ΑΠΟΦΑΣΗ ΥΠΑ/4845/2296 ΦΕΚ Β 976/08.04.2016

Έγκριση Εθνικού Προγράμματος Αεροπορικής Ασφάλειας

Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ

Έχοντας υπόψη:

1. Τις διατάξεις του Ν.δ. 714/70 (ΦΕΚ 238/Α/07-11-1970) «Περί ιδρύσεως Διευθύνσεως Εναέριων Μεταφορών παρά τω Υπουργείω Συγκοινωνιών και Οργανώσεως της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας», όπως ισχύει και ειδικότερα το άρθρο 24 αυτού.

2. Τις διατάξεις του Π.δ. 56/89 (ΦΕΚ 28/Α/01-02-1989) «Οργανισμός της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας του Υπουργείου Μεταφορών και Επικοινωνιών» όπως ισχύει.

3. Τις διατάξεις του Ν. 3913/2011 (ΦΕΚ 18/Α'/17-2-2011) περί «Αναδιοργάνωσης της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας και άλλες διατάξεις» όπως ισχύει.

4. Τις διατάξεις του άρθρου 67 του Ν. 4146/2013 (ΦΕΚ 90/Α/18-04-2013) περί «Διαμόρφωσης Φιλικού Περιβάλλοντος για τις Στρατηγικές και Ιδιωτικές Επενδύσεις και άλλες διατάξεις», όπως ισχύει.

5. Το Π.δ. 70/2015 (ΦΕΚ 114/Α/22-09-2015) «Ανασύσταση Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων».

6. Το Π.δ. 72/2015 (ΦΕΚ 115/Α'/23-09-2015) περί «Αποδοχής παραίτησης Υπουργών, Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών».

7. Το Π.δ. 73/2015 (ΦΕΚ 116/Α'/23-09-2015) περί «Διορισμός Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης, Υπουργών, Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών».

8. Τις διατάξεις του άρθ. 54 του Π.δ. 63/2005 (ΦΕΚ 98/Α/22-04-2005) «Κωδικοποίηση της νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα Κυβερνητικά όργανα».

9. Την απόφαση ΥΠΑ/37251/13161/23-11-2012 (ΦΕΚ 3240/ Β/5-12-2012), περί «καθιέρωσης Βασικών Αρχών του Εθνικού Προγράμματος Αεροπορικής Ασφάλειας».

10. Την απόφαση ΥΠΑ/Δ10/7050/0393/13-3-2013 «Συγκρότηση Ειδικής Επιτροπής για την κατάρτιση του Εθνικού Προγράμματος Αεροπορικής Ασφάλειας», όπως τροποποιήθηκε με τις αποφάσεις ΥΠΑ/Δ10/15294/882/31-5-2013 και ΥΠΑ/Δ10/22671/1226/26-7-2013.

11. Το σχέδιο του Εθνικού Προγράμματος Αεροπορικής Ασφάλειας το οποίο υπεβλήθη από τον Πρόεδρο της Ειδικής Επιτροπής προς τον Διοικητή της ΥΠΑ την 1-11-2013.

12. Την σύμφωνη γνώμη της Συντονιστικής Επιτροπής του Εθνικού Προγράμματος Αεροπορικής Ασφάλειας σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην ως άνω σχετική με αριθμό (10), αποφασίζουμε:

1. Εγκρίνεται το Εθνικό Πρόγραμμα Αεροπορικής Ασφάλειας ως εξής:

ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Το Παράρτημα 19 του ICAO (Κεφάλαια 3, 3.1.1) καλεί τα Κράτη μέλη να εφαρμόσουν ένα Εθνικό Πρόγραμμα Ασφάλειας (State Safety Programme - S.SP). Την ευθύνη για την εκπόνηση Εθνικού προγράμματος Αεροπορικής Ασφάλειας (εφεξής Ε.Π.Α.Α.) έχει η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (εφεξής Υ.Π.Α.) σε συνεργασία με το Υπουργείο Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων, το Υπουργείο Εθνικής Αμυνας και την Επιτροπή Διερεύνησης Ατυχημάτων και Ασφάλειας Πτήσεων (Ε.Δ.Α.Α.Π.).

Το Εθνικό πρόγραμμα Αεροπορικής Ασφάλειας περιγράφει την ιεραρχική δομή του κανονιστικού πλαισίου που αφορά το σύνολο των δραστηριοτήτων του Αεροπορικού Τομέα και υπογραμμίζει τον ρόλο εκείνων των αρχών που εργάζονται για την επίτευξη αποδεκτών επιπέδων ασφαλείας σε διεθνές, ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο.

Η Υ.Π.Α. στα πλαίσια του Ε.Π.Α.Α. εκδίδει πιστοποιητικά, άδειες, κανονισμούς και εγκρίσεις συμπληρώνοντας όλα τα ενδεχόμενα κενά που δεν καλύπτει το υπάρχον κανονιστικό πλαίσιο στον τομέα της αεροπορικής ασφάλειας.

Ο ρόλος της Υ.Π.Α., εκτός από την εκπόνηση, επεκτείνεται και στην διατήρηση, ανάπτυξη και συνεχή βελτίωση του Ε.Π.Α.Α., προκειμένου οι επιδόσεις στον τομέα της Ασφάλειας να ικανοποιούν τα αποδεκτά επίπεδα ασφαλείας του ICAO (ICAO Acceptable Levels of Safety Performance - AloSP).

To Ε.Π.Α.Α. ανήκει στην Ελληνική Δημοκρατία με κυρίαρχο στόχο τον εντοπισμό όλων εκείνων των κινδύνων που απειλούν το σύνολο των αεροπορικών δραστηριοτήτων και την άμεση λήψη μέτρων για την οριστική τους εξάλειψη.

Οι αλλαγές που συμβαίνουν στο αεροπορικό αντικείμενο όπως η αύξηση του όγκου και της πολυπλοκότητας της κυκλοφορίας, η εισαγωγή νέων ειδών κυκλοφορίας (μη επανδρωμένες πτήσεις) και νέων συστημάτων και τεχνολογιών, επιβάλουν το Ε.Π.Α.Α. να είναι ένα εξελίξιμο κείμενο (evolvable document) που θα αναθεωρείται σε τακτά χρονικά διαστήματα.

Η Υ.Π.Α., ως ο αρμόδιος Κρατικός φορέας για την διατήρηση, ανάπτυξη και συνεχή βελτίωση του Ε.Π.Α.Α., δεσμεύεται να παρέχει επαρκείς πόρους για την υιοθέτηση και εκπλήρωση των παραπάνω στόχων.

Για την αποτελεσματικότερη λειτουργία του Ε.Π.Α.Α. η Υ.Π.Α. θα εξακολουθήσει να συνεργάζεται σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο με όλους εκείνους τους φορείς που εμπλέκονται στη διατήρηση των αποδεκτών επιπέδων ασφαλείας στον αεροπορικό χώρο.

