ΥΠΟΥΡΓΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ 3724/162303/ΦΕΚ Β 3438/22.12.2014

Εθνικά μέτρα και παρεκκλίσεις στον τομέα των τροφίμων ζωϊκής προέλευσης σε εφαρμογή των Κανονισμών (ΕΚ) 852/2004 και (ΕΚ) 853/2004.

ΟΙ ΥΠΟΥΡΓΟΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ -ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ -ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ

Έχοντας υπόψη:

1. Τις διατάξεις:

α) Των άρθρων 1, 3 και 4 του Ν. 1338/1983 «Εφαρμογή του κοινοτικού δικαίου» (Α' 34), όπως ισχύουν.

β) Των άρθρων 1 και 2 του Ν. 2741/1999 «Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων, άλλες ρυθμίσεις θεμάτων αρμοδιότητας του Υπουργείου Ανάπτυξης και λοιπές διατάξεις» (Α'199), όπως ισχύουν.

γ) Του άρθρου 20 παρ. 1 του Ν. 248/1914 «Περί οργανώσεως της ζωοτεχνικής και κτηνιατρικής υπηρεσίας» (Α'110), όπως ισχύει.

δ) Των άρθρων 16 και 31 του Π.Δ. 79/2007 «Αναγκαία συμπληρωματικά μέτρα εφαρμογής των Κανονισμών (ΕΚ) υπ' αριθμ. 178/2002, 852/2004, 853/2004, 854/2004 και 882/2004» (Α'95).

ε) Του άρθρου 90 του Κώδικα Νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα Κυβερνητικά Όργανα, όπως κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του Π.Δ. 63/2005 «Κωδικοποίηση της Νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα Κυβερνητικά όργανα» (Α'98).

στ) Του άρθρου 19 της κοινής Υπουργικής απόφασης 15523/2006 «Αναγκαία συμπληρωματικά μέτρα εφαρμογής των Κανονισμών (ΕΚ) υπ' αριθ. 178/2002, 852/2004, 853/2004, 854/2004 και 882/2004» (Β' 1187)

2. Τους Κανονισμούς (ΕΚ), όπως ισχύουν:

α) αριθ. 852/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 2004, για την υγιεινή των τροφίμων (ΕΕ L 139, 30.4.2004, σ. 1).

β) αριθ. 853/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 2004, για τον καθορισμό ειδικών κανόνων υγιεινής για τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης (ΕΕ L 139, 30.4.2004, σ. 55).

γ) αριθ. 2074/2005 της Επιτροπής, της 5ης Δεκεμβρίου 2005, για θέσπιση μέτρων εφαρμογής για ορισμένα προϊόντα βάσει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 853/2004 και για την οργάνωση επίσημων ελέγχων βάσει των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 854/2004 και (ΕΚ) αριθ. 882/2004, για την παρέκκλιση από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 852/2004 και για τροποποίηση των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 853/2004 και (ΕΚ) αριθ. 854/2004 (EEL 338, 22.12.2005, σ. 27).

3. Το ΠΔ. 89/2014 «Διορισμός Υπουργών, Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών» (Α'134).

4. Την αριθμ. Υ 478/9.7.2014 απόφαση του Πρωθυπουργού «Καθορισμός αρμοδιοτήτων του Αναπληρωτή Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Παρασκευά Κουκουλόπουλου» (Β'1880/10.7.2014).

5. Την αριθ. 226/25.6.2014 απόφαση του ΔΣ του ΕΦΕΤ.

6. Την αριθμ. 244 Π/19.11.2014 εισήγηση του ΕΦΕΤ.

