σε αυτόν νομιμοτόκως, το ποσό των 60.000 €, για την ικανοποίηση της ηθικής βλάβης, που ισχυρίστηκε ότι υπέστη, από πράξεις και παραλείψεις των οργάνων του εφεσιβλήτου.

2. Επειδή, όπως παγίως γίνεται δεκτό (ΣτΕ 1371/2022, 425, 540, 1422/2021, 1210, 2917/2019, 1382/2018, 479-481/2018 Ολομ., κ.ά.), καθ’ ερμηνεία των άρθρων 105-106 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα [Εισ.Ν.Α.Κ., π. δ/μα 456/1984 (Α' 164)], ευθύνη των ο.τ.α. προς αποζημίωση γεννάται όχι μόνον όταν με πράξη ή παράλειψη οργάνου τους παραβιάζεται συγκεκριμένη διάταξη νόμου, αλλά και όταν παραλείπονται τα ιδιαίτερα καθήκοντα και υποχρεώσεις που προσιδιάζουν στη συγκεκριμένη υπηρεσία και προσδιορίζονται από την κείμενη εν γένει νομοθεσία και τους οικείους κανονισμούς, τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις αρχές της καλής πίστης. Ο κατά τα ανωτέρω παράνομος χαρακτήρας της ζημιογόνου πράξης, παράλειψης ή υλικής ενεργείας αρκεί για να στοιχειοθετηθεί η ευθύνη του Δημοσίου ή ο.τ.α., χωρίς να απαιτείται και η διαπίστωση πταίσματος του οργάνου τους (ΣτΕ 1594/2020, 1413/2006 7μ.). Απαραίτητη, πάντως, προϋπόθεση για την επιδίκαση αποζημίωσης είναι, μεταξύ άλλων, η ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ της παράνομης πράξης ή παράλειψης ή υλικής ενέργειας ή παράλειψης υλικής ενεργείας του δημοσίου οργάνου και της ζημίας που επήλθε. Αιτιώδης δε σύνδεσμος υπάρχει, όταν, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, η πράξη ή η παράλειψη είναι επαρκώς ικανή (πρόσφορη) και μπορεί αντικειμενικά κατά τη συνήθη και κανονική πορεία των πραγμάτων και χωρίς τη μεσολάβηση άλλου περιστατικού να επιφέρει τη ζημία και να την επέφερε στη συγκεκριμένη περίπτωση (ΣτΕ 2917/2019). Περαιτέρω, στον Αστικό Κώδικα (Α.Κ.) ορίζεται: στο μεν άρθρο 932 ότι «Σε περίπτωση αδικοπραξίας, ανεξάρτητα από την αποζημίωση για την περιουσιακή ζημία, το δικαστήριο μπορεί να επιδικάσει εύλογη κατά την κρίση του χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης. ... », στο δε άρθρο 300 ότι «Αν εκείνος που ζημιώθηκε συντέλεσε από δικό του πταίσμα στη ζημία ή την έκτασή της, το δικαστήριο μπορεί να μην επιδικάσει αποζημίωση ή να μειώσει το ποσό της. Το ίδιο ισχύει και όταν εκείνος που ζημιώθηκε παρέλειψε να αποτρέψει ή να περιορίσει τη ζημία ...». Καθ’ ερμηνεία των ανωτέρω διατάξεων έχουν κριθεί τα εξής: α) ανεξαρτήτως της αποζημίωσης για την περιουσιακή ζημία, παρέχεται στο δικαστήριο της ουσίας η ευχέρεια, αφού εκτιμήσει τα πραγματικά περιστατικά, που θέτουν υπόψη του οι διάδικοι, και με βάση τους κανόνες της κοινής πείρας και λογικής, να επιδικάσει εύλογη κατά την κρίση του χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης, δηλαδή χρηματική ικανοποίηση ανάλογη με τις περιστάσεις της συγκεκριμένης περίπτωσης (ΣτΕ 76/2018, 1414, 596/2017, 2432/2016 κ.ά.), και β) ότι αν, με βάση τα πραγματικά περιστατικά που προκύπτουν από τα στοιχεία του φακέλου, συντρέχει πταίσμα του ζημιωθέντος, απόκειται στην εξουσία του δικαστηρίου, αφού εκτιμήσει ελευθέρως τις περιστάσεις, μεταξύ των οποίων είναι και ο βαθμός του πταίσματος του ζημιωθέντος, να επιδικάσει ολόκληρη την αποζημίωση ή να μην επιδικάσει καθόλου αποζημίωση ή και να μειώσει μόνο το ποσό της αποζημίωσή (ΣτΕ 877/2013 7μ., 3595/2012, 3124/2011). Πρέπει όμως, η πράξη του ζημιωθέντος να έχει συντελέσει στην πρόκληση της ζημίας και να υπάρχει αιτιώδης σύνδεσμος της υπαίτιας πράξης του ζημιωθέντος με την πρόκληση ή την έκταση της ζημίας (ΣτΕ 2666/2019, 484/2018, 15/2018, 596/2017).