ΣΥΝΤΜΗΣΕΙΣ

AAIASB Air Accident Investigation and Aviation

Safety Board Επιτροπή Διερεύνησης Ατυχημάτων και Ασφάλειας Πτήσεων (ΕΔΑΑΠ)

ΑΙ Airspace Infringements

Παραβιάσεις Εναέριου Χώρου

AIP Aeronautical Information Publication Έκδοση Αεροναυτικών Πληροφοριών

ALoS Acceptable Level of Safety Αποδεκτό Επίπεδο Ασφαλείας

ANS Air Navigation Services Υπηρεσίες Αεροναυτιλίας

ATM Air Traffic Management Διαχείριση Εναέριας Κυκλοφορίας

ATS Air Traffic Services Υπηρεσίες Εναέριας Κυκλοφορίας

CAP Corrective Action Plan Σχέδιο Διορθωτικών Ενεργειών

CAA Civil Aviation Authority Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας

CD Communities Directive Οδηγία των Κοινοτήτων

CFIT Controlled Flight Into Terrain Πρόσκρουση Ελεγχόμενης Πτήσης στο Έδαφος

Doc. Document Έγγραφο

EASA European Aviation Safety Agency Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ασφάλειας της Αεροπορίας

EASP European Aviation Safety Programme Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Ασφάλειας

της Αεροπορίας

EC European Commission Ευρωπαϊκή Επιτροπή

ECCAIRS European Coordination Centre for Accident and Incident Reporting Systems Ευρωπαϊκό Κέντρο Συντονισμού Συστήματος Αναφοράς Ατυχημάτων και Συμβάντων

EoSM Effectiveness of Safety Management Αποτελεσματικότητα Διαχείρισης Ασφάλειας

ESARRs EUROCONTROL's Safety Regulatory Requirements Κανονιστικές Απαιτήσεις Ασφάλειας EUROCONTROL

EU European Union Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ)

FDM Flight Data Monitoring Παρακολούθηση Δεδομένων Πτήσης

FOB Fire On Board Φωτιά στο Αεροσκάφος

FOD Foreign Object Damage (Debris) Πρόκληση Ζημιάς από Ξένο Αντικείμενο (θραύσματα) ANSP Air Navigation Service Provider Πάροχος Υπηρεσιών Αεροναυτιλίας

ICAO International Civil Aviation Organization Διεθνής Οργανισμός Πολιτικής Αεροπορίας JRC Joint Research Center Συντονιστικό Κέντρο Έρευνας

L. Law Νόμος (Ν.)

L.D. Legislative Decree Νομοθετικό Διάταγμα (Ν.Δ)

LOC Loss Of Control Απώλεια Ελέγχου

P.D. Presidential Decree Προεδρικό Διάταγμα (Π.δ.)

PRB Performance Review Body Επιτροπή Αξιολόγησης Επιδόσεων

QMS Quality Management System Σύστημα Διαχείρισης Ποιότητας

RA Resolution Advisory Υπόδειξη Αποφυγής Εμπλοκής

RAT Risk Analysis Tool Εργαλείο Ανάλυσης Επικινδυνότητας

RE Runway Excursion Αιφνίδια Έξοδος από Διάδρομο Απογείωσης/Προσγείωσης (Α/Π)

Rl Runway Incursion Αιφνίδια Παρείσφρηση σε Διάδρομο Απογείωσης/Προσγείωσης (Α/Π) SAFA Safety Assessment of Foreign Aircraft Αξιολόγηση Ασφάλειας Αεροσκαφών της Αλλοδαπής

SIA Safety Investigation Authority Αρχή Διερεύνησης Ασφάλειας

SMS Safety Management System Σύστημα Διαχείρισης Ασφάλειας

SMI Separation Minima Infringements Μείωση Ελαχίστων Διαχωρισμού

SO Specific Occurrences Ειδικά Περιστατικά

SOP Standard Operating Procedures Τυποποιημένες Επιχειρησιακές Διαδικασίες

SORC Safety Occurrence Reporting Committee Επιτροπή Αναφοράς Περιστατικών Ασφαλείας

SPI Safety Performance Indicator Δείκτης Επίδοσης Ασφάλειας

SPT Safety Performance Target Στόχος Επίδοσης Ασφάλειας

SSP State Safety Programme Εθνικό Πρόγραμμα Ασφάλειας

TCAS Traffic Collision Avoidance System Σύστημα Αποτροπής Σύγκρουσης Κυκλοφορίας UA Un-stabilized Approach Μη σταθεροποιημένη Προσέγγιση

USOAP (CMA) Universal Safety Oversight Audit Programme (Continuous Monitoring Approach) Καθολικό Πρόγραμμα Ελέγχων Εποπτείας Ασφαλείας (Μέθοδος Συνεχούς Παρακολούθησης)

1. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ

Η ΥΠΑ δηλώνει επίσημα και με σαφήνεια ότι, πριν από κάθε άλλο παράγοντα, συμπεριλαμβανομένων οικονομικών, επιχειρησιακών, περιβαλλοντικών ή κοινωνικών συντελεστών, η βασική μακροπρόθεσμη επιδίωξη είναι η βελτίωση της ασφάλειας. Θεωρείται δε κεφαλαιώδους σημασίας το αεροπορικό σύστημα να διατηρεί και να βελτιώνει περαιτέρω το υπάρχον επίπεδο ασφαλείας.

Κατά κανόνα, η Ελληνική ΥΠΑ συμμορφώνεται με τα πρότυπα του ICAO και της ΕΕ, συμπληρωμένα - όπου είναι αναγκαίο - από εθνικές απαιτήσεις για την προσαρμογή στις τοπικές συνθήκες και ιδιαιτερότητες.

Οι αρχές διαχείρισης της ασφάλειας, ο καθορισμός και η συνεχής βελτίωση των στόχων και δεικτών ασφάλειας, με σκοπό τον προσδιορισμό του ALoS και η προσέγγιση βασισμένη στην ανάλυση κίνδυνου, είναι τα βασικά στοιχεία του Ελληνικού Συστήματος Αεροπορικής Ασφάλειας. Οι αρμοδιότητες και ευθύνες για την ασφάλεια επιμερίζονται μεταξύ της Πολιτείας και των Παροχών Υπηρεσιών.

Η ΥΠΑ δεσμεύεται να διατηρεί σε επαρκές επίπεδο τους πόρους, τις δεξιότητες και το αναγκαίο προσωπικό που απαιτείται για τις δραστηριότητες της στην ασφάλεια της αεροπορίας, καθώς και να παρακολουθεί το επίπεδο αυτό σε συστηματική βάση. Οι δραστηριότητες αυτές θα στηρίζονται στη διεθνή συνεργασία, την εναρμόνιση με ένα μοντέρνο κανονιστικό πλαίσιο για την ασφάλεια και τη συνεχή εκπαίδευση.

Προκειμένου να επιτευχθεί και να διατηρηθεί το ALoS, προωθείται η έννοια της Νοοτροπίας Ασφαλείας, η οποία προάγεται, εφαρμόζεται, αξιολογείται και γίνεται ομόφωνα κατανοητή από όλα τα μέλη του Ελληνικού Συστήματος Αεροπορικής Ασφάλειας. Ακολούθως, δίδεται ο ορισμός της Νοοτροπίας Ασφαλείας:

Νοοτροπία Ασφαλείας: είναι το σύνολο διηνεκών αξιών και συμπεριφορών σχετικά με θέματα ασφάλειας, οι όποιες υιοθετούνται από όλα τα μέλη και σε όλα τα επίπεδα ενός οργανισμού. Η Νοοτροπία Ασφαλείας αναφέρεται στο εύρος που κάθε άτομο και κάθε ομάδα εντός ενός οργανισμού:

είναι ενήμερο της ύπαρξης κινδύνων και πιθανών απειλών σαν αποτέλεσμα κάποιων ενεργειών του,

συμπεριφέρεται συνεχώς με τρόπο ώστε να διαφυλάσσει και να ενισχύει την ασφάλεια,

προτίθεται και είναι σε θέση να προσαρμόζεται όταν αντιμετωπίζει θέματα ασφάλειας,

προτίθεται να ενημερώνει για θέματα ασφαλείας, και

αξιολογεί με συνέπεια συμπεριφορές που σχετίζονται με την ασφάλεια.