7. To γεγονός ότι από τις διατάξεις της παρούσας απόφασης δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του Κρατικού Προϋπολογισμού, αποφασίζουμε:

’ρθρο 1

Σκοπός - ορισμοί

1. Σκοπός της παρούσας απόφασης είναι η θέσπιση:

α) εθνικών μέτρων για την προσαρμογή των απαιτήσεων του Παραρτήματος II του Καν (ΕΚ) 852/2004 στη βάση του άρθρου 13 σημείο 3 αυτού για την παραγωγή τροφίμων ζωικής προέλευσης από «μικρές επιχειρήσεις» που παράγουν προϊόντα με παραδοσιακά χαρακτηριστικά ή / και δραστηριοποιούνται σε περιοχές υποκείμενες σε ειδικούς γεωγραφικούς περιορισμούς,

β) ρυθμίσεων για την ευέλικτη εφαρμογή του συστήματος αυτοελέγχου βάση των αρχών του HACCP σύμφωνα με την παράγραφο 5, του άρθρου 5 του Καν. 852/2004, στις μικρές επιχειρήσεις παραγωγής προϊόντων ζωικής προέλευσης,

γ) εθνικών μέτρων για την προσαρμογή των απαιτήσεων που καθορίζονται στο παράρτημα III του Καν. 853/2004 σύμφωνα με τις παραγράφους 3 έως 7 του άρθρου 10 του Καν.853/2004,

δ) εθνικών μέτρων για την προσαρμογή των απαιτήσεων του Παραρτήματος III του Καν (ΕΚ) 853/2004 αναφορικά με το νωπό γάλα σύμφωνα με την παράγραφο 8 του άρθρου 10 του Καν.853/2004.

ε) παρεκκλίσεων από τις απαιτήσεις του Καν.852/2004 σε επιχειρήσεις παρασκευής τροφίμων με παραδοσιακά χαρακτηριστικά σύμφωνα με το άρθρο 7 του Καν. 2074/2005.

2. Για τις ανάγκες της παρούσας απόφασης ισχύουν οι ακόλουθοι ορισμοί:

α) «μικρές επιχειρήσεις» παραγωγής προϊόντων ζωικής προέλευσης:

αα) οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας κρέατος, παραγωγής κιμά, παρασκευασμάτων κρέατος και προϊόντων με βάση το κρέας, οι οποίες παράγουν μέχρι τρεις (3) τόνους τελικού προϊόντος μηνιαίως,

αβ) οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας αλιευμάτων, οι οποίες παράγουν μέχρι τρεις (3) τόνους τελικού προϊόντος μηνιαίως,

αγ) οι εγκαταστάσεις μεταποίησης γάλακτος, οι οποίες παράγουν μέχρι πεντακόσια (500) κιλά πρώτης ύλης γάλακτος ημερησίως,

β) «περιοχές υποκείμενες σε ειδικούς γεωγραφικούς περιορισμούς»: οι περιοχές που περιγράφονται στην Οδηγία 85/148/ΕΟΚ του Συμβουλίου (L 56, 25.2.85, σ. 1).

γ) «ιδιοπαραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων στην κτηνοτροφική εκμετάλλευση»: η παραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων σε χώρο παρασκευής χωροθετημένο εντός των ορίων της κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης με σκοπό την άμεση διάθεση των προϊόντων στον τελικό καταναλωτή μέσω της τοπικής αγοράς (λαϊκή αγορά, αγορά παραγωγών).

’ρθρο 2

Εθνικά μέτρα για την προσαρμογή των απαιτήσεων του Παραρτήματος II του Καν (ΕΚ) 852/2004 στη βάση του άρθρου 13 σημείο 3 αυτού για την παραγωγή τροφίμων ζωικής προέλευσης από «μικρές επιχειρήσεις» που παράγουν προϊόντα με παραδοσιακά χαρακτηριστικά ή/ και δραστηριοποιούνται σε περιοχές υποκείμενες σε ειδικούς γεωγραφικούς περιορισμούς

Υπό την προϋπόθεση ότι λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα για την επίτευξη του σκοπού του Κανονισμού (ΕΚ) 852/2004 και την αποφυγή επιμολύνσεων:

1. Η θύρα εισόδου Α' υλών, βοηθητικών υλών, υλικών συσκευασίας, προσωπικού και η θύρα εξόδου τελικών προϊόντων και προσωπικού δύναται να είναι κοινές.