3. Επειδή, εξάλλου, ο Κώδικας Νόμων για την Υγεία και την Ασφάλεια των Εργαζομένων (εφεξής Κ.Ν.Υ.Α.Ε.), που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 3850/2010 (Α' 84), εφαρμόζεται και στους ο.τ.α., έκαστος των οποίων θεωρείται ως 'επιχείρηση’ και 'εργοδότης’ (άρθρα 2 παρ. 1, 3 παρ. 2), υποχρεούμενος, εάν απασχολεί περισσότερους από πενήντα εργαζομένους, να χρησιμοποιεί τεχνικό ασφάλειας και ιατρό εργασίας (άρθρο 8 παρ 2). Περαιτέρω, στο άρθρο 42 του Κ.Ν.ΥΑ.Ε. προσδιορίζονται οι γενικές υποχρεώσεις των εργοδοτών και οριοθετείται η θεσπιζόμενη ευθύνη τους, στα πλαίσια της οποίας απαιτείται να λαμβάνονται «τα αναγκαία μέτρα για την προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων, συμπεριλαμβανομένων των δραστηριοτήτων πρόληψης των επαγγελματικών κινδύνων, ενημέρωσης και κατάρτισης, καθώς και της δημιουργίας της απαραίτητης οργάνωσης και της παροχής των αναγκαίων μέσων» (παρ. 1, 3 και 5). Μεταξύ δε άλλων, ο εργοδότης υποχρεούται κατά την παρ. 6 περ. γ' του ίδιου άρθρου «να επιβλέπει την ορθή εφαρμογή των μέτρων υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων», υπό το φως των γενικών αρχών πρόληψης, στις οποίες συγκαταλέγονται, κατά τα οριζόμενα στην παρ. 7 περ. α', στ', θ', η αποφυγή των κινδύνων, η καταπολέμηση αυτών στην πηγή τους και η παροχή των κατάλληλων οδηγιών στους εργαζομένους [βλ. και τις όμοιες ρυθμίσεις του άρθρου 7 του π. δ/τος 17/1996 (Α' 11)]. Ακόμη, μεταξύ των ειδικών υποχρεώσεων των εργοδοτών, τις οποίες ορίζει το άρθρο 43 του Κ.Ν.Υ.Α.Ε., συγκαταλέγεται, κατά την παρ. 2 περ. α', η «εντός 24 ωρών», αναγγελία στην αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας, στην πλησιέστερη αστυνομική αρχή και στον οργανισμό ασφάλισης του εργαζόμενου, κάθε εργατικού ατυχήματος και «εφόσον πρόκειται περί σοβαρού τραυματισμού ή θανάτου» επιβάλλεται η τήρηση αμετάβλητων όλων των στοιχείων «που δύνανται να χρησιμεύσουν για εξακρίβωση των αιτίων του ατυχήματος». Τέλος, στο π. δ/μα 395/1994 Ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας για τη χρησιμοποίηση εξοπλισμού εργασίας από τους εργαζόμενους κατά την εργασία τους σε συμμόρφωση με την οδηγία 89/655/ΕΟΚ’ (Α' 220), το οποίο ομοίως εφαρμόζεται στους ο.τ.α. (άρθρο 1, παρ. 3), μαζί με τις λοιπές ισχύουσες ειδικές ρυθμίσεις [η 88555/3293/88 κοινή απόφαση (κ.υ.α.) των Υπουργών Προεδρίας της Κυβερνήσεως, Εσωτερικών, Οικονομικών και Εργασίας (Β' 721)], ορίζονται στο άρθρο 3, για τον εξοπλισμό εργασίας, στον οποίο συγκαταλέγονται και τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται για την εκτέλεσή της (άρθρο 2 παρ. 2), τα εξής: «1. Ο εργοδότης λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα ώστε ο εξοπλισμός εργασίας που τίθεται στη διάθεση των εργαζομένων μέσα στην επιχείρηση ή/και την εγκατάσταση να είναι κατάλληλος για την προς εκτέλεση εργασία ή κατάλληλα προσαρμοσμένος προς το σκοπό αυτό, ούτως ώστε να διασφαλίζεται η ασφάλεια και η υγεία των εργαζομένων κατά τη χρησιμοποίησή του. 2. Κατά την επιλογή του εξοπλισμού εργασίας που πρόκειται να χρησιμοποιηθεί, ο εργοδότης λαμβάνει υπ’ όψη τις ειδικές συνθήκες και τα χαρακτηριστικά της εργασίας, τους κινδύνους που υπάρχουν στην επιχείρηση ή/και την εγκατάσταση, ιδίως στις θέσεις εργασίας, για την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων, τους κινδύνους που ενδέχεται να προστεθούν λόγω της χρησιμοποίησης του εν λόγω εξοπλισμού εργασίας καθώς και έγγραφη γνώμη του τεχνικού ασφάλειας. 3. Όταν δεν είναι δυνατό να εξασφαλιστεί πλήρως, κατά τον τρόπο αυτό, η ασφάλεια και η υγεία των εργαζομένων κατά τη χρησιμοποίηση του εξοπλισμού εργασίας, ο εργοδότης λαμβάνει τα απαραίτητα μέτρα, ώστε να περιορίσει τους κινδύνους στο ελάχιστο». Όπως έχει κριθεί (ΣτΕ 2666/2019, σκέψη 6), καθ’ ερμηνεία των διατάξεων που αφορούν στην ασφάλεια και υγιεινή των χώρων εργασίας [μεταξύ αυτών τα άρθρα 662 του Α.Κ., 32 του ν. 1568/1985 (Α' 177) - η εφαρμογή των ρυθμίσεων του οποίου επεκτάθηκε και στο Δημόσιο με την προμνησθείσα κ.υ.α., όπως κυρώθηκε με το άρθρο 39 παρ. 1 του ν. 1836/1989 (Α' 79) - και 3 του ανωτέρω π. δ/τος 395/1994], ο εργοδότης υποχρεούται να εξασφαλίζει την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων του στον τόπο εργασίας τους και να λαμβάνει κάθε μέτρο που απαιτείται, ώστε να διασφαλίζονται οι εργαζόμενοι από κάθε κίνδυνο, που μπορεί να απειλήσει την υγεία και τη σωματική τους ακεραιότητα κατά την εργασία τους.

4. Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, από την επανεκτίμηση των στοιχείων της δικογραφίας προκύπτουν τα ακόλουθα: Ο εκκαλών απασχολείτο κατά τον κρίσιμο χρόνο στην υπηρεσία καθαριότητας του εφεσιβλήτου Δήμου, με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας ορισμένου χρόνου οκτάμηνης διάρκειας, ως συλλέκτης απορριμμάτων (εργάτης καθαριότητας). Στις 06.11.2013 και περί ώρα 01:00 π.μ., το με αρ. κυκλ. ΚΗΥ-. απορριμματοφόρο όχημα του Δήμου, με οδηγό τον .. και συνοδούς εργάτες καθαριότητας την Διονυσία Μαρίνου και τον εκκαλούντα, εκτελούσε δρομολόγιο συλλογής απορριμμάτων επί της οδού Αγίου Δημητρίου, στον Άγιο Δημήτριο Αττικής. Στη συμβολή των οδών Αγίου Δημητρίου και Σαντορίνης του ως άνω Δήμου, το απορριμματοφόρο όχημα σταμάτησε, προκειμένου να φορτώσουν τα απορρίμματα των εκεί ευρισκομένων κάδων. Ο εκκαλών, με την βοήθεια της ..., η οποία είχε αναλάβει και το χειριστήριο του υδραυλικού μηχανισμού πρόσδεσης και ανύψωσης των κάδων, προσέγγισαν τον κάδο που βρισκόταν στο σημείο εκείνο στο πίσω μέρος του οχήματος και τον πρόσδεσαν στον υδραυλικό μηχανισμό ανύψωσης. Η εν λόγω εργαζομένη, με την χρήση του χειριστηρίου του υδραυλικού μηχανισμού, αφού ανέβασε και άδειασε τον κάδο στο απορριμματοφόρο όχημα, στη συνέχεια τον κατέβασε στο έδαφος. Ακολούθως, όπως προέβαλε πρωτοδίκως ο εκκαλών, αν και ο κάδος ακουμπώντας στο έδαφος θα έπρεπε να απελευθερωθεί από τις δαγκάνες του υδραυλικού συστήματος του απορριμματοφόρου, ωστόσο αυτό δεν συνέβη, παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες της ... να απελευθερώσει τον κάδο με το χειριστήριο του υδραυλικού συστήματος. Στο σημείο αυτό, και προκειμένου να απελευθερωθεί ο κάδος από τις δαγκάνες, ο εκκαλών επιχείρησε με το αριστερό του χέρι να ξεμπλοκάρει τον κάδο από τον μηχανισμό. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, το χέρι του να εισέλθει στη ζώνη διάτμησης που σχηματίζει το σώμα του κάδου και οι βραχίονες του οχήματος, μετά την ενεργοποίηση της κίνησης των βραχιόνων και να πιαστεί ο αριστερός του δείκτης μεταξύ του πείρου, ο οποίος συγκρατεί τον κάδο, και της κυλινδρικής υποδοχής του κάδου, και να υποστεί ακρωτηριασμό της πρώτης (ονυχοφόρου) φάλαγγας του δείκτη του αριστερού του χεριού. Αμέσως μετά το ατύχημα και περί ώρα 02.00' π.μ. διακομίστηκε στο νοσοκομείο «ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΕΝΝΗΜΑΤΑΣ» (τμήμα πλαστικής χειρουργικής), όπου, κατόπιν τοπικής αναισθησίας, έγινε χειρουργική επέμβαση διαμόρφωσης του δαχτύλου του, και στις 08.11, 25.11 και 16.12.2013 μετέβη εκ νέου στο νοσοκομείο για μετεγχειρητικό έλεγχο. Στις 23.12.2013 υποβλήθηκε εκ νέου σε χειρουργική επέμβαση διαμόρφωσης του δαχτύλου του με τοπική αναισθησία, λόγω αστοχίας της πρώτης επέμβασης. Όπως προέβαλε ο εκκαλών πρωτοδίκως, για το εν λόγω ατύχημα και τον συνεπεία αυτού τραυματισμό του, ήτοι τον μερικό ακρωτηριασμό του δείκτη του αριστερού του χεριού, αποκλειστικά υπεύθυνος είναι ο εφεσίβλητος Δήμος, ο οποίος δεν φρόντισε, διά των αρμοδίων οργάνων του, για την τήρηση των κανόνων ασφαλείας και την λήψη των αναγκαίων μέτρων για την προστασία της σωματικής του ακεραιότητας.