Η Διαχείριση Ασφάλειας εφαρμόζεται μέσω των δραστηριοτήτων της Πολιτείας, της Ελληνικής ΥΠΑ και των Παροχών Υπηρεσιών. Η Πολιτεία πρέπει να ορίσει ποσοτικούς στόχους ασφάλειας μέσω αντιστοίχων δεικτών, ενώ οι Πάροχοι Υπηρεσιών πρέπει να δημιουργήσουν τις λειτουργίες που απαιτούνται για τη διαχείριση της ασφάλειας και των σχετικών συστημάτων διαχείρισης ασφάλειας με σκοπό την επίτευξη αυτών των στόχων.

Στο παρόν κείμενο ο όρος "Πάροχος Υπηρεσιών" αναφέρεται σε όλους τους Οργανισμούς που παρέχουν αεροπορικές υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων των Εκπαιδευτικών Οργανισμών, φορέων υπεύθυνων για τη Σχεδίαση και Παραγωγή Αεροσκαφών, Οργανισμών Συντήρησης, Αερομεταφορέων, Παρόχους Υπηρεσιών Αεροναυτιλίας, Παρόχους Υπηρεσιών Αεροπορικής Μετεωρολογίας και Φορείς Λειτουργίας Αεροδρομίων.

Οι υποχρεώσεις αναφορικά με τη διαχείριση της ασφάλειας έχουν καθοριστεί με λεπτομέρεια για κάθε φορέα. Η ολοκληρωμένη ασφάλεια πηγάζει από αυτές τις ευθύνες. Ο ICAO, κυρίως μέσα από το Παράρτημα 19, διακρίνει τη διαχείριση ασφάλειας σε δύο λειτουργικές συνιστώσες μεταξύ των οποίων πρέπει να υπάρχει σαφής διαχωρισμός:

1. Η Υποχρέωση της Πολιτείας να εκδίδει αεροπορική νομοθεσία, να δημιουργεί μια αρμόδια αρχή υπεύθυνη για την εποπτεία καθώς και τους μηχανισμούς εποπτείας (μέσα από το Εθνικό Πρόγραμμα Ασφαλείας), και

2. Ο ρόλος των Παροχών Υπηρεσιών να δημιουργούν και να εφαρμόζουν συστήματα διαχείρισης ασφάλειας που βοηθούν στο να διασφαλίζουν την ασφάλεια της λειτουργίας τους

Θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι τα αεροπορικά Συστήματα Διαχείρισης Ασφάλειας (SMS) δεν είναι Συστήματα Διαχείρισης Ποιότητας (QMS), αν και έχουν πολλά όμοια στοιχεία και δυνατότητες, όπως καθορισμός στόχων επιδόσεων, αναφορά συμβάντων, άσκηση διοίκησης και παρακολούθηση επιδόσεων. Επίσης, η επιδίωξη του QMS είναι ο έλεγχος των διαδικασιών για την επίτευξη αναμενόμενων και επιθυμητών αποτελεσμάτων που ικανοποιούν τις απαιτήσεις των πελατών και των οργανισμών, ενώ ή επιδίωξη του SMS είναι να διαχειριστεί τους επιχειρησιακούς κινδύνους και να παρέχει τις προϋποθέσεις για την καταγεγραμμένη βελτίωση της ασφάλειας. Ένα αποτελεσματικό SMS μπορεί να οικοδομήσει και να προάγει τη θετική Κουλτούρα Ασφάλειας.

ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ

Η Ελλάδα είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και κατά συνέπεια εφαρμόζεται η αεροπορική νομοθεσία της ΕΕ σε όλα τα θέματα δικαιοδοσίας της ΕΕ. Ο βασικός κανονισμός της ΕΕ που αφορά στην ασφάλεια της αεροπορίας είναι ο Κανονισμός (EC) 216/2008 [κοινοί κανόνες στον τομέα της πολιτικής αεροπορίας και ίδρυση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας για την Ασφάλεια της Αεροπορίας με κατάργηση της Οδηγίας του Συμβουλίου 91/670/EEC, του Κανονισμού (EC) 1592/2002 και της Οδηγίας 2004/36/EC], βάσει του οποίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκδίδει πιο λεπτομερείς εφαρμοστικούς κανόνες.

Η αεροπορική νομοθεσία της ΕΕ είναι διαθέσιμη από την ηλεκτρονική βάση δεδομένων της ΕΕ, EUR-Lex, όπου τα νομικά κείμενα της ΕΕ είναι ελεύθερα:

(www.eur-lex.europa.eu)

Οι κανονισμοί της EASA και οι εφαρμοστικοί κανόνες που βασίζονται σε αυτούς μπορούν να ανευρεθούν στην ιστοσελίδα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια της Αεροπορίας (EASA): (www.easa.europa.eu)

Για θέματα τα οποία δεν καλύπτονται από την αεροπορική νομοθεσία της ΕΕ, το βασικό αεροπορικό νομοθέτημα στην Ελλάδα είναι ο Ν. 1815/1988 "Αεροπορικός Κώδικας".

Τόσο η Ευρωπαϊκή όσο και η Ελληνική αεροπορική νομοθεσία βασίζονται στα διεθνή πρότυπα και τις συνιστώμενες πρακτικές που υιοθετούνται από τον ICAO. Η Σύμβαση του Σικάγου είναι η βασική συνθήκη που διέπει την ασφάλεια της αεροπορίας στην Ελλάδα αλλά και παγκοσμίως. Τα αεροπορικά πρότυπα και οι συνιστώμενες πρακτικές που ακολουθούνται από τον ICAO δημοσιεύονται σαν Παραρτήματα της Σύμβασης του Σικάγου. Αυτά εφαρμόζονται στην Ελλάδα μέσω της νομοθεσίας της ΕΕ (με πιθανές διαφορές που γνωστοποιούνται στον ICAO και δημοσιεύονται στο AIP, αν απαιτείται), ή/και μέσω εθνικών κανονισμών, όπου έχουν εφαρμογή.

ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΕΥΘΥΝΕΣ

Για θέματα αεροπορικής ασφάλειας, η νομοθετική αρμοδιότητα έχει μεταβιβαστεί κατά το μεγαλύτερο μέρος της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο της Ευρώπης και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι τα αρμόδια όργανα που παράγουν νομοθεσία πάνω στην αεροπορική ασφάλεια, η οποία είναι απευθείας εφαρμοστέα στις χώρες μέλη. Η EASA είναι υπεύθυνη για συγκεκριμένα καθήκοντα (π.χ. πιστοποίηση τύπων αεροσκαφών, θέματα που άπτονται της σχεδίασης αυτών, την έγκριση αερομεταφορέων τρίτων χωρών, κλπ.). Η εθνική νομοπαρασκευαστική αρμοδιότητα καλύπτει αεροσκάφη και συσκευές που αναφέρονται στο Παράρτημα II του Κανονισμού της EASA (EC) 216/2008.

