Αίτηση
ακύρωσης - Εγγυητική ευθύνη Τράπεζας προς κάλυψη ελλειμμάτων ασφαλιστικού φορέα
- Νομική φύση αποφάσεως ασφαλιστικού φορέα που επιβάλλει σε Τράπεζα καταλογισμό
στο πλαίσιο εγγυητικής ευθύνης της για κάλυψη ελλειμμάτων -Διατυπώσεις δημοσιότητας
-.
Διοικητική φύση αποφάσεως ασφαλιστικού φορέα που
επιβάλλει σε Τράπεζα την υποχρέωση να καλύψει δαπάνη του καθ ού δημόσιου ασφαλιστικού φορέα που αντιστοιχεί στις
κοινωνικοασφαλιστικές παροχές που αυτός χορηγεί, σύμφωνα με τις σχετικές καταστατικές
ρυθμίσεις, δηλ. υποχρέωση που αποσκοπεί στην εξυπηρέτηση του δημόσιου σκοπού
της κοινωνικής ασφάλισης. Διοικητική πράξη, το κύρος της οποίας ελέγχεται με
βάση τις δημοσίου δικαίου διατάξεις της κοινωνικοασφαλιστικής νομοθεσίας.
Διοικητική διαφορά. Η προσβαλλόμενη διοικητική πράξη εισάγει την εγγυητική
ευθύνη της αιτούσας τράπεζας για τα εκάστοτε ελλείμματα του καθού.
Η προσβαλλόμενη διοικητική πράξη έχει κανονιστικό περιεχόμενο και ως εκ τούτου,
η υπό κρίση αίτηση περί ακύρωσής της αρμοδίως εισάγεται ενώπιον του Συμβουλίου
της Επικρατείας. Παραδεκτές παρεμβάσεις από συλλόγους εργαζομένων και από τον
εποπτεύοντα υπουργό. Μη δημοσίευση κανονιστικής πράξεως. Δεν τίθεται ζήτημα
εκπροθέσμου άσκησης αίτησης ακύρωσης κατά μη δημοσιευθεισών κανονιστικών πράξεων,
εφόσον, λόγω της μη δημοσίευσής τους, δεν κινείται η εξηκονθήμερη
προθεσμία άσκησης της αίτησης ακύρωσης κατά των πράξεων αυτών. Μη τήρηση των
κατά το Σύνταγμα και τον νόμο διατυπώσεων δημοσίευσής της. Λόγω δε της μη
δημοσίευσης της προσβαλλόμενης απόφασης δεν έχει κινηθεί η προθεσμία για την
άσκηση αίτησης ακύρωσης κατ αυτής. Απόρριψη ως αβάσιμου ισχυρισμού περί
εκπροθέσμου άσκησης της υπό κρίση αιτήσεως ακυρώσεως. Ανυπόστατη πράξη.
Προσβαλλόμενη απόφαση που έχει τύχει εφαρμογής. Ακυρωτέα απόφαση του δ.σ. του καθού για λόγους
ασφάλειας δικαίου. Βάσιμη αίτηση ακύρωσης.
Αριθμός 1334/2017
ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ
ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ
ΤΜΗΜΑ Α΄
Συνεδρίασε δημόσια στο
ακροατήριό του στις 21 Νοεμβρίου 2016, με την εξής σύνθεση: Μ. Καραμανώφ, Αντιπρόεδρος, Προεδρεύουσα, σε αναπλήρωση του
Προέδρου του Τμήματος, που είχε κώλυμα, Τ. Κόμβου, Κ. Κονιδιτσιώτου,
Σύμβουλοι, Β. Ανδρουλάκης, Χ. Χαραλαμπίδη, Πάρεδροι. Γραμματέας η Β. Ραφαηλάκη, Γραμματέας του Α΄ Τμήματος.
Για να δικάσει την από 9
Ιανουαρίου 2015 αίτηση:
του Πιστωτικού Ιδρύματος
με την επωνυμία «’λφα Τράπεζα Ανώνυμος Εταιρεία» (ALPHA BANK), που εδρεύει στην
Αθήνα (Σταδίου 40), το οποίο παρέστη με τους δικηγόρους: 1) Γλυκερία Σιούτη και 2) Αθανάσιο Συρράκο, που τους διόρισε με
πληρεξούσιο,
κατά του Ταμείου Ασφάλισης
Υπαλλήλων Τραπεζών και Επιχειρήσεων Κοινής Ωφέλειας (ΤΑΥΤΕΚΩ), που εδρεύει στην
Αθήνα, το οποίο παρέστη με τη δικηγόρο Ευσταθία Καλαντζή, που τη διόρισε με
πληρεξούσιο
και κατά των
παρεμβαινόντων: 1) Σωματείο με την επωνυμία «Σύλλογος Εργαζομένων και
Συνταξιούχων Ιονικής Τράπεζας - Ιονική Ενότητα», που εδρεύει στην Αθήνα
(Ευπόλιδος 8), το οποίο παρέστη με τον δικηγόρο Απόστολο Παπακωνσταντίνου, που
τον διόρισε με πληρεξούσιο και 2) Υπουργός Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και
Κοινωνικής Αλληλεγγύης, ο οποίος παρέστη με τον Χαράλαμπο Μπρισκόλα,
Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους,
Με την αίτηση αυτή η
αιτούσα τράπεζα επιδιώκει να ακυρωθεί η υπ' αριθμ.
850/4.12.2013 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Ταμείου Ασφάλισης
Υπαλλήλων Τραπεζών και Επιχειρήσεων Κοινής Ωφέλειας και κάθε άλλη σχετική πράξη
ή παράλειψη της Διοικήσεως.