Ειδικότερα, όπως προέβαλε, ο εφεσίβλητος δεν φρόντισε αφενός για την κατάλληλη συντήρηση του απορριμματοφόρου οχήματος, και συγκεκριμένα του μηχανισμού ανύψωσης των κάδων, αφετέρου για την εκπαίδευση του εκκαλούντος και την ενημέρωσή του σχετικά τους κινδύνους που συνεπαγόταν η λειτουργία του εν λόγω μηχανισμού, ιδίως στην περίπτωση που παρουσιαστεί πρόβλημα μπλοκαρίσματος, και συνεπώς ο διάδικος Δήμος, διά των αρμοδίων οργάνων του, δεν είχε λάβει όλα τα πρόσφορα και απαραίτητα μέτρα, ώστε να αποφευχθεί το εν λόγω εργατικό ατύχημα. Οι ως άνω παραλείψεις, δε, τελούν, κατά τους πρωτοδίκως προβληθέντες ισχυρισμούς του εκκαλούντος, σε αιτιώδη συνάφεια με την πρόκληση και τις συνέπειες του εν λόγω ατυχήματος. Λαμβανομένης, δε, υπόψη της υπαιτιότητας του εφεσιβλήτου Δήμου, της σωματικής βλάβης την οποία υπέστη από το εν λόγω ατύχημα, σε συνδυασμό με την ηλικία του (34 ετών κατά τον χρόνο του ατυχήματος), η οποία επέτεινε τον ψυχικό του πόνο, τις συνθήκες του ατυχήματος και της εξ αυτού προκληθείσας σωματικής και ψυχικής του ταλαιπωρίας, του έντονου άλγους το οποίο δοκίμασε, της έκτασης της βλάβης την οποία υπέστη και των οδυνηρών συνεπειών αυτής για το μέλλον του, αναφορικά και με την ικανότητά του για εργασία, λόγω της απώλειας του αριστερού του δείκτη, εξαιτίας της οποίας το αριστερό του χέρι δεν πρόκειται να επανέλθει ποτέ στην προηγούμενη άριστη κατάστασή του και θα παρουσιάζει μια εμφανή αναπηρία εφ’ όρου ζωής, καθώς και της κοινωνικής και οικονομικής επιφάνειας της δικής του και του εφεσιβλήτου, ο εκκαλών ζήτησε με την ένδικη αγωγή του, την επιδίκαση χρηματικής ικανοποίησης για την ηθική βλάβη που έχει υποστεί, κατ’ άρθρο 932 Α.Κ., ποσού 60.000 €. Προς απόδειξη των ανωτέρω ισχυρισμών του, ο εκκαλών προσκόμισε πρωτοδίκως α) την με αρ. πρωτ. ./2013 έκθεση έρευνας ατυχήματος του επιθεωρητή του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας (Περιφερειακό Κέντρο Πρόληψης Επαγγελματικού Κινδύνου Αθηνών και Κρήτης), β) την συνημμένη σε αυτήν με αρ. πρωτ. ./27.01.2014 έκθεση του τεχνικού ασφαλείας της ανώνυμης εταιρείας βιομηχανικής έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και εργαστηριακών δοκιμών, πιστοποίησης και ποιότητας (ΕΒΕΤΑΜ Α.Ε. - ΕΞΎ.Π.Π.), γ) την από 07.11.2013 αναγγελία εργατικού ατυχήματος, δ) την από 08.11.2013 ιατρική βεβαίωση της κλινικής του τμήματος πλαστικής χειρουργικής του Γ.Ν.Α. ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΕΝΝΗΜΑΤΑΣ περί μερικού ακρωτηριασμού τελικής φάλαγγας αριστερού δείκτη και σύσταση για αναρρωτική άδεια 15 ημερών, ε) την από 06.11.2013 βεβαίωση με οδηγίες της ως άνω κλινικής, στ) έντυπο αναγγελίας πρόσληψής του από τον εφεσίβλητο, ζ) βεβαίωση περί της σχέσεως εργασίας του και της διάρκειας αυτής, η) επικυρωμένο αντίγραφο των πρακτικών συνεδρίασης της 05.06.2015 από το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών, για την εκδίκαση της από 14.04.2014 αγωγής (α.κ.δ. ./2014), που είχε ασκήσει ο εκκαλών σε βάρος του εφεσιβλήτου ενώπιον του ανωτέρω δικαστηρίου και θ) την 860/2014 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών (τμήμα εργατικών διαφορών), με την οποία η ανωτέρω με ημερ. 14.04.2014 αγωγή απορρίφθηκε ως απαράδεκτη λόγω ελλείψεως δικαιοδοσίας. Ο εφεσίβλητος Δήμος, με την έκθεση των απόψεών του, προέβαλε πρωτοδίκως ότι δεν συνέτρεξε οποιαδήποτε παρανομία εκ μέρους των οργάνων του, καθόσον τηρήθηκαν όλες οι υποχρεώσεις και οι όροι ασφάλειας των εργαζομένων και είχαν ληφθεί όλα τα αναγκαία μέτρα για την διαφύλαξη της υγείας, της σωματικής ακεραιότητας και της ζωής των εργαζομένων. Ειδικότερα, όπως προέβαλε, είχε γίνει συντήρηση του εν λόγω απορριμματοφόρου οχήματος του Δήμου, ο, δε, εφεσίβλητος είχε λάβει προηγουμένως την απαιτούμενη