Σύμφωνα με το Ν.δ. 714/1970, η Ελληνική κυβέρνηση έχει αναθέσει στην Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας την εκτέλεση καθηκόντων εθνικής αεροπορικής αρχής, τα οποία περιλαμβάνουν τα καθήκοντα που ορίζονται στη νομοθεσία της EASA. Η ΥΠΑ χορηγεί πιστοποιητικά, άδειες, και πτυχία, εποπτεύει τους διάφορους Παρόχους Υπηρεσιών και εκδίδει αεροπορικούς κανονισμούς και οδηγίες συμπληρώνοντας τον Αεροπορικό Κώδικα.

Επίσης, με βάση τον Ν. 3446/2006 (άρθρο 25), το Π.δ. 150/2007 και το Π.δ. 103/2010, η Ελλάδα έχει ορίσει την Εθνική Εποπτική Αρχή Αεροναυτιλίας (ΕΕΑΑ) για χορήγηση πιστοποιητικών στους παρόχους ATM/ANS, καθώς και πτυχίων στους ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας σύμφωνα με τους εφαρμοστικούς κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, είναι αρμόδιο για την προπαρασκευή των εθνικών νόμων και διαταγμάτων. Αλλοι λειτουργικοί κανονισμοί δύνανται να εκπονούνται σε επίπεδο Διοικητή.

Σύμφωνα με την απόφαση ΥΠΑ/37251/13161/23-11-2012 του Υπουργού Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων (που έχει ήδη μετονομαστεί σε Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων), η ΥΠΑ είναι η αρμόδια Κρατική υπηρεσία για την εκπόνηση και εφαρμογή του Εθνικού Προγράμματος Αεροπορικής Ασφαλείας (ΕΠΑΑ).

Υπεύθυνος για την έγκριση και εφαρμογή του ΕΠΑΑ είναι ο Διοικητής της ΥΠΑ. Επίσης, έχει συσταθεί Συντονιστική Επιτροπή υψηλού επιπέδου για να επικουρεί το Διοικητή στα καθήκοντα του σχετικά με το ΕΠΑΑ.

Η ανάγκη αναθεώρησης του ΕΠΑΑ αξιολογείται τουλάχιστον μια φορά ετησίως από τη Συντονιστική Επιτροπή. Εισήγηση για την αναθεώρηση του προγράμματος μπορεί επίσης να κατατεθεί από εθνικούς και διεθνείς φορείς εκτός ΥΠΑ. Η τελική απόφαση είναι αρμοδιότητα του Διοικητή.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Αν, στο πλαίσιο των ευθυνών εποπτείας της, η ΥΠΑ διαπιστώσει οποιαδήποτε μη-συμμόρφωση με τα προβλεπόμενα, δύναται να επέμβει με διοικητικές κυρώσεις. Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν, ανάλογα με την περίπτωση, προειδοποιήσεις, περιορισμούς, αναστολή ή ανάκληση πιστοποιητικού, άδειας ή ειδίκευσης, κλπ., όπως επίσης και πρόστιμα. Επιπρόσθετα των διοικητικών κυρώσεων η παραβίαση της νομοθεσίας μπορεί να οδηγήσει και σε περαιτέρω διερεύνηση βάσει του Ποινικού Κώδικα. Αντιστοίχως, η ΕΕΑΑ, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων που παρέχονται από την Ευρωπαϊκή και Εθνική νομοθεσία, δύναται να προβαίνει σε προειδοποιήσεις, περιορισμούς, αναστολή ή ανάκληση πιστοποιητικού, αδείας ή ειδίκευσης, κ.λπ. στον τομέα ATM/ANS.

Οι Πάροχοι Υπηρεσιών οφείλουν να προβαίνουν σε αναφορά αρμοδίως οποιουδήποτε συμβάντος σχετίζεται με τις λειτουργίες τους ή των συμβάντων των οποίων γίνονται γνώστες. Αν κριθεί αναγκαίο, η ΥΠΑ θα λάβει άμεσα μέτρα ανταποκρινόμενη σε οποιοδήποτε συμβάν έχει αναφερθεί ή παρατηρηθεί προκειμένου να διασφαλισθεί η ασφάλεια. Οι άμεσες ενέργειες μπορεί να περιλαμβάνουν επαφή με τον Πάροχο Υπηρεσιών και προσωρινό περιορισμό των λειτουργιών του. Οι μακροπρόθεσμες ενέργειες δύνανται να περιλαμβάνουν στοχευμένη επίβλεψη δραστηριοτήτων, εστιάζοντας σε συγκεκριμένα θέματα ασφάλειας, ή παρέμβαση με νομοθετικά μέτρα.

Σύμφωνα με τις αρχές διαχείρισης ασφάλειας, οι Πάροχοι Υπηρεσιών έχουν επίσης την ευθύνη να διερευνούν όλα τα συμβάντα που σημειώνονται κατά τη διάρκεια των λειτουργιών τους και να λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα, όπως και να προβαίνουν στις απαραίτητες διορθωτικές ενέργειες, ασχέτως από το αν η ΥΠΑ έχει προβεί σε κάποια ενέργεια.

Η αρχή της "Νοοτροπίας Δικαίου" εφαρμόζεται στην επεξεργασία των αναφορών συμβάντων. Ο ορισμός της "Νοοτροπίας Δικαίου" δίδεται ως ακολούθως:

"Είναι η νοοτροπία με βάση την οποία το προσωπικό πρώτης γραμμής και άλλοι δεν τιμωρούνται για τις ενέργειες, τις παραλείψεις ή τις αποφάσεις τους που είναι ανάλογες της εμπειρίας και της εκπαίδευσης τους, αλλά παρά ταύτα η βαριά αμέλεια, οι σκόπιμες παραβάσεις και οι καταστροφικές πράξεις δε γίνονται ανεκτές".

ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΣΥΜΒΑΝΤΩΝ

Η διερεύνηση των αεροπορικών ατυχημάτων και σοβαρών συμβάντων πραγματοποιείται από την Επιτροπή Διερεύνησης Ατυχημάτων και Ασφάλειας Πτήσεων (ΕΔΑ-ΑΠ) που είναι η Αρχή Διερεύνησης Ασφάλειας (ΑΔΑ) σύμφωνα με τον Κανονισμό (EU) 996/2010. Η ΕΔΑΑΠ, που ιδρύθηκε το 2001, εντός του (τότε) Υπουργείου Μεταφορών και Επικοινωνιών (μετονομασμένο σε Υπουργείο Οικονομικών, Υποδομών, Ναυτιλίας και Τουρισμού), είναι Ανεξάρτητη αρχή και διασφαλίζει ότι οι διερευνήσεις διεξάγονται ανεξάρτητα από τους διοικητικούς και εποπτικούς μηχανισμούς της χώρας.

Οι λειτουργίες της ΕΔΑΑΠ διέπονται από το Ν. 2912/2001, κατ' εφαρμογή των διατάξεων της Κ.Ο. 94/56/EC, ο οποίος θέτει τις βασικές αρχές που διέπουν τη διερεύνηση ατυχημάτων και συμβάντων πολιτικής αεροπορίας, κ.λπ. και από τον Κανονισμό (EU) 996/2010 σχετικά με τη διερεύνηση και πρόληψη ατυχημάτων και συμβάντων στην πολιτική αεροπορία που καταργεί την Οδηγία 94/56/EC.