Η εκδίκαση άρχισε με την
ανάγνωση της εκθέσεως της εισηγήτριας, Παρέδρου Χ. Χαραλαμπίδη.
Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε
τους πληρεξουσίους της αιτούσας Τράπεζας, οι οποίοι ανέπτυξαν και προφορικά
τους προβαλλόμενους λόγους ακυρώσεως και ζήτησαν να γίνει δεκτή η αίτηση, την
πληρεξούσια του καθ' ού Ταμείου, τον πληρεξούσιο του
παρεμβαίνοντος Συλλόγου και τον αντιπρόσωπο του Υπουργού, οι οποίοι ζήτησαν την
απόρριψή της.
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση
το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου κ α ι
Α φ ο ύ μ ε λ έ τ η σ ε τ
α σ χ ε τ ι κ ά έ γ γ ρ α φ α
Σ κ έ φ θ η κ ε κ α τ ά τ
ο ν Ν ό μ ο
1. Επειδή, για την άσκηση
της κρινόμενης αίτησης κατατέθηκε το νόμιμο παράβολο (1374878, 4001691/2015
ειδικά έντυπα παραβόλου).
2. Επειδή, με την αίτηση
αυτή ζητείται η ακύρωση της 850/4.12.2013 απόφασης του Δ.Σ. του Ταμείου
Ασφάλισης Υπαλλήλων Τραπεζών και Επιχειρήσεων Κοινής Ωφέλειας (ΤΑΥΤΕΚΩ), με την
οποία το καθ΄ ου Ταμείο αποφασίζει την «αποδοχή εγγυητικής ευθύνης της ALPHA
BANK A.E. για την κάλυψη των ελλειμμάτων του Κλάδου Πρόνοιας του τέως ΤΑΠΙΛΤ
μέχρι αποχωρήσεως και των τελευταίων ασφαλισμένων - εργαζομένων της πρώην
Ιονικής και Λαϊκής Τράπεζας».
3. Επειδή, όπως προκύπτει
από τα στοιχεία του φακέλου, η αιτούσα τράπεζα απηύθυνε, στις 6.5.2003,
επιστολή προς τον τότε Υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων,
,
αναφερόμενη σε οργανωτικά, κυρίως, ζητήματα του Ταμείου Ασφάλισης Προσωπικού
Ιονικής και Λαϊκής Τράπεζας, τα οποία ανέκυψαν μετά την συγχώνευση των τραπεζών
«ALPHA Τραπέζης Πίστεως» και «Ιονικής και Λαϊκής Τράπεζας της Ελλάδας», με
απορρόφηση της δεύτερης από την πρώτη. Ειδικότερα, με την επιστολή αυτή, ο τότε
Γενικός Διευθυντής της αιτούσας τράπεζας,
, προτείνει καταρχάς την άμεση
ένταξη του κλάδου συντάξεων του ΤΑΠΙΛΤ στο ΙΚΑ, την άμεση εξομοίωση των
ασφαλιστικών εισφορών εργοδότη και ασφαλισμένων προς τις εισφορές του ΙΚΑ και
τη θέσπιση νομοθετικής ρύθμισης περί μεταφοράς στον Κλάδο Πρόνοιας, αφενός μεν
των ασφαλιστικών εισφορών του ΤΑΠΙΛΤ που έχουν βεβαιωθεί σε βάρος της τέως
Ιονικής και Λαϊκής Τράπεζας και ήδη της ALPHA BANK, αλλά και οποιασδήποτε άλλης
απαίτησης του ΤΑΠΙΛΤ κατά της Τράπεζας ή τρίτων, αφετέρου δε των απαιτήσεων της
Τράπεζας κατά του Κλάδου Συντάξεων του ΤΑΠΙΛΤ και, στη συνέχεια, αναφερόμενος
στις διατάξεις των άρθρων 7 και 8 του ν. 3029/2002, με τις οποίες προβλέφθηκε η
δημιουργία επαγγελματικών ταμείων προαιρετικής ασφάλισης με σωματειακή μορφή (νπιδ) προτείνει: «Τη μετατροπή του «προβληματικού Κλάδου
Πρόνοιας του ΤΑΠΙΛΤ σε Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου και την υπό της
Τραπέζης κάλυψη των εκάστοτε ελλειμμάτων, έτσι ώστε να εξασφαλισθεί η
λειτουργία του, μέχρι ικανοποιήσεως και του τελευταίου, σήμερα ασφαλισμένου και
δικαιούχου εφ΄ άπαξ παροχής, κατά τους όρους του
καταστατικού του ΤΑΠΙΛΤ, όπως ισχύει σήμερα». Σε απάντηση των ανωτέρω, ο τότε
Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, με την από 14.5.2003 επιστολή
του, διαλαμβάνει τα εξής: «
θα ήθελα να σας γνωρίσω ότι στο πλαίσιο
αναδιοργάνωσης των δομών του Ασφαλιστικού Συστήματος και στα όρια του νόμου
3029/2002, συμφωνούμε κατ΄ αρχήν για την άμεση ένταξη
του Κλάδου Συντάξεων του ΤΑΠΙΛΤ στο ΙΚΑ - ΕΤΑΜ, καθώς και για την υλοποίηση των
λοιπών προτάσεών σας. Για την εκκίνηση όμως των προβλεπόμενων διαδικασιών,
απαιτείται το Διοικητικό Συμβούλιο του ΤΑΠΙΛΤ να λάβει τις αναγκαίες αποφάσεις.