εκπαίδευση για την εργασία την οποία εκτελούσε, κατόπιν παρακολούθησης οδηγιών χειρισμού των εξαρτημάτων των οχημάτων και των κάδων απορριμμάτων από τους αρμοδίους της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος και γνώριζε τον τρόπο εκτέλεσης της εργασίας του και τους κινδύνους της μη κανονικής εκτέλεσής της, ο δε τραυματισμός του οφείλεται αποκλειστικά στην έλλειψη της προσοχής που όφειλε και μπορούσε να καταβάλει και στην μη τήρηση εκ μέρους του, του σωστού τρόπου εκτέλεσης της εργασίας του. Επ’ αυτού, ο εφεσίβλητος προέβαλε ειδικότερα, ότι δεν υπήρχε λόγος να εισαγάγει ο εκκαλών το αριστερό του χέρι στη ζώνη διάτμησης που σχηματίζει το σώμα του κάδου και οι βραχίονες του οχήματος ενόσω ήταν ενεργή η κίνηση των βραχιόνων και ενόσω είχε ενημερωθεί κατά την πρόσληψή του, όπως και όλοι οι εργαζόμενοι, για τον ασφαλή τρόπο εκτέλεσης της εργασίας του και για τον κίνδυνο της εισαγωγής των χεριών του στη ζώνη διάτμησης. Προς απόδειξη των ισχυρισμών του, ο εφεσίβλητος Δήμος προσκόμισε πρωτοδίκως: α) την από 08.06.2015 βεβαίωση περί συντήρησης του ως άνω απορριμματοφόρου οχήματος και περί της άριστης μηχανολογικής και λειτουργικής κατάστασης τόσο της υπερκατασκευής (μηχανισμός ανύψωσης κάδων κ.λπ.) όσο και των μηχανικών μερών του οχήματος (κινητήρας, φρένα κ.λπ.), με την επισήμανση ότι την 01.04.2013 είχε γίνει η συντήρηση του ανυψωτικού μηχανήματος από την εταιρεία . Α.Ε., ενώ ο τελευταίος έλεγχος συντήρησης και το γρασάρισμα του ανυψωτικού συστήματος του οχήματος πραγματοποιήθηκε από το συνεργείο του Δήμου την 01.11.2013, β) το υπ' αρ. ./01.04.2013 δελτίο τεχνικής επιθεώρησης και επισκευής οχημάτων, και ειδικότερα του ως άνω οχήματος, μετά των συνημμένων δελτίων εντολής επιθεώρησης και βεβαίωσης ανάθεσης επισκευής, του κόστους των εργασιών καθώς και των τιμολογίων της εταιρείας . Α.Ε., στην οποία είχε ανατεθεί η επισκευή, για την εκτέλεση των εργασιών και τοποθέτηση ανταλλακτικών, γ) το από 11.04.2013 πρακτικό της Τριμελούς Επιτροπής Επισκευής και Συντήρησης των Οχημάτων του Δήμου, δ) αντίγραφο από το βιβλίο συντηρήσεων του συνεργείου του Δήμου, από το οποίο προκύπτει η συντήρηση του εν λόγω οχήματος και των μηχανισμών του κατά την 05.06.2013, 10.06.2013 (αλλαγή ελατηρίων ανυψωτικού) και 01.11.2013, ε) φωτογραφίες του εν λόγω απορριμματοφόρου οχήματος με την ύπαρξη αναγραφής επ’ αυτού της υποχρέωσης να κρατούνται τα χέρια μακρυά κατά την λειτουργία του μηχανισμού ανύψωσης, και στ) έγγραφο με υπογραφή περί παραλαβής από 07.10.2013 από τον εκκαλούντα των μέσων ατομικής προστασίας αυτού. Επικουρικώς, ο εφεσίβλητος Δήμος προέβαλε ένσταση συντρέχοντας πταίσματος του εκκαλούντος, καθώς και αίτημα μείωσης του αιτούμενου ποσού, λαμβανομένων υπόψη και των λοιπών στοιχείων, των συνθηκών του ατυχήματος, της βλάβης, καθώς και του γεγονότος ότι ο εκκαλών δεν κωλύεται εξαιτίας του τραυματισμού αυτού από το να εκτελέσει οποιαδήποτε εργασία μελλοντικά. Το πρωτοβάθμιο δικαστήριο, με την εκκαλουμένη απόφασή του, απέρριψε την ως άνω αγωγή στο σύνολό της ως αβάσιμη, με το σκεπτικό ότι δεν αποδείχθηκε παρανομία των οργάνων του εφεσιβλήτου από παράλειψη συντήρησης του απορριμματοφόρου οχήματος καθώς και από έλλειψη εκπαίδευσης του εκκαλούντος και επισήμανσης των κινδύνων λειτουργίας του μηχανισμού ανύψωσης του οχήματος αυτού. Ήδη, ο εκκαλών, με την κρινόμενη έφεση, όπως αναπτύσσεται στο νομοτύπως κατατεθέν υπόμνημά του, ζητεί την εξαφάνιση της απόφασης αυτής και την αποδοχή της αγωγής του, προβάλλοντας ότι κατ’ εσφαλμένη εκτίμηση του προσκομισθέντος εκ μέρους του αποδεικτικού υλικού, το πρωτοβάθμιο δικαστήριο απέρριψε τους προβληθέντες ενώπιον του ως άνω ισχυρισμούς του περί ευθύνης των οργάνων του εφεσιβλήτου για τον τραυματισμό που υπέστη.