Όταν πρόκειται να αποφασιστεί η έναρξη μιας διερεύνησης για την ασφάλεια, λαμβάνεται σοβαρά υπόψη η σοβαρότητα του συμβάντος (αν θεωρείται ατύχημα ή σοβαρό συμβάν). Η βασική υποκείμενη ιδέα είναι ότι το αποτέλεσμα μιας διερευνητικής διαδικασίας θα πρέπει να παράγει σημαντικά στοιχεία για τη βελτίωση γενικά της ασφάλειας και την πρόληψη μελλοντικών ατυχημάτων.

Η διερεύνηση ασφάλειας ενός συμβάντος από την ΕΔΑΑΠ οδηγεί στη σύνταξη πορίσματος διερεύνησης, το οποίο κατά κανόνα περιλαμβάνει συστάσεις ασφαλείας προς τις αρμόδιες αρχές και προς οποιονδήποτε άλλο σχετικό φορέα. Οι συστάσεις ασφαλείας εκφράζουν τις εμπεριστατωμένες προτάσεις του διερευνητή για το πώς μπορούν να αποφευχθούν στο μέλλον παρόμοια ατυχήματα ή σοβαρά συμβάντα. Οι διερευνήσεις ασφάλειας διενεργούνται με αποκλειστικό σκοπό τη βελτίωση της ασφάλειας. Οι διερευνήσεις δεν αποσκοπούν στη διαπίστωση υπαιτιότητας και στον καταλογισμό ευθυνών ή αξιώσεων.

Όταν συμβαίνουν ατυχήματα ή σοβαρά συμβάντα, η ΥΠΑ δύναται να εκπονεί μελέτες ασφαλείας ανεξάρτητα από τη διερεύνηση της ΕΔΑΑΠ και να λαμβάνει πρόσθετα εποπτικά μέτρα με σκοπό τη διασφάλιση της συνέχισης των αεροπορικών λειτουργιών, δίχως να τίθεται σε κίνδυνο η ασφάλεια.

2. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ

Η Ελλάδα έχει ένα εκτενές σύστημα νόμων κι ένα εποπτικό κανονιστικό πλαίσιο που έχει συντελέσει στην αποτελεσματική ασφάλεια της αεροπορίας εδώ και πολλές δεκαετίες. Παράλληλα, υπάρχει καινούργια προσέγγιση στη διαχείριση της ασφάλειας, το λεγόμενο Σύστημα Διαχείρισης Ασφάλειας (SMS).

Το Σύστημα Διαχείρισης Ασφάλειας (SMS) αφορά σε μια συστηματική προσέγγιση που περιλαμβάνει τις διοικητικές δομές, τις αρμοδιότητες και ευθύνες, την πολιτική ασφάλειας και τις διαδικασίες για τη διαχείριση της ασφάλειας. Το SMS χρησιμοποιείται για να προσδιορίσει με συστηματικό τρόπο τους κινδύνους για την ασφάλεια, να επιβεβαιώσει τις εφαρμογές διορθωτικών ενεργειών και λήψη μέτρων περιορισμού των κινδύνων για τη διατήρηση των θεμιτών επιπέδων ασφαλείας, να ασκεί συνεχή παρακολούθηση και τακτική αξιολόγηση των επιπέδων ασφάλειας και να προνοεί για τη συνεχή βελτίωση αυτής.

Η Διαχείριση της επικινδυνότητας της Ασφαλείας του ελληνικού αεροπορικού χώρου αποτελεί κοινή ευθύνη μεταξύ της αεροπορικής αγοράς και των κρατικών αεροπορικών υπηρεσιών.

Ο ICAO καθιστά υποχρεωτική, μέσω του Παραρτήματος 19, την εφαρμογή του SMS για τους ακόλουθους αεροπορικούς Παρόχους Υπηρεσιών:

1. Εκπαιδευτικούς Οργανισμούς Χειριστών που εκτίθενται σε κινδύνους ασφάλειας σχετικούς με την εκτέλεση πτητικού έργου.

2. Οργανισμούς Σχεδίασης Τύπων και Κατασκευαστές.

3. Εγκεκριμένους Οργανισμούς Συντήρησης οι οποίοι παρέχουν υπηρεσίες σε αερομεταφορείς που δραστηριοποιούνται σε διεθνείς εμπορικές αερομεταφορές με αεροσκάφη ή ελικόπτερα.

4. Πιστοποιημένους αερομεταφορείς που διαθέτουν αεροσκάφη ή ελικόπτερα και έχουν εγκριθεί να εκτελούν διεθνείς εμπορικές αερομεταφορές.

5. Παρόχους Υπηρεσιών Αεροναυτιλίας.

6. Φορείς Λειτουργίας Αδειοδοτημένων Αεροδρομίων. Πέρα από το Παράρτημα 19, η ΥΠΑ απαιτεί από τους διάφορους Παρόχους Υπηρεσιών να εφαρμόσουν το SMS σύμφωνα με τους σχετικούς κανονισμούς της ΕΕ όπως αυτοί τίθενται σε εφαρμογή. Επιπλέον, η ΥΠΑ υιοθετεί τις σχετικές απαιτήσεις για το δικό της διαχειριστικό σύστημα, το οποίο περιλαμβάνει μια καταγεγραμμένη πολιτική, διαδικασίες και εργαλεία, όπως επίσης και επαρκή αριθμό προσωπικού με τα απαιτούμενα προσόντα.

Η ΥΠΑ εργάζεται σε συνδυασμό με την αεροπορική αγορά για να διαδοθεί και να εμπεδωθεί η κουλτούρα του SMS στο ελληνικό αεροπορικό σύστημα. Ενώ η αεροπορική αγορά φέρει πολλές από τις ευθύνες για την εφαρμογή του SMS, είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει παράλληλα η κατάλληλη κανονιστική εποπτεία διαχείρισης της ασφάλειας με σκοπό την παρακολούθηση και την αξιολόγηση της αποδοτικότητας αυτών των συστημάτων.

Η Ελλάδα ασκεί εκτενή εποπτεία του αεροπορικού χώρου, συμπεριλαμβανομένης της αξιολόγησης αποφάσεων που σχετίζονται με την ασφάλεια, οι οποίες λαμβάνονται από τις διοικήσεις των φορέων της αγοράς σε όλα τα επίπεδα, σε ό,τι αφορά τον αντίκτυπο που έχουν στην ασφάλεια. Ειδικότερα, η ΥΠΑ αξιολογεί και βελτιστοποιεί τις τακτικές, μεθόδους και διαδικασίες που χρησιμοποιούνται για να διασφαλίσουν ότι η αεροπορική αγορά διαχειρίζεται αποτελεσματικά την αεροπορική επικινδυνότητα ασφάλειας. Αυτό περιλαμβάνει την εκπόνηση και χρήση μιας τυποποιημένης οργανωτικής προσέγγισης για τη διαχείριση της επιχειρησιακής επικινδυνότητας σχετικά με την ασφάλεια (operational safety risk management) και τη διαχείριση της επικινδυνότητας σχετικά με την πληροφορία (information risk management).