2. Επιτρέπεται η μη τήρηση της γραμμικής ροής.

3. Επιτρέπεται η χρήση κοινού εξοπλισμού για την πλύση τόσο των τροφίμων όσο και των χεριών

4. Η είσοδος και η έξοδος δύναται να γίνεται απευθείας από τον χώρο παραγωγής.

5. Ελλείψει χωριστού χώρου επιτρέπεται ο καθαρισμός, η απολύμανση και η αποθήκευση των σκευών εντός του χώρου παραγωγής.

6. Επιτρέπεται η αποθήκευση πρώτων υλών και τελικών προϊόντων στον ίδιο ψυκτικό θάλαμο.

7. Επιτρέπεται η αποθήκευση των προϊόντων καθαρισμού σε ειδικό για το σκοπό αυτό ερμάριο τοποθετημένο εντός του χώρου παραγωγής.

8. Δεν είναι υποχρεωτική η ύπαρξη αποδυτηρίων.

’ρθρο 3

Ευέλικτη εφαρμογή συστήματος αυτοελέγχου βάση των αρχών του HACCP στις «μικρές επιχειρήσεις»

1. Για την ευέλικτη εφαρμογή συστήματος αυτοελέγχου βάση των αρχών του HACCP στις «μικρές επιχειρήσεις» σύμφωνα με το άρθρο 5 του Καν (ΕΚ) 852/2004 οι υπεύθυνοι αυτών δύνανται να κάνουν χρήση γενικών εθνικών ή κοινοτικών οδηγών για την εφαρμογή συστήματος HACCP. Οι εν λόγω οδηγοί θα πρέπει να προσαρμόζονται στις ανάγκες της κάθε επιχείρησης.

2. Κατά την ευέλικτη εφαρμογή των αρχών του HACCP στις μικρές επιχειρήσεις δεν πρέπει να παραβλέπεται:

η αναγνώριση των παραγόντων κινδύνου με βάση την δυναμικότητα, την υποδομή, τις τεχνικές και μεθόδους παρασκευής των προϊόντων, τις ιδιαίτερες λειτουργικές συνθήκες της επιχείρησης που σχετίζονται με την δραστηριότητα και το είδος των παραγόμενων προϊόντων,

ο εύστοχος έλεγχος των παραγόντων κινδύνου σε κατάλληλα σημεία της παραγωγικής διαδικασίας,

η διεξαγωγή μικροβιολογικών ελέγχων με συχνότητα προσαρμοσμένη στο είδος της δραστηριότητας και στη δυναμικότητα της επιχείρησης.

η ουσιώδης και εξισορροπημένη τήρηση αρχείων που τεκμηριώνουν την εφαρμογή των προληπτικών μέτρων, προσαρμοσμένη στο μέγεθος της επιχείρησης και στις εφαρμοζόμενες διαδικασίες

η πλήρης περιγραφή και τεκμηρίωση των χρονικών διαχωρισμών που λαμβάνουν χώρα κατά την παραγωγική διαδικασία.

’ρθρο 4

Εθνικά μέτρα για την προσαρμογή των απαιτήσεων που καθορίζονται στο παράρτημα III του Καν. 853/2004 σύμφωνα με τις παραγράφους 3 έως 7 του άρθρου 10 του Καν.853/2004

1. Για τις επιχειρήσεις που είναι εγκατεστημένες σε περιοχές υποκείμενες σε ειδικούς γεωγραφικούς περιορισμούς επιτρέπεται με απόφαση της αρμόδιας κτηνιατρικής αρχής (ΔΑΟΚ) η τροποποίηση του αριθμού των δειγμάτων και η συχνότητα της δειγματοληψίας του νωπού γάλακτος για τον έλεγχο της περιεκτικότητας του σε μικρόβια. Στις περιπτώσεις αυτές η συχνότητα δειγματοληψίας και ο αριθμός των δειγμάτων για τον έλεγχο της περιεκτικότητας σε μικρόβια μπορεί να προσδιορίζεται σε 1 δείγμα μηνιαίως.