5. Επειδή, από το σύνολο των ανωτέρω στοιχείων προκύπτει ότι ο τραυματισμός του εκκαλούντος επήλθε κατά την ώρα της εργασίας του στο με αρ. κυκλ. ΚΗΥ . απορριμματοφόρο όχημα του διαδίκου Δήμου, στον μηχανισμό του οποίου είχε αγκιστρωθεί κάδος απορριμάτων και δεν μπορούσε να απαγκιστρωθεί, παρά τις συνεχείς προσπάθειες της συνοδού εργάτριας που είχε αναλάβει τον χειρισμό του. Τέτοιοι μηχανισμοί, κατά τα κοινώς γνωστά, είναι, ενόψει των δυνάμεων που αναπτύσσονται κατά τη λειτουργία τους, ιδιαίτερα επικίνδυνοι για όποιον επιχειρήσει να επέμβει πριν την ακινητοποίησή τους. Εξ αυτού παρέπεται ότι υφίσταται υποχρέωση του Δήμου, ως εργοδότη, κατά τα οριζόμενα στις διατάξεις του ως άνω π.δ. 395/1994 και του ν. 3850/2010, όχι μόνον να συντηρεί προσηκόντως τα εν λόγω οχήματα, αλλά και να εκπαιδεύει τους εργαζόμενους σε αυτά, σχετικά με τον τρόπο που θα χειρίζονται πιθανά τεχνικά προβλήματα, και πάντως να τους ενημερώνει για τους σοβαρούς κινδύνους που συνεπάγεται η οποιαδήποτε επέμβασή τους κατά την ώρα της λειτουργίας τους. Ενόψει, περαιτέρω, της υψηλής επικινδυνότητας των μηχανισμών αυτών και της απόλυτης έκθεσης των εργαζόμενων πλησίον τους κατά την ώρα της λειτουργίας τους, μόνη η τοποθέτηση προειδοποιητικής πινακίδας στο όχημα δεν κρίνεται επαρκές μέτρο για την ασφάλειά τους, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις όπου ο εργαζόμενος στο απορριμματοφόρο στερείται εργασιακής εμπειρίας ή τεχνικής κατάρτισης, όπως εν προκειμένω ο εκκαλών. Τούτο ενισχύεται και από τα διαλαμβανόμενα στην προσκομισθείσα ως άνω με αρ. πρωτ. ./27.01.2014 έκθεση του τεχνικού ασφαλείας της ΕΒΕΤΑΜ ΑΕ - ΕΞ.Υ.Π.Π. .., στην οποία αναφέρεται, ως αναγκαίο μέτρο πρόληψης τέτοιου ατυχήματος, μεταξύ άλλων, η επαρκής εκπαίδευση του προσωπικού και μάλιστα με παροχή γραπτών οδηγιών χρήσης, καθώς και από τα διαλαμβανόμενα στην με αρ. πρωτ. .Α/06.11.2013 έκθεση έρευνας ατυχήματος του Επιθεωρητή Εργασίας του Σ.ΕΠ.Ε. .. ., σύμφωνα με την οποία:"... το συγκεκριμένο ατύχημα θα είχε αποφευχθεί εάν κατά την οργάνωση της εργασίας είχαν εκτιμηθεί επαρκώς οι πιθανές απρόβλεπτες/επικίνδυνες καταστάσεις που μπορεί να προκόψουν, προβλήματα που αφορούν στην ασφαλή διαχείρισή τους, ώστε οι προδιαγραφές λειτουργίας του παρεχόμενου εξοπλισμού εργασίας, σε συνδυασμό με την κατάλληλη συντήρηση αυτού καθώς και η εκπαίδευση που οφείλεται να γίνεται στους εργαζόμενους και η επισήμανση για την ανάγκη τήρησης ασφαλών εργασιακών πρακτικών, να διασφαλίζουν τη σωματική ακεραιότητα και υγεία του προσωπικού. ...”. Τέτοια εκπαίδευση ή ενημέρωση δεν προκύπτει από τα στοιχεία της δικογραφίας ότι είχε λάβει ο εκκαλών. Ανεξαρτήτως, επομένως του εάν το προαναφερόμενο τεχνικό πρόβλημα οφείλεται σε κακή συντήρηση του απορριμματοφόρου οχήματος ή σε τυχαίο γεγονός, συντρέχει εν προκειμένω ευθύνη των οργάνων του εφεσιβλήτου για τον τραυματισμό του εκκαλούντος, συνιστάμενη στην παράλειψή τους να λάβουν τα αναγκαία μέτρα προκειμένου να αποτρέψουν το ατύχημα, και ειδικότερα να εκπαιδεύσουν κατάλληλα τον εκκαλούντα ως προς τον τρόπο που πρέπει να αντιμετωπίζει πιθανά τεχνικά προβλήματα στον μηχανισμό ανύψωσης του απορριμματοφόρου οχήματος, καθώς και ως προς τους κινδύνους που συνεπάγεται η επέμβασή του στον εν λόγω μηχανισμό, κατά την ώρα της λειτουργίας του. Ελλείψει εξάλλου εργασιακής εμπειρίας και σχετικής κατάρτισης εκ μέρους του εκκαλούντος ως προς τον χειρισμό τέτοιων μηχανημάτων, το Δικαστήριο κρίνει ότι δεν συντρέχει εν προκειμένω περίπτωση συνυπαιτιότητας αυτού στην πρόκληση του επίμαχου ατυχήματος, απορριπτομένου του περί του αντιθέτου λόγου του εφεσιβλήτου ως αβασίμου. Από τον τραυματισμό περαιτέρω, συνεπεία των ανωτέρω παραλείψεων των οργάνων του εφεσιβλήτου και δη από τον ακρωτηριασμό της ονυχοφόρου φάλαγγας του αριστερού δείκτη, το Δικαστήριο κρίνει ότι ο εκκαλών υπέστη ηθική βλάβη, για την αποκατάσταση της οποίας θα πρέπει υποχρεωθεί ο εφεσίβλητος Δήμος να του καταβάλει, νομιμοτόκως, το ποσό των 35.000 €, κατ’ άρθρα 105 και 106 ΕισΝΑΚ, που, ενόψει του επελθόντος αποτελέσματος (μόνιμος ακρωτηριασμός δακτύλου), της ηλικίας του εκκαλούντος κατά τον κρίσιμο χρόνο (34 ετών), κατά την οποία απαιτείται να εργαστεί για να βιοποριστεί, της επαγγελματικής του ειδικότητας που απαιτεί χειρονακτική εργασία (τεχνικός ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων στον τομέα της ηλεκτρολογίας, σύμφωνα με το με αρ. πρωτ..-./06/2010 απολυτήριο επαγγελματικού λυκείου), κρίνεται εύλογο και δίκαιο, κατά μερική αποδοχή του σχετικού λόγου της κρινόμενης έφεσης ως βάσιμου.