Σημαντικό στοιχείο ενός ώριμου εποπτικού συστήματος διαχείρισης της ασφάλειας είναι η συμφωνία της εποπτικής αρχής και των διαφόρων Παροχών Υπηρεσιών επί των επιδόσεων ασφάλειας του SMS του κάθε Παρόχου, έτσι όπως εκφράζονται από τις τιμές SPI, SPT και την εφαρμογή των σχετικών Προγραμμάτων Διορθωτικών Ενεργειών.

Η ΥΠΑ εκπονεί το πλαίσιο για ξεχωριστές συμφωνίες με τον κάθε Πάροχο Υπηρεσιών σχετικά με τις επιδόσεις του SMS.

Η ΥΠΑ παρακολουθεί και αξιολογεί τη λειτουργία και επάρκεια των συστημάτων διαχείρισης ασφάλειας των Παροχών Υπηρεσιών μέσω διαδικασιών αποδοχής και ελέγχων ασφαλείας.

Μια σημαντική παράμετρος του ΕΠΑΑ είναι ο ορισμός του ALoS για την χώρα με όρους SPT. Στην πραγματικότητα το SPT συνδράμει το SPI για τον προσδιορισμό του ALoS. To SPT είναι οι στόχοι για την ασφάλεια και υποδεικνύουν το επίπεδο που οι Πάροχοι Υπηρεσιών πρέπει κατ' ελάχιστο να πληρούν κατά τη λειτουργία τους. Η επίτευξη του επιπέδου ασφαλείας παρακολουθείται μέσω των SPI. Ο βασικός σκοπός για τον προσδιορισμό αυτών των δεικτών είναι η εκπόνηση μιας μεθόδου συστηματικής και συνεχούς παρακολούθησης μέσω μετρήσεων. Η παρακολούθηση και ανάλυση των δεικτών βοηθάει την ΥΠΑ να επικεντρώνει τις δραστηριότητες της με βάση την ανάλυση επικινδυνότητας, όπως επίσης βοηθάει και τους Παρόχους Υπηρεσιών στην παρακολούθηση και βελτίωση των επιδόσεων της λειτουργίας τους. Για τον ορισμό του SPI και του ALoS λαμβάνονται υπόψη διεθνείς απαιτήσεις, όπως το EASP (Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Ασφάλειας της Αεροπορίας) και η Ευρωπαϊκή νομοθεσία. Έχουν καταβληθεί προσπάθειες να δημιουργηθούν δείκτες οι οποίοι να είναι περιεκτικοί και μετρήσιμοι, λαμβάνοντας υπόψη συγκεκριμένες συνθήκες που επικρατούν στην Ελλάδα.

Το Παράρτημα Ι παρουσιάζει τα Ελληνικά SPI και SPT, καθώς και τις αντίστοιχες τιμές για τον τομέα Πτητικών Λειτουργιών (OPS).

Το Παράρτημα II παρουσιάζει τα SPI και SPT, καθώς και τις αντίστοιχες τιμές για τον τομέα ATM/ANS.

Το Παράρτημα III παρουσιάζει τα SPI και SPT, καθώς και τις αντίστοιχες τιμές για τον τομέα Λειτουργίας Αεροδρομίων (ADR).

Για την αρχική περίοδο εφαρμογής (τέσσερα χρόνια) οι περισσότερες τιμές του SPT βασίζονται σε ποσοστό 2% ετήσιας βελτίωσης του κάθε SPI. Οι Πάροχοι Υπηρεσιών οφείλουν να αξιολογήσουν τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουν για να επιτύχουν αυτόν το στόχο, να αποφασίσουν τα απαραίτητα μέτρα ασφάλειας που πρέπει να λάβουν, καθώς και να τα εφαρμόσουν.

Η αποτελεσματικότητα του SPI και του SPT αξιολογείται ετησίως σύμφωνα με την απόφαση ΥΠΑ/37251/13161/23.11.2012 του Υπουργού Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων (που έχει ήδη μετονομαστεί σε Υπουργείο Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων). Αυτή η αξιολόγηση θα λαμβάνει επίσης υπόψη μελλοντικούς SPT από το EASP και άλλες πηγές.

Κατά συνέπεια, το ΕΠΑΑ έχει καταρτιστεί για τετραετή περίοδο και ορίζει τα ζητήματα στα οποία πρέπει να επικεντρωθεί την εν λόγω περίοδο, όπως και τους τομείς στους οποίους θα επικεντρωθούν τα μέτρα εποπτείας και ασφάλειας.

Η μέθοδος διαχείρισης ασφάλειας βασίζεται στην αξιολόγηση ασφάλειας που πραγματοποιείται κάθε χρόνο. Κατόπιν εξέτασης των πληροφοριών που συλλέγονται, η ΥΠ Α αξιολογεί το επίπεδο επικινδυνότητας των διαφόρων Παροχών Υπηρεσιών με σκοπό να υιοθετήσει, ή να ισχυροποιήσει νομικά, μέτρα που σχετίζονται με την εποπτεία και τις πληροφορίες γύρω από την ασφάλεια σε τομείς υψηλής επικινδυνότητας.

Μελλοντικά, η ΥΠΑ θα εκπονήσει διαδικασία διαχείρισης κινδύνου για ολόκληρο τον αεροπορικό τομέα, στοχεύοντας σε εκτεταμένο προσδιορισμό της επικινδυνότητας και τη μείωση της κατά το μέγιστο πρακτικά δυνατόν.

3. ΔΙΑΒΕΒΑΙΩΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑ

Η εποπτεία διαχείρισης της ασφάλειας βασιζόμενη στο SMS διέπεται από τη φιλοσοφία της "κοινής ευθύνης και συναρμοδιότητας", παρά από μια εθιμική προσέγγιση που στοχεύει αποκλειστικά και μόνο στη συμμόρφωση μέσω της νομοθεσίας. Βασίζεται στην υποχρέωση των Παροχών Υπηρεσιών, οι οποίοι πρέπει να διατηρούν ένα ασφαλές επιχειρησιακό περιβάλλον μέσα από την καθημερινή διαχείριση των λειτουργιών τους, να εστιάζουν στην ασφάλεια σε όλες τις οργανωτικές δομές, τις πρακτικές και τις διαδικασίες τους. Ο αντικειμενικός σκοπός είναι μια συνδυασμένη προσέγγιση βασισμένη τόσο στις επιδόσεις όσο και στην υποχρεωτική συμμόρφωση με το κανονιστικό πλαίσιο, αντί μόνο για το δεύτερο.

Από την άλλη πλευρά, η ΥΠΑ διατηρεί τον κρίσιμο ρόλο της στη συνεχή διασφάλιση του ευρύτερου συστήματος ασφάλειας. Αυτό περιλαμβάνει την εποπτεία επί της διαχείρισης της ασφάλειας καθώς και τη συλλογή, ανάλυση και ανταλλαγή δεδομένων ασφαλείας.

Η εποπτεία της ασφάλειας που ασκείται από την ΥΠΑ βασίζεται κυρίως σε εγκρίσεις διαχείρισης της ασφάλειας και αδειοδοτήσεις, όπως και στην εποπτεία μέσω επιθεωρήσεων και ελέγχων. Η ΥΠΑ έχει εκπονήσει μεθοδολογία και διαδικασίες με βάση τις οποίες ασκείται η διαχείριση -εποπτεία της ασφάλειας των πτητικών και επίγειων λειτουργιών, της πλοϊμότητας αεροσκαφών, του τομέα ATM/ANS, των αεροδρομίων, καθώς και της εκπαίδευσης χειριστών και ATM.