Επίσης, σας παρακαλούμε να ορίσετε εκπρόσωπό σας, προκειμένου να συνεργαστεί
μαζί μας για την τελική επεξεργασία της νομοθετικής ρύθμισης, που θα αφορά την
αντιμετώπιση των οικονομικών θεμάτων του κλάδου Πρόνοιας καθώς και τη ρύθμιση
των λοιπών θεμάτων. Τέλος, σας κάνουμε γνωστό ότι η μετατροπή του κλάδου
Πρόνοιας σε Ν.Π.Ι.Δ. μας βρίσκει σύμφωνους». Εξάλλου, αναφορά στις δύο πιο πάνω
επιστολές γίνεται και στην υπ΄ αριθμ.
12 συνεδρίαση της 26.3.2004 του δ.σ. του ΤΑΠΙΛΤ, κατά
την οποία συζητείται, κυρίως, το ζήτημα της μεταφοράς των απαιτήσεων των κλάδων
σύνταξης και υγείας του ταμείου αυτού στον κλάδο πρόνοιας του ΤΑΠΙΛΤ, με βάση
τις διατάξεις του άρθρου 15 παρ. 7 του ν. 3232/2004, καθώς, επίσης, και το
πρόβλημα του μεγάλου αναλογιστικού ελλείμματος του κλάδου πρόνοιας, ο οποίος,
κατά τον πρόεδρο του δ.σ., Κωνσταντίνο Γόντικα, «πρέπει να ενισχυθεί οικονομικά από την εργοδότρια
Τράπεζα. Τούτο όμως δεν μπορεί να συμβεί όσο είναι Ν.Π.Δ.Δ. Για το λόγο αυτό θα
πρέπει σύντομα το Δ.Σ. σε συνεργασία με την Τράπεζα να ζητήσει από το εποπτεύον
υπουργείο τη μετατροπή του Κλάδου, με οποιοδήποτε τρόπο, σε Ν.Π.Ι.Δ.».
Ακολούθως, με την από 17.2.2005 επιστολή της αιτούσας τράπεζας προς το ΤΑΠΙΛΤ
επαναλαμβάνεται η πρότασή της «να καλύψει τα εκάστοτε ελλείμματα του
προβληματικού κλάδου Πρόνοιας του Ταμείου, υπό τους όρους που διαλαμβάνονται
στην από 6.5.2003 επιστολή της Τραπέζης προς τον Υπουργό Εργασίας και
Κοινωνικών Ασφαλίσεων». Στη συνέχεια, όπως προκύπτει από το υπ΄
αριθμ 8/25.2.2005 Πρακτικό Συνεδρίασης, κατόπιν
συζήτησης επί των ανωτέρω δύο επιστολών της αιτούσας και του Υφυπουργού
Εργασίας, αντιστοίχως, το δ.σ. του ΤΑΠΙΛΤ, κατά
πλειοψηφία, «αποδέχεται τη δήλωση Μαντζούνη για λογαριασμό του ΤΑΠΙΛΤ και για
λογαριασμό των ασφαλισμένων του Ταμείου» και «εξουσιοδοτεί τον Πρόεδρο του Δ.Σ
.και το Νομικό Σύμβουλο
να προβούν στις δέουσες ενέργειες για την κατοχύρωση
των δικαιωμάτων του Ταμείου». Εξάλλου, η αιτούσα τράπεζα, στις από 31.12.2005,
31.12.2006 και 31.12.2007 οικονομικές καταστάσεις της, μεταξύ των οικονομικών
υποχρεώσεων που αναγράφονται στον ισολογισμό της, περιλαμβάνει και χρηματικά
ποσά υπέρ ΤΑΠΙΛΤ, με τη μνεία ότι «Η Τράπεζα έχει εγγυηθεί την κάλυψη των
ελλειμμάτων του Ταμείου αυτού μέχρι την αποχώρηση του τελευταίου εργαζόμενου
».
Αντιθέτως, στις οικονομικές καταστάσεις των ετών 2008 και 2009 δεν υπάρχουν
αντίστοιχες εγγραφές αλλά η μνεία ότι, μετά την ψήφιση του ν. 3655/2008 και την
ένταξη του κλάδου πρόνοιας του ΤΑΠΙΛΤ στο Τ.Α.Υ.Τ.Ε.Κ.Ω., δεν υφίσταται σχετική
τεκμαρτή υποχρέωση της τράπεζας. Ακολούθως, με αναλογιστική μελέτη, που
ολοκληρώθηκε στις 29.4.2013 και αφορούσε τον Τομέα Πρόνοιας Προσωπικού Ιονικής
- Λαϊκής Τράπεζας του ΤΑΥΤΕΚΩ, διαπιστώθηκε ότι «ο Τομέας αντιμετωπίζει έντονο
οικονομικό πρόβλημα», ότι το αναμενόμενο έτος, κατά το οποίο τα αποθεματικά του
Ταμείου μηδενίζονται είναι το 6ο μετά την ημερομηνία αναφοράς της μελέτης (δηλ.