6. Επειδή, τέλος, κατά τις διατάξεις του άρθρου 43 του Κ.Δ.Δ. δύναται να διαταχθεί η διαγραφή ανάρμοστων εκφράσεων που περιέχονται στα δικόγραφα ή τα υπομνήματα. Εν προκειμένω το Δικαστήριο κρίνει ότι είναι ανάρμοστες και πρέπει να διαγραφούν οι ακόλουθες, περιεχόμενες στο δικόγραφο της κρινομένης έφεση, φράσεις: α) από τις σελ. 2 και 3 η φράση Ή πρωτοβάθμια Δικαστής εκδίδοντας μετά από 2 και πλέον έτη την υπ’ αριθμόν Α 1278/7-6-2022 εκκαλουμένη με την παρούσα απόφασή της εξετίμησε όλως εσφαλμένως και κατά τρόπο μεροληπτικό την ιστορική βάση της ένδικης αγωγής μου καθώς και τις αποδείξεις, που της εισέφερα, για να σχηματίσει την δικανική της πεποίθηση, υποπίπτοντας σε πλημμέλειες και πλάθοντας σενάρια, που δεν ανταποκρίνονται όχι μόνο στους πραγματικούς ισχυρισμούς αμφοτέρων των διαδίκων, αλλά ούτε επιστηρίζονται και στα προσκομισθέντα αποδεικτικά στοιχεία, με αποτέλεσμα να συνάγεται στα όρια της κακοδικίας ότι μοναδικό της μέλημα ήταν να απαλλάξει τον Δήμο Αγίου Δημητρίου Αττικής από τις ευθύνες του...”, β) από τη σελ. 5 η φράση “Μάλιστα, η πρωτόδικη δικαστής της ουσίας ως προς την συντήρηση αναφέρει ότι αυτή είχε λάβει χώρα μερικές ημέρες πριν από το ατύχημα και δη την 1-1-2013, ερειδόμενη εσφαλμένα στο με αρ. 8 σχετικό έγγραφο (βιβλίο συνεργείου) του εναγομένου Δήμου, παραμορφώνοντας το περιεχόμενό του ταυτοχρόνως”, γ) από τη σελ 7 η φράση “Συνεπώς, καθίσταται προφανές ότι η Πρωτόδικης έσφαλε εκκωφαντικώς και μάλιστα παραμόρφωσε και το περιεχομένου του σχετικού εγγράφου...” από τη σελ. 9 η φράση "... και αυτό οφείλεται σε δικαστική αδιαφορία και στο γιατί θα χαλούσε το αποδεικτικό της αφήγημα υπέρ του Δήμου, που εσφαλμένως θέλησε να σχηματίσει η πρωτόδικης ...”, από τη σελ. 14 η φράση Έσφαλε συνεπώς με βαριά αμέλεια η πρωτόδικης μεροληπτώντας υπέρ του εφεβλήτου - εναγομένου...” από τη σελ 27 η φράση “... η Πρωτόδικης λόγω φόρτου εργασίας δεν μελέτησε καθόλου τον φάκελο της δικογραφίας μας και εκείνον της Διοίκησης ερανιζόμενη επιλεκτικά δύο σειρές για να εκδώσει απόφαση (μετά από 2 και πλέον έτη), είτε ενήργησε μεροληπτώντας υπέρ του εφεσβλήτου Δήμου σαν να ήταν δημόσιος υπάλληλος ξεχνώντας ότι είναι Διοικητικός Δικαστής και παραμόρφωσε από δόλο ή βαριά αμέλεια της τα αποδεικτικά στοιχεία”, από τη σελ. 20 η φράση “... είναι προφανές ότι μεροληπτικώς υπέρ του εφεσιβλήτου - εναγομένου εξετίμησε τις αποδείξεις...”, από τη σελ. 32 η φράση "... παραλείπει σκόπιμα και μεροληπτικά υπέρ του Δήμου να λάβει υπόψη και να εκτιμήσει υπέρ μου τη σχετική κρίση του...”, από τη σελ. 33 η φράση “Δεν εξηγείται, επομένως, αυτή η μεροληπτική εμμονή υπέρ του Δήμου εκ μέρους της Πρωτοδίκου εις βάρος ενός ακρωτηριασμένου συνανθρώπου της”, από τη σελ. 43 η φράση “Συνεπώς, παραλείπει η εκκαλούμενη κατά τρόπο απαράδεκτο στα όρια της κακοδικίας..”, και από τη σελ. 67 η φράση “... η κακοδικήσασα πρωτόδικης με μία άδικη απόφαση βρίθουσα σφαλμάτων πραγματικών και χωρίς να λάβει καθόλου υπόψη αυτό το σκέλος της τεχνικής έκθεσης, που μάλιστα με εντολές και πληρωτή τον εφεσίβλητο έλαβε χώρα, να αποφανθεί με σκοπό να καλύψει τα εγκλήματα του εφεσιβλήτου Δήμου...”.