2. Για τις εγκαταστάσεις παραγωγής γαλακτοκομικών προϊόντων δεν είναι υποχρεωτική η ύπαρξη υποδομής ψύξης του νωπού γάλακτος εφόσον η μεταποίηση αρχίζει αμέσως μετά την άμελξη ή εντός 4 ωρών από την παραλαβή στην εγκατάσταση μεταποίησης.

’ρθρο 5

Εθνικά μέτρα για την προσαρμογή των απαιτήσεων του Παραρτήματος III του Καν (ΕΚ) 853/2004 αναφορικά με το νωπό γάλα σύμφωνα με την παράγραφο 8 του άρθρου 10 του Καν. 853/2004

1. Απαγορεύεται η διάθεση στην αγορά νωπού γάλακτος και νωπής κρέμας που προορίζονται για άμεση ανθρώπινη κατανάλωση. Σε περιπτώσεις εκμεταλλεύσεων που συμμορφώνονται με τις σχετικές απαιτήσεις του σημείου 2 της παραγράφου Ι του Κεφαλαίου Ι του Τμήματος IX του Παραρτήματος III του Κανονισμού (ΕΚ) 853/2004, η εν λόγω απαγόρευση αίρεται με απόφαση της αρμόδιας κτηνιατρικής αρχής.

2. Με απόφαση της αρμόδιας κτηνιατρικής αρχής επιτρέπεται η χρήση νωπού γάλακτος που δεν πληροί τις προδιαγραφές ως προς την περιεκτικότητα σε σωματικά κύτταρα (γάλα αγελάδων) και σε μικρόβια (γάλα αγελάδων και αιγοπροβάτων) για την παραγωγή τυριών ωρίμανσης τουλάχιστο 2 μηνών και γαλακτοκομικών προϊόντων που παράγονται σε συνδυασμό με την παρασκευή αυτών των τυριών (πχ τυριά τυρογάλακτος).

’ρθρο 6

Εθνικά μέτρα για την ιδιοπαραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων στην κτηνοτροφική εκμετάλλευση στη βάση της παραγράφου 3 του άρθρου 13 του Καν (ΕΚ) 852/2004 και της παραγράφου 4 του άρθρου 10 του Καν (ΕΚ) 853/2004

1. Η δραστηριότητα της ιδιοπαραγωγής στην κτηνοτροφική εκμετάλλευση υπόκειται σε υποχρέωση καταχώρησης από την αρμόδια κτηνιατρική αρχή.

2. Η ιδιοπαραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων στην κτηνοτροφική εκμετάλλευση πραγματοποιείται με τη χρήση γάλακτος που προέρχεται αποκλειστικά από αυτήν.

3. Η χρησιμοποιούμενη ποσότητα γάλακτος δεν δύναται να ξεπερνά τα 300Kg ημερησίως. Στις συστεγαζόμενες εκτροφές η ανωτέρω ποσότητα μπορεί να αναπροσαρμόζεται μετά από άδεια της αρμόδιας κτηνιατρικής αρχής με ανώτατο όριο τα 500Kg ημερησίως.

4. Ο χώρος παραγωγής πρέπει να είναι διακριτός, να διαθέτει όλον τον αναγκαίο για την παραγωγή εξοπλισμό και να συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις του Κανονισμού (ΕΚ) 852/2004 οι οποίες μπορούν να προσαρμόζονται με βάση τα άρθρα 2 και 7 της παρούσας.