την 31.12.2012), ότι «ένας από τους βασικούς παράγοντες του μεγάλου οικονομικού
προβλήματος του Τομέα είναι η απομείωση των
αποθεματικών του με την μετατροπή των καταθέσεών του σε ομόλογα Ε.Δ. και την
εφαρμογή του P.S.I.», λαμβανομένου υπόψη ότι η αξία της περιουσίας του Ταμείου,
αν οι καταθέσεις του στην Τράπεζα της Ελλάδος δεν είχαν μετατραπεί σε ομόλογα
Ελληνικού Δημοσίου θα ήταν πολύ μεγαλύτερη, το δε «αναλογιστικό έλλειμμα
θα
ήταν μειωμένο κατά 43% και 36% περίπου
», ενώ η βιωσιμότητα του τομέα «θα
ανήρχετο σε 14-15 έτη» (και όχι μόνο σε 6, κατόπιν του PSI), ότι «η κάλυψη του
αναλογιστικού ελλείμματος θα μπορούσε να επιτευχθεί με αύξηση των ασφαλιστικών
εισφορών κατά ποσοστό 135% - 170% ή μείωση των παροχών εφάπαξ κατά ποσοστό 38%
- 45% ή με κάποιο συνδυασμό αύξησης εισφορών και μείωσης παροχών εφάπαξ» και
τέλος, ότι το αναλογιστικό έλλειμμα του Τομέα ΤΑΠΙΛΤ προσδιορίζεται στο ύψος
των 59.022.000 ευρώ (1ο «σενάριο» της αναλογιστικής μελέτης) ή 70.805.000 ευρώ
(2ο «σενάριο» της αναλογιστικής μελέτης). Περαιτέρω, με την από 850/4.12.2013
απόφασή του δ.σ. του καθ΄ ου Ταμείου, ήδη
προσβαλλόμενη με την κρινόμενη αίτηση, αποφασίστηκε ομοφώνως η «αποδοχή
εγγυητικής ευθύνης της ALPHA BANK A.E. για την κάλυψη των ελλειμμάτων του
Κλάδου Πρόνοιας του τέως ΤΑΠΙΛΤ μέχρι αποχωρήσεως και των τελευταίων
ασφαλισμένων - εργαζομένων της πρώην Ιονικής και Λαϊκής Τράπεζας». Όπως δε
προκύπτει από το σχετικό πρακτικό της 37/4.12.2013 συνεδρίασης του δ.σ. του καθ΄ ου, το τελευταίο, για τη λήψη της απόφασης
αυτής, έλαβε υπόψη του ότι στη συνεδρίαση της 25ης.2.2005, το δ.σ. του ΤΑΠΙΛΤ αποδέχθηκε την από 6.5.2003 πρόταση της
αιτούσας τράπεζας για λογαριασμό του ΤΑΠΙΛΤ και για λογαριασμό των ασφαλισμένων
του Ταμείου «χωρίς την αντίρρηση του εκπροσώπου της Τραπέζης στο Δ.Σ.». Πέραν
αυτού, το ίδιο δ.σ. έλαβε υπόψη του την από 29.4.2013
αναλογιστική μελέτη και τη με αρ. πρωτ. 27/30.4.2013
επιστολή του «Συλλόγου Εργαζομένων στην ALPHA BANK Προερχομένων εκ της
Ιονικής», με την οποία ζητείται από το ΤΑΥΤΕΚΩ να επισπεύσει τη διεκδίκησή του
κατά της αιτούσας τράπεζας για την κάλυψη του ελλείμματος του Κλάδου Πρόνοιας
του ΤΑΠΙΛΤ και τον καταλογισμό των σχετικών ποσών σε βάρος της. Η ως άνω
850/4.12.2013 απόφαση του δ.σ. του καθ΄ ου δεν
δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης (βλ. σχετικώς το 29441/28460/7/18.11.2016
έγγραφο του καθ΄ ου Ταμείου που διαβιβάστηκε στο Δικαστήριο με το
29444/28463/9/18.11.2016 έγγραφο το ίδιου Ταμείου). Ακολούθως, το καθ΄ ου
Ταμείο, με την από 11.11.2014 επιστολή του, διαβίβασε τη με αριθμό
850/4.12.2013 απόφασή του στην αιτούσα τράπεζα, η οποία, με την από 29.12.2014
εξώδικη απάντησή της, αρνήθηκε την εγγυητική ευθύνη της, υποστηρίζοντας, αφενός
μεν ότι η από 6.5.2003 επιστολή της δεν εμπεριείχε πρόταση προς ή υπέρ του
ΤΑΠΙΛΤ για κάλυψη των ελλειμμάτων του αλλά προτάσεις - εισηγήσεις προς τον
Υπουργό, προκειμένου ο τελευταίος να ασκήσει τη νομοθετική πρωτοβουλία του,
αναφορικά με την μετατροπή του κλάδου πρόνοιας του ΤΑΠΙΛΤ σε νπιδ, διοικούμενου και διαχειριζόμενου από την αιτούσα,
αφετέρου δε ότι η μνεία οικονομικών υποχρεώσεων προς το ΤΑΠΙΛΤ στις οικονομικές
καταστάσεις της για τα έτη 2005, 2006, 2007 αποσκοπεί στην απεικόνιση -
καταγραφή δυνητικού κινδύνου, συνδεόμενου με την ενδεχόμενη ανάληψη εκ μέρους
της υποχρέωσης έναντι του ΤΑΠΙΛΤ και όχι στη δημιουργία ή αναγνώριση υποχρέωσης
αστικής φύσης. Ακολούθως, το παρεμβαίνον σωματείο, με την από 21.1.2015 αίτησή
του προς το καθ΄ ου Ταμείο, η οποία έλαβε αριθμό πρωτοκόλλου
2507/2444/ΠΡ/21.1.2015, αφού αναφέρεται στην 850/4.12.2013 απόφαση του δ.σ. του Ταμείου αυτού και στην «αποδοχή της εγγυητικής
ευθύνης της ALPHA BANK A.E.», διαλαμβάνει περαιτέρω ότι : «παρά το γεγονός ότι
έχει παρέλθει
ο εύλογος χρόνος εντός του οποίου όφειλε το Ταμείο
να προβεί
σε εφαρμογή της ως άνω αποφάσεώς του, χωρώντας σε έκδοση των σχετικών καταλογιστικών πράξεων, ουδέποτε έως σήμερα προέβη στις εν
λόγω αναγκαίες ενέργειες, με αποτέλεσμα τα
. ελλείμματα του Κλάδου Πρόνοιας
του πρώην ΤΑΠΙΛΤ
να εξακολουθούν να υφίστανται. Ο Σύλλογος Εργαζομένων και
Συνταξιούχων στην τέως Ιονική Τράπεζα
διαθέτει προφανές έννομο συμφέρον
προκειμένου να ζητήσει από το Ταμείο σας την άμεση εφαρμογή της ως άνω από
04.12.2013 αποφάσεων του Διοικητικού Συμβουλίου του
η μη εφαρμογή της ...