7. Επειδή, κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει να γίνει εν μέρει δεκτή η έφεση, να μεταρρυθμιστεί η εκκαλουμένη απόφαση και να υποχρεωθεί ο εφεσίβλητος, κατ’ άρθρα 105 και 106 ΕισΝΑΚ, να καταβάλει στον εκκαλούντα το ποσό των 35.000 €, νομιμοτόκως από την επίδοση της αγωγής (13.12.2017, σχ. τη ./13.12.2017 έκθεση επίδοσης της δικαστικής επιμελήτριας της περιφέρειας του Εφετείου Αθηνών ..- .) έως την ολοσχερή εξόφληση. Περαιτέρω, πρέπει να διαταχθεί η διαγραφή από το δικόγραφο της κρινόμενης έφεσης, οι μνημονευόμενες στην προηγούμενη σκέψη της παρούσας φράσεις. Τέλος, πρέπει να επιστραφεί στον εκκαλούντα μέρος του κατατεθέντος παράβολου της έφεσης, ποσού 50,00 € και να συμψηφιστεί η δικαστική δαπάνη και των δύο βαθμών δικαιοδοσίας, μεταξύ των διαδίκων, λόγω της μερικής νίκης και ήττας τους.

ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ

Δέχεται εν μέρει την έφεση.

Μεταρρυθμίζει την Α1278/2024 απόφαση του Μονομελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Πειραιώς.

Υποχρεώνει τον εφεσίβλητο Δήμο να καταβάλει στον εκκαλούντα το ποσό των τριάντα πέντε χιλιάδων ευρώ (35.000 €), νομιμοτόκως, από την επίδοση της με ημερ. κατάθ 22.11.2017 αγωγής έως την ολοσχερή εξόφληση.

Διατάσσει τη διαγραφή από το δικόγραφο της έφεσης των μνημονευόμενων στην έκτη σκέψη της παρούσας φράσεων.

Διατάσσει την επιστροφή στον εκκαλούντα μέρους του κατατεθέντος παράβολου, ποσού πενήντα ευρώ (50,00 €).

Συμψηφίζει τη δικαστική δαπάνη μεταξύ των διαδίκων.

Η απόφαση δημοσιεύθηκε στον Πειραιά, στο ακροατήριο του Δικαστηρίου, σε έκτακτη δημόσια συνεδρίαση στις 17.09.2024.

Η ΔΙΚΑΣΤΗΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