Οι διαδικασίες έγκρισης και αδειοδότησης χρησιμοποιούνται για να επιβεβαιώσουν ότι ο εξοπλισμός, τα συστήματα που χρησιμοποιούνται από τους Παρόχους Υπηρεσιών και οι διαδικασίες που θα ακολουθούνται από αυτούς, καθώς και οι όποιες αλλαγές σε αυτά, είναι σύμφωνα με τους εθνικούς, διεθνείς αλλά και οικείους κανονισμούς του Παρόχου.

Γενικά, οι Πάροχοι Υπηρεσιών ελέγχονται με βάση το ετήσιο πρόγραμμα επιθεωρήσεων. Αυτό το πρόγραμμα περιγράφει με λεπτομέρεια τους τομείς, οργανισμούς ή μονάδες που πρόκειται να ελεγχθούν από επιθεωρητές που διαθέτουν τα απαιτούμενα προσόντα σύμφωνα με τη σχετική εποπτική διαδικασία. Μετά τον έλεγχο, ο Πάροχος λαμβάνει την αναφορά ελέγχου που περιγράφει τα ευρήματα βάσει των οποίων καλείται να προβεί σε όλες τις απαραίτητες διορθωτικές ενέργειες. Η ΥΠΑ - και η ΕΕΑΑ για τους τομείς ATM/ANS - αξιολογεί την επάρκεια των διορθωτικών ενεργειών και είτε τις εγκρίνει είτε ζητά περαιτέρω εξηγήσεις ή επιπλέον ενέργειες, αν απαιτείται.

Η Ελλάδα έχει αποδείξει ότι διαθέτει μια ισχυρή, συστηματική και συντονισμένη εθνική προσέγγιση στη διαχείριση της ασφάλειας της πολιτικής αεροπορίας. Αυτό υποστηρίζεται από τα αποτελέσματα του ελέγχου του ICAO το 2013 μέσω του Καθολικού Προγράμματος Ελέγχων Εποπτείας Ασφαλείας - Μέθοδος Συνεχούς Παρακολούθησης (USOAP - CMA). Η Ελλάδα δεσμεύεται να διευθετήσει τα ευρήματα της σχετικής αναφοράς και να συνεχίσει να εφαρμόζει τα μέτρα που έχουν προσδιοριστεί στο Πρόγραμμα Διορθωτικών Ενεργειών, καθώς και να επισημαίνει ενεργητικά τους τομείς περαιτέρω βελτίωσης στην εποπτεία της ασφάλειας.

Η ΥΠΑ - και η ΕΕΑΑ για τους τομείς ATM/ANS - υπόκειται σε ελέγχους από την EASA, βάσει του κανονισμού (EC) 628/2013, μέσω επιθεωρήσεων για κάθε τομέα ξεχωριστά, είτε συγκεντρωτικά είτε επικεντρωμένα.

Η ΥΠΑ συλλέγει πληροφορίες σχετικές με την ασφάλεια από διάφορες πηγές. Μία από τις βασικές πηγές είναι οι αναφορές περιστατικών Πολιτικής Αεροπορίας, που υποβάλλονται αρμοδίως, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.

Επίσης, τα ατυχήματα και σοβαρά συμβάντα θα πρέπει να αναφέρονται δίχως καθυστέρηση και στην ΕΔΑΑΠ σύμφωνα με το Νόμο 2912/2001 και τον Κανονισμό (EU) No. 996/2010.

Η ΥΠΑ καταχωρεί τις αναφορές που έχουν ληφθεί στην Ευρωπαϊκή Βάση Δεδομένων (ECCAIRS). Μέσω του ECCAIRS η Ελλάδα ανταλλάσσει πληροφορίες σχετικές με την ασφάλεια με άλλες χώρες που καταχωρούν δεδομένα στο ECCAIRS με την αποστολή των καταχωρημένων περιστατικών στο Κοινό Κέντρο Έρευνας (JRC) της ΕΕ.

Επιπρόσθετα με τις αναφορές συμβάντων, οι πηγές πληροφοριών σχετικές με την ασφάλεια συμπεριλαμβάνουν ευρήματα από επιθεωρήσεις και ελέγχους, ανάλυση δεδομένων FDM, πληροφορίες από τα συστήματα διαχείρισης της ασφάλειας των Παροχών Υπηρεσιών, πορίσματα διερεύνησης ατυχημάτων, την αξιολόγηση ασφαλείας των αλλαγών, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τις πληροφορίες που προέρχονται από την παρακολούθηση της οικονομικής θέσης κάποιου φορέα, τα ευρήματα επιθεωρήσεων χώρου στάθμευσης αεροσκαφών, τα ευρήματα SAFA, τις πληροφορίες από τις μελέτες της ΥΠΑ, καθώς και άλλες εθνικές και διεθνείς πηγές.

Η ΥΠΑ - και η ΕΕΑΑ για τους τομείς ATM/ANS - αξιολογεί τη βαρύτητα και τη συχνότητα κάθε περιστατικού που έρχεται σε γνώση της. Η ανάλυση όλων των πληροφοριών που συλλέγονται σχετικά με την ασφάλεια βοηθούν στο να προσδιορίζονται οι βασικές τάσεις που επηρεάζουν την ασφάλεια, οι παράγοντες που συντελούν στα ατυχήματα και η αποτελεσματικότητα των δικλείδων ασφαλείας. Με βάση αυτές τις αναλύσεις, το πρόγραμμα επιθεωρήσεων των Παροχών Υπηρεσιών μπορεί να τροποποιηθεί ανάλογα, μέσα από την αύξηση του αριθμού των επιθεωρήσεων ή των ελέγχων, την αύξηση της συχνότητας των επιθεωρήσεων ή ελέγχων, καθώς και με την επικέντρωση στους τομείς υψηλής επικινδυνότητας. Στις διαδικασίες εποπτείας και έκδοσης οδηγιών εργασίας λαμβάνονται υπόψη κριτήρια βασισμένα στην εκτίμηση της επικινδυνότητας. Οι πληροφορίες που αναλύονται χρησιμοποιούνται επίσης για την παρακολούθηση της κατάστασης των SPI.

Δεδομένα περιστατικών που λαμβάνονται από αναφορές ασφαλείας χρησιμοποιούνται σύμφωνα με τις αρχές της "νοοτροπίας δικαίου": οι Αρχές να αποφεύγουν νομικές ενέργειες εναντίον ακούσιων ή απροσχεδίαστων παραβιάσεων που έρχονται στην αντίληψη τους, σαν αποτέλεσμα της συμμόρφωσης με την υποχρέωση αναφοράς περιστατικών, εκτός από τις περιπτώσεις βαριάς αμέλειας ή ενεργειών που είναι υποκείμενες σε κυρώσεις βάσει του ποινικού κώδικα. Ομοίως, οι φορείς λειτουργίας δεν πρέπει να μεροληπτούν εναντίον των εργαζομένων τους που αναφέρουν κάποιο συμβάν του οποίου είναι γνώστες.

4. ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ

Η ΥΠΑ διατηρεί και αναπτύσσει την επαγγελματική κατάρτιση και τις δεξιότητες του προσωπικού της μέσα από την επιχειρησιακή και τεχνική εκπαίδευση, συμπεριλαμβανομένης της εποπτείας των SMS, και υποστηρίζει τη συντήρηση των επαγγελματικών αεροπορικών ικανοτήτων. Πραγματοποιούνται εσωτερικές ενημερώσεις του προσωπικού σχετικά με τις επερχόμενες αλλαγές στους εθνικούς ή διεθνείς κανονισμούς, όπως επίσης προάγεται και υποστηρίζεται η συμμετοχή του προσωπικού σε εξωτερικές εκπαιδεύσεις για την απόκτηση γνώσης και εμπειρίας σε καινούργιες τεχνολογίες και πρακτικές.

Όλο το εξειδικευμένο προσωπικό περνάει μέσα από ένα διεξοδικό εισαγωγικό πρόγραμμα για νέους επιθεωρητές, που καλύπτει τόσο γενικές πτυχές όσο και συγκεκριμένους τομείς σχετικούς με το αντικείμενο των επιθεωρήσεων (όπως πλοϊμότητα, πτητικές λειτουργίες, αεροδρόμια, κ.λπ.).

Για κάθε εργαζόμενο τηρείται μητρώο εκπαιδεύσεων που καλύπτει με λεπτομέρεια την ολοκληρωμένη εκπαίδευσή του.

Εντός της ΥΠΑ, η διακίνηση των πληροφοριών σχετικά με την ασφάλεια πραγματοποιείται μέσα από μηνιαίες συναντήσεις εκπροσώπων των σχετικών τομέων για κάθε αντικείμενο (πλοϊμότητα, πτητικές λειτουργίες, αεροναυτιλία, αεροδρόμια, κ.λπ.). Επίσης, υπάρχει διακίνηση των αναφορών των περιστατικών ασφαλείας σχετικών με ατυχήματα, συμβάντα και άλλα περιστατικά σε συνδυασμό με τη διαδικασία παρακολούθησης ατυχημάτων και συμβάντων.

Σαν μέρος των καθηκόντων της ως κανονιστική αρχή, η ΥΠΑ παρέχει συμβουλές και πληροφορίες σε οργανισμούς και φυσικά πρόσωπα του αεροπορικού χώρου, π.χ. σε θέματα αλλαγών στους εθνικούς και διεθνείς κανονισμούς. Παρέχονται συμβουλές και προγραμματίζονται συναντήσεις παροχής πληροφοριών, όπως απαιτείται επί συγκεκριμένων θεμάτων σχετικών με την ασφάλεια τα οποία είναι σημαντικά για τις δραστηριότητες των Παροχών Υπηρεσιών.

Η ΥΠΑ δημοσιεύει στην ιστοσελίδα της (www.hcaa.gr) πληροφορίες σχετικές με την ασφάλεια όπως και πληροφορίες σχετικές με την εθνική και διεθνή νομοθεσία. Επίσης παρέχει πρόσβαση στα εγχειρίδια της ΥΠΑ. Σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, η ΥΠΑ αποδέχεται οποιοδήποτε αίτημα από Πάροχο Υπηρεσιών για την παροχή συμβουλών κατ' ιδίαν.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ

1. ΔΕΙΚΤΕΣ/ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΤΙΜΕΣ ΕΠΙΔΟΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ

(α) ΓΕΝΙΚΑ

i. ΑΙΦΝΙΔΙΑ ΕΞΟΔΟΣ ΑΠΟ ΔΙΑΔΡΟΜΟ Α/Π

Με σκοπό τον περιορισμό του κινδύνου αιφνίδιας εξόδου από το διάδρομο Α/Π θα πρέπει να δοθεί βάρος στην εκπαίδευση στους ακόλουθους κύριους συμβάλλοντες παράγοντες:

Μείωση μη-σταθεροποιημένων / αποσταθεροποιημένων προσεγγίσεων και έναρξη επανακύκλωσης (go around) αν τα κριτήρια βάσει των τυποποιημένων διαδικασιών (SOPs) σταθεροποιημένης προσέγγισης δεν πληρούνται.

Προσγείωση εντός της ζώνης προσεδάφισης (touchdown zone) κι αν αυτό δεν μπορεί να διασφαλιστεί, έναρξη επανακύκλωσης.

Προσγείωση με τη σωστή ταχύτητα και διαμόρφωση του αεροσκάφους.

ii. ΜΗ-ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

Είναι ο κύριος παράγοντας που συμβάλει στις αιφνίδιες εξόδους από το διάδρομο Α/Π.

Η απαρέγκλιτη τήρηση των τυποποιημένων διαδικασιών είναι σημαντική για την επίτευξη σταθεροποιημένων προσεγγίσεων.

iii. ΠΡΟΣΚΡΟΥΣΗ ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΗΣ ΠΤΗΣΗΣ ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ (CFIT)

Μπορεί να συμβεί όταν το αεροσκάφος κατέρχεται χαμηλότερα του ύψους ασφαλείας και το πλήρωμα διακυβέρνησης δεν ασκεί επαρκή παρακολούθηση ή δεν έχει επαρκή συναίσθηση της θέσης του αεροσκάφους.

Αποτελεσματικό περιορισμό αυτού του κινδύνου αποτελεί η συνειδητοποίηση του χώρου και της σωστής αντίδρασης του πληρώματος διακυβέρνησης στις προειδοποιήσεις του σχετικού συστήματος, τα οποία θα πρέπει να προάγονται μέσα από την εκπαίδευση.

iν. ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ TCAS RA

Η απαρέγκλιτη τήρηση των τυποποιημένων διαδικασιών είναι βασική για τη μείωση των περιστατικών TCAS RA.

Επιπλέον, ένα από τα κύρια εκπαιδευτικά αντικείμενα είναι η σωστή αντίδραση του πληρώματος διακυβέρνησης σε περίπτωση RA.

ν. ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΚΟΠΩΣΗΣ

Η κόπωση του πληρώματος διακυβέρνησης και καμπίνας πρέπει να θεωρείται κίνδυνος.

vi. ΑΠΩΛΕΙΑ ΕΛΕΓΧΟΥ

Όταν η χρήση των αυτοματισμών δεν είναι η ενδεδειγμένη ή δεν είναι εφικτή, η έλλειψη χειριστικών ικανοτήτων είναι κύριος συμβάλλων παράγοντας στα περιστατικά απώλειας ελέγχου.

νii. ΦΩΤΙΑ ΣΤΟ ΑΕΡΟΣΚΑΦΟΣ

Η πλειονότητα των συμβάντων φωτιάς σε αεροσκάφη συμβαίνει στους χώρους προετοιμασίας γευμάτων, του θαλάμου επιβατών και των τουαλετών.

viii. ΑΝΑΦΟΡΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ

Η προαγωγή της κουλτούρας αναφοράς συμβάντων που σχετίζονται με την ασφάλεια, μεταξύ του προσωπικού που εργάζεται σε αεροπορικό περιβάλλον, είναι ένα βασικό στοιχείο για την αεροπορική ασφάλεια.

(β) ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ

(Ακολουθούν πίνακες βλέπε στο οικείο ΦΕΚ)

2. H ισχύς της παρούσας άρχεται από την ημερομηνία της δημοσίευσης.

Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.