συνιστά παράλειψη οφειλομένης νομίμου ενεργείας ... Ενόψει των ανωτέρω, ζητούμε
1. Να εφαρμοστεί άμεσα η από 04.12.2013
απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου
του Ταμείου σας
2. Να χωρήσετε άμεσα στην έκδοση
των αντιστοίχων καταλογιστικών - βεβαιωτικών
πράξεων». Κατόπιν αυτού και κατόπιν της ομοίου περιεχομένου από 20.2.2015
εξώδικης δήλωσης - όχλησης του ίδιου σωματείου προς το καθ΄ ου, με την οποία
γίνεται ειδική αναφορά και στο ποσό των 59.022.000 ευρώ που πρέπει να απαιτηθεί
από την ALPHA BANK προκειμένου να καλυφθεί το σύνολο του διαπιστωθέντος με την
από 29.4.2013 αναλογιστική μελέτη ελλείμματος, κατά τη συνεδρίαση της
18ης.2.2015 του δ.σ. του καθ΄ ου Ταμείου υποβλήθηκε
εισήγηση υπέρ του καταλογισμού ποσού 59.022.000,00 ευρώ, δηλαδή του ποσού του
αναλογιστικού ελλείμματος που προέκυπτε σύμφωνα με το 1ο «σενάριο» της πιο πάνω
αναλογιστικής μελέτης, σε βάρος της αιτούσας εργοδότριας τράπεζας, νομική δε
βάση της ανωτέρω οφειλής, αποτελούσε, κατά την εισήγηση, η συμβατική υποχρέωση
εγγυητικής ευθύνης της ενλόγω τράπεζας για την κάλυψη
του ελλείμματος του Κλάδου Πρόνοιας του ΤΑΥΤΕΚΩ - Τομέα Πρόνοιας Προσωπικού
Ιονικής και Λαϊκής Τραπέζης (τ. ΤΑΠΙΛΤ), ώστε να ικανοποιηθεί και ο τελευταίος
ασφαλισμένος και δικαιούχος εφάπαξ παροχής, κατά τους όρους και διατάξεις του
καταστατικού του τ. Τ.Α.Π.Ι.Λ.Τ.». Το δ.σ. του καθ΄
ου Ταμείου δεν έλαβε απόφαση κατά την πιο πάνω συνεδρίαση προκειμένου να
διερευνήσει περαιτέρω το ζήτημα αυτό. Στη συνέχεια, όμως, σε επόμενη συνεδρίασή
του (27/27.5.2015), το ως άνω διοικητικό συμβούλιο, με την 198/27.5.2015
απόφασή του αποφάσισε ομοφώνως : «1. Την αποδοχή απαίτησης του σημερινού
ελλείμματος 27.153.923,89 ευρώ
εις βάρος της εργοδότριας Τράπεζας ALPHA BANK
και υπέρ του Τομέα Πρόνοιας του ΤΑΠΙΛΤ με βάση την εγγυητική ευθύνη για την
κάλυψη των ελλειμμάτων του Κλάδου Πρόνοιας του ΤΑΠΙΛΤ ώστε να ικανοποιηθεί και
ο τελευταίος ασφαλισμένος και δικαιούχος εφάπαξ παροχής σύμφωνα με τις
διατάξεις του καταστατικού όπως ισχύει και την είσπραξη του ποσού με βάση τις
διατάξεις του Ν. 4225/2014, τις καταστατικές διατάξεις του Ταμείου και τον
Κανονισμό Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (ΚΕΔΕ) και με την επιφύλαξη του δικαιώματος
του Τομέα Πρόνοιας του ΤΑΠΙΛΤ και για νέους καταλογισμούς ελλειμμάτων για τη
διασφάλιση της βιωσιμότητας του Τομέα του Κλάδου Πρόνοιας του ΤΑΠΙΛΤ». Η
τελευταία αυτή πράξη, καθ΄ ο μέρος με αυτή επιβάλλεται σε βάρος της αιτούσας το
ποσό των 27.153.923,89 ευρώ προσβάλλεται αυτοτελώς με τη με αριθμό κατάθεσης
1924/2015 αίτηση ακύρωσης που έχει ασκηθεί από την ίδια.
4. Επειδή, από τις
διατάξεις των άρθρων 95 παρ. 1 περιπτ. α΄ και 94 παρ.
3 του Συντάγματος, οι οποίες χαράσσουν τα όρια μεταξύ της ακυρωτικής
δικαιοδοσίας του Συμβουλίου της Επικρατείας, αφενός και της δικαιοδοσίας των
πολιτικών δικαστηρίων, αφετέρου, προκύπτει ότι από τις πράξεις που φέρουν τα
εξωτερικά γνωρίσματα μονομερούς διοικητικής πράξης και παράγουν έννομα
αποτελέσματα, ακυρωτική διαφορά προκαλούν μόνον εκείνες από τις πράξεις αυτές,
οι οποίες επιδιώκουν άμεσα, στο πλαίσιο των διατάξεων που διέπουν τη διοικητική
δράση, συγκεκριμένο δημόσιο σκοπό. Αντιθέτως, οι πράξεις της Διοίκησης, οι
οποίες είναι αμέτοχες του λειτουργικού αυτού στοιχείου, κινούνται σε κύκλο
σχέσεων του ιδιωτικού δικαίου και γεννούν ιδιωτικές διαφορές που υπάγονται στη
γενική δικαιοδοσία των πολιτικών δικαστηρίων (βλ. ΣτΕ
1562/1986 Ολομ, 1570/2000, 3117/2001 7μ, 1554/2005,
2629/2014, 2243/2015, 2860/2016 κ.α.).
5. Επειδή, περαιτέρω, το
άρθρο 22 του Συντάγματος προβλέπει, στην παρ. 5 ότι: «Το Κράτος μεριμνά για την
κοινωνική ασφάλιση των εργαζομένων, όπως νόμος ορίζει». Με την ανωτέρω διάταξη
του άρθρου 22 παρ. 5 του Συντάγματος κατοχυρώνεται ο θεσμός της κοινωνικής
ασφάλισης των εργαζομένων, ανάγεται δε η μέριμνα για την προαγωγή του σε σκοπό
του Κράτους. Βασικό περιεχόμενο της κοινωνικής ασφάλισης αποτελεί η, έναντι
καταβολής εισφοράς, προστασία του ασφαλισμένου από την επέλευση κινδύνων, οι
οποίοι αναιρούν την ικανότητά του να εργάζεται, μπορεί, όμως, μέσω του θεσμού
της κοινωνικής ασφάλισης να ασκείται και κοινωνική πολιτική και να εκδηλώνεται
η κοινωνική αλληλεγγύη. Ενόψει των ανωτέρω δικαιολογείται, κατά το άρθρο 22
παρ. 5 του Συντάγματος, ο υποχρεωτικός χαρακτήρας της κοινωνικής ασφάλισης,
ήτοι η υποχρεωτική υπαγωγή σε φορέα κοινωνικής ασφάλισης και η υποχρεωτική
καταβολή εισφορών και, εντεύθεν, η ανάθεση της υποχρεωτικής κοινωνικής
ασφάλισης στο κράτος ή σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, ήτοι νομικά πρόσωπα
υπαγόμενα στη διοικητική, οικονομική και νομοθετική εποπτεία και στον έλεγχο
του κράτους. Εξάλλου, η κρατική μέριμνα για την υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση
εκδηλώνεται μέσω της ίδρυσης από το κράτος των οικείων δημοσίων φορέων, του
ορισμού των διοικούντων αυτούς οργάνων, της άσκησης εποπτείας της
δραστηριότητάς τους και της διαχείρισης της περιουσίας τους, της θέσπισης
κανόνων που διέπουν τη λειτουργία τους και της μέριμνας για την προστασία του
ασφαλιστικού τους κεφαλαίου (ΑΕΔ 87/1997, ΣτΕ
5024/1987 Ολομ, 2690, 2692/1993 Ολομ,
3096-3101/2001 Ολομ, 3487/2008 Ολομ,
2202/2010 Ολομ, 2287/2015 Ολομ,
2290/2015 Ολομ, 660/2016 7μ, 960/2017 7μ). Εντεύθεν,
η δράση των ασφαλιστικών οργανισμών που έχουν τη μορφή νομικού προσώπου
δημοσίου δικαίου διέπεται από την αρχή της νομιμότητας, τόσο κατά την έκδοση
μονομερών διοικητικών πράξεων όσο και κατά την κατάρτιση συμβάσεων από τους
οργανισμούς αυτούς, οι δε σχέσεις μεταξύ των νομικών αυτών προσώπων δημοσίου
δικαίου με τους ασφαλισμένους και τους εργοδότες τους, όσον αφορά, μεταξύ
άλλων, τις εισφορές και ενγένει τις οικονομικές
υποχρεώσεις τους, είναι σχέσεις δημόσιας εξουσίας, οι οποίες εξαιρούνται από το
χώρο της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Ως εκ τούτου, η ύπαρξη και η έκταση της
υποχρέωσης καταβολής κοινωνικοασφαλιστικών εισφορών και κάθε υποχρέωσης που
συνδέεται με τη χρηματοδότηση ασφαλιστικού φορέα με μορφή νομικού προσώπου
δημοσίου δικαίου δεν εναπόκεινται στην ιδιωτική βούληση αλλά ρυθμίζονται
αποκλειστικώς με κανόνες δημόσιας τάξης, από τον νομοθέτη ή την κανονιστικώς
δρώσα Διοίκηση, ενεργούσα βάσει της κατ΄ άρθρο 43 του
Συντάγματος νομοθετικής εξουσιοδότησης (ΣτΕ 5024/1987
Ολομ, 2559/2006, 1185/2010 7μ, πρβ. ΣτΕ 3359/1988, 2629/2014, ΑΠ 9/2012 Ολομ
και ΕΣ 7424/2015).
6. Επειδή, με την Φ. 48/3/758/25.6.1987
απόφαση του Υπουργού Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων (Β΄ 385)
ανασυντάχθηκε, τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε το Καταστατικό του ΤΑΠΙΛΤ. Στην
παρ. 2 του άρθρου 2 του Καταστατικού αυτού ορίζεται ότι η ασφάλιση που ασκείται
από το Ταμείο ενεργείται από τρεις οικονομικά αυτοτελείς και ξεχωριστούς
κλάδους, μεταξύ των οποίων είναι και ο κλάδος Πρόνοιας (εδάφιο γ΄). Περαιτέρω,
στην παρ. 1 του άρθρου 61 του ίδιου Καταστατικού ορίζεται ότι: «Πόροι του
Κλάδου Πρόνοιας είναι: α) Τακτική μηνιαία εισφορά των ασφαλισμένων ίση με
ποσοστό 3% του συνόλου των πάσης φύσεως μηνιαίων αποδοχών τους, β) Τακτική
συνεισφορά της Ιονικής - Λαϊκής Ελλάδος ίση με ποσοστό 3% του συνόλου των πάσης
φύσεως μηνιαίων αποδοχών κάθε ασφαλισμένου, γ) Οι εισφορές των ασφαλισμένων που
αποχωρούν από την υπηρεσία της Τράπεζας για τις οποίες δεν υπάρχει δικαίωμα για
επιστροφή, δ) Οι τόκοι και γενικά οι πρόσοδοι των κεφαλαίων και κάθε άλλης
περιουσίας του Κλάδου Πρόνοιας, ε) Οι κτήσεις του Κλάδου Πρόνοιας από δωρεές,
κληροδοτήματα και κάθε άλλη χαριστική αιτία». Ακολούθως, στην παρ. 1 του άρθρου
37 του ν. 2084/1992 (Α΄ 165) -το οποίο αφορά ασφαλιζόμενους στους φορείς
κοινωνικής ασφάλισης από 1.1.1993- ορίζεται ότι: «Η συνολική εισφορά ασφάλισης
για εφάπαξ βοήθημα σε φορείς ασφάλισης πρόνοιας ορίζεται σε ποσοστό 4% και
βαρύνει αποκλειστικά τους ασφαλισμένους». Εξάλλου, ο ίδιος νόμος (2084/1992)
στο άρθρο 57 -το οποίο αφορά ασφαλισμένους μέχρι 31.12.1992- ορίζει τα εξής:
«1. Η προβλεπόμενη από τις οικείες διατάξεις των φορέων ασφαλίσεως πρόνοιας των
υπαλλήλων των Τραπεζών Εθνικής, Ελλάδος και Κτηματικής, Αγροτικής, Ε.Τ.Β.Α.,
Ιονικής - Λαϊκής και Εμπορικής, του Ο.Τ.Ε. και του Κλάδου Πρόνοιας του Ταμείου
Ασφαλίσεως Προσωπικού Ασφαλιστικής Εταιρείας «ΕΘΝΙΚΗ», που χορηγούν εφάπαξ βοηθήματα,
εισφορά εργοδότη μειώνεται προοδευτικά, αρχής γενομένης από 1.1.1993 κατά το
1/10 για κάθε έτος. Η κατά τα άνω μειούμενη εισφορά προστίθεται αντίστοιχα στην
εργοδοτική εισφορά υπέρ του φορέα κύριας σύνταξης, στον οποίο υπάγονται οι
ασφαλισμένοι των φορέων ή κλάδων ασφάλισης πρόνοιας,
.». Ακολούθως, στο άρθρο
70 του ν. 3655/2008 (Α΄ 58) ορίστηκαν τα εξής: «1. Συνιστάται Νομικό Πρόσωπο
Δημοσίου Δικαίου (Ν.Π.Δ.Δ.) με την επωνυμία Ταμείο Ασφάλισης Υπαλλήλων Τραπεζών
και Επιχειρήσεων Κοινής Ωφέλειας (ΤΑΥΤΕΚΩ), το οποίο τελεί υπό την εποπτεία του
Υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας
. 2. Το ΤΑΥΤΕΚΩ συγκροτούν
τρεις (3) κλάδοι: α) κλάδος επικουρικής ασφάλισης, β) κλάδος πρόνοιας και γ)
κλάδος υγείας. Σε κάθε κλάδο του ΤΑΥΤΕΚΩ εντάσσονται, από την έναρξη
λειτουργίας του, Ταμεία και κλάδοι ως Τομείς με πλήρη λογιστική και οικονομική
αυτοτέλεια έκαστος. Ειδικότερα: Α)
Β) Στον κλάδο πρόνοιας εντάσσονται: α)
στ) το Ταμείο Ασφαλίσεως Προσωπικού Ιονικής και Λαϊκής Τραπέζης (ΤΑΠΙΛΤ), ως
Τομέας Πρόνοιας Προσωπικού Ιονικής και Λαϊκής Τραπέζης. Γ)
4. Οι ανωτέρω
Τομείς του Ταμείου διέπονται από τις οικείες καταστατικές διατάξεις των
αντίστοιχων εντασσόμενων Ταμείων και κλάδων, οι οποίες καθίστανται εφεξής
καταστατικές διατάξεις των Τομέων αυτών, καθώς και τις διατάξεις της
γενικότερης νομοθεσίας, όπως αυτές εκάστοτε ισχύουν
». Εξάλλου, στο άρθρο 72
του νόμου 3655/2008 ορίστηκε ότι : «1. Πόροι του Ταμείου είναι οι προβλεπόμενες
ασφαλιστικές εισφορές ασφαλισμένου - εργοδότη, η συνεισφορά του κράτους και τα έσοδα
από κοινωνικούς πόρους υπέρ των αντίστοιχων Ταμείων και κλάδων, που εντάσσονται
ως αυτοτελείς Τομείς, οι πρόσοδοι περιουσίας, η απόδοση των κεφαλαίων και
αποθεματικών αυτών, καθώς και κάθε άλλο έσοδο που προβλέπεται από τη νομοθεσία
τους ή άλλες γενικές διατάξεις νόμων». 2. Όλοι οι ανωτέρω πόροι, το σύνολο του
ενεργητικού και παθητικού των εντασσόμενων Ταμείων και Κλάδων, καθώς και η
κινητή και ακίνητη περιουσία τους περιέρχονται από την ημερομηνία έναρξης
λειτουργίας του Ταμείου στους αντίστοιχους αυτοτελείς Τομείς, ως καθολικούς
διαδόχους των εντασσόμενων Ταμείων και κλάδων, χωρίς την καταβολή φόρου, τέλους
ή δικαιώματος υπέρ του Δημοσίου, οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλων
προσώπων. 3
.». Περαιτέρω, σύμφωνα με το άρθρο 75 του ν. 3655/2008, το δ.σ. του ΤΑΥΤΕΚΩ, έχει, μεταξύ άλλων τις εξής αρμοδιότητες
: «1. Καθορίζει την πολιτική δράσης του και αποφασίζει για όλα τα ζητήματα
διοίκησης, οργάνωσης και διαχείρισης του Ταμείου προς εκπλήρωση των σκοπών του,
σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία. 2. Εισηγείται προς το εποπτεύον Υπουργείο
νομοθετικά μέτρα απαραίτητα για τη βελτίωση της οργάνωσης και της λειτουργίας
του Ταμείου, καθώς και για τη βελτίωση ή τροποποίηση των καταστατικών διατάξεων
του Ταμείου και των επί μέρους Τομέων. 3
.4
.5. Διαχειρίζεται την περιουσία του
Ταμείου και των επί μέρους Τομέων, σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις.
6. Αποφασίζει για την επενδυτική πολιτική και την εν γένει αξιοποίηση των
κεφαλαίων, της κινητής και ακίνητης περιουσίας, σύμφωνα με όσα ειδικότερα
ορίζονται από την εκάστοτε ισχύουσα νομοθεσία. 7. Μεριμνά για την είσπραξη των
πόρων του Ταμείου και αποφασίζει για τις πάσης φύσεως παροχές. 8. Αποφασίζει τη
σύναψη συμβάσεων με τους παρόχους υγείας, ήτοι
.. 9.
Αποφασίζει για την εκτέλεση έργων, την εκπόνηση μελετών, την παροχή υπηρεσιών
από τρίτους, φυσικά ή νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου ή ομάδες εργασίας,
εξουσιοδοτώντας τον Πρόεδρο για την υπογραφή των σχετικών συμβάσεων, σύμφωνα με
τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας. 10
.».
7. Επειδή, με τις παρατεθείσες στην προηγούμενη σκέψη διατάξεις καθορίστηκαν
οι πόροι του κλάδου πρόνοιας του ΤΑΠΙΛΤ (νπδδ) και
μετέπειτα τομέα ΤΑΠΙΛΤ του ΤΑΥΤΕΚΩ (ομοίως νπδδ),
καθώς και οι αρμοδιότητες του δ.σ. του καθ΄ ου
Ταμείου. Ειδικότερα ορίστηκε ότι ο ανωτέρω κλάδος πρόνοιας και ήδη τομέας του
καθ΄ ου χρηματοδοτείται με εισφορές που υπολογίζονται επί των αποδοχών των
ασφαλισμένων, χωρίς να προβλεφθεί για τον ίδιο κλάδο και ήδη τομέα άλλη
οικονομική επιβάρυνση του εργοδότη προς κάλυψη της δαπάνης που αντιστοιχεί στις
χορηγούμενες από τον Τομέα αυτό εφάπαξ παροχές, όπως προβλέφθηκε π.χ. με τις
διατάξεις του β΄ εδαφίου της παρ. 2 του άρθρου 11 του ν. 1902/1990 (Α΄ 138),
όπως το εδάφιο αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 10 παρ. 1 του ν. 1976/1991 (Α΄
184), οι οποίες αφορούν τα ειδικά ταμεία κύριας ασφάλισης του άρθρου 10 του ν.
1902/1990 και ορίζουν ότι «Ο εργοδότης υποχρεούται να παρακρατεί και να
αποδίδει από τις αποδοχές των ασφαλισμένων το ασφάλιστρο
καθώς επίσης και να
καλύπτει τα τυχόν προκύπτοντα σε κάθε οικονομική χρήση ή κατά τη διάρκεια της
χρήσης ελλείμματα του αντίστοιχου φορέα». Όσον αφορά δε τις αρμοδιότητες του δ.σ. του καθ΄ ου Ταμείου, από τις προπαρατεθείσες
διατάξεις του άρθρου 75 του ν. 3655/2008 προκύπτει ότι σ΄ αυτές δεν
περιλαμβάνεται η κανονιστική αρμοδιότητα προς θέσπιση εισφορών ή άλλου είδους
οικονομικών βαρών ούτε η αρμοδιότητα σύναψης συμβάσεων με τους εργοδότες των
ασφαλισμένων του, με σκοπό τη χρηματοδότηση των ελλειμμάτων του Ταμείου ούτε,
άλλωστε, προβλέπεται με άλλη διάταξη νόμου, η χορήγηση προς το διοικητικό αυτό
όργανο εξουσιοδότησης προς έκδοση πράξης με το ανωτέρω περιεχόμενο.
8. Επειδή, η προσβαλλόμενη
απόφαση του δ.σ. του καθ΄ ου Ταμείου υιοθετεί
διατύπωση που απαντάται σε συμβάσεις, ιδίως δε συμβάσεις εγγύησης (άρθρ. 847 επ ΑΚ) ή αναγνώρισης χρέους (άρθρ. 873-875 ΑΚ), δεδομένου
ότι αναφέρεται σε