5. Το προς μεταποίηση γάλα πρέπει υποχρεωτικά να συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις του Κεφαλαίου Ι του τμήματος IX του παραρτήματος III του Κανονισμού (ΕΚ) 853/2004.

6. Για την εφαρμογή του HACCP με ευελιξία, πρέπει να γίνεται χρήση του «Γενικού Οδηγού για την Εφαρμογή Συστήματος Βάσει των Αρχών του HACCP για τις Μικρές Γαλακτοκομικές Επιχειρήσεις» του ΕΦΕΤ ο οποίος θα πρέπει να υφίσταται προσαρμογές με βάση τις παρεχόμενες οδηγίες.

’ρθρο 7

Παρεκκλίσεις από τον Κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 852/ 2004 σε εφαρμογή του άρθρου 7 του Καν. (ΕΚ) 2074/2005 για τα προϊόντα με βάση το γάλα με παραδοσιακά χαρακτηριστικά

1. Επιτρέπεται η κατασκευή των τοίχων, των οροφών και των δαπέδων των θαλάμων κατά την πρώτη φάση ωρίμανσης αλλά και των ψυκτικών χώρων κατά την δεύτερη φάση της ωρίμανσης από υλικά που δεν είναι λεία, στεγανά ή απορροφητικά ή ανθεκτικά στη διάβρωση καθώς και η χρήση φυσικών γεωλογικών τοίχων.

2. Επιτρέπεται η φυσική ξήρανση των τυριών τυρογάλακτος εκτός της εγκατάστασης με τη χρήση κατασκευής σε προφυλαγμένο χώρο και με κατάλληλο προστατευτικό πλέγμα, υπό την προϋπόθεση ότι αποτρέπονται ικανοποιητικά όλες οι πιθανές περιβαλλοντικές πηγές μόλυνσης.

3. Επιτρέπεται η κατασκευή θυρών και παραθύρων των εγκαταστάσεων από ξύλο.

4. Επιτρέπεται η χρήση ξύλινων βαρελιών για την ωρίμανση και διάθεση τυριών με παραδοσιακά χαρακτηριστικά. Τα ξύλινα βαρέλια απολυμαίνονται με νερό θερμοκρασίας βρασμού ή με ατμό χωρίς τη χρήση χημικών ουσιών.

5. Επιτρέπεται η χρήση ξύλινων αντικειμένων και εξοπλισμού όπως αναδευτήρων, καλουπιών, υποστηριγμάτων και ραφιών από ξύλο, υπό την προϋπόθεση ότι συντηρούνται τακτικά για την προστασία του παραγόμενου προϊόντος από φυσικούς κινδύνους.

6. Επιτρέπεται η χρήση υφασμάτων (τυρόπανα) για την στράγγιση, ή υφασμάτινων σάκων για την περιτύλιξη των προϊόντων.

7. Επιτρέπεται η ανάπτυξη επιφανειακής ευρωτίασης κατά το στάδιο της πρώτης ωρίμανσης των σκληρών και ημίσκληρων τυριών.

’ρθρο 8

Αλλες διατάξεις

1. Για τα θέματα που δεν ρυθμίζονται από τις διατάξεις της παρούσας απόφασης, εφαρμόζονται οι διατάξεις της αριθ. 15523/30.8.2006 απόφασης (Β'1187/31.8.2006) και του Π.Δ. 79/2007 (Α' 95).

2. Η παρούσα κοινή υπουργική απόφαση εφαρμόζεται με την επιφύλαξη της τήρησης των λοιπών διατάξεων της Εθνικής και Ενωσιακής νομοθεσίας για τα τρόφιμα.

’ρθρο 9

Κυρώσεις

Σε περιπτώσεις μη συμμορφώσεων εφαρμόζονται οι διατάξεις του Ν. 4235/2004 (ΦΕΚ Α'32/11-02-2014)

’ρθρο 10

Έναρξη Ισχύος

Η παρούσα απόφαση αρχίζει να ισχύει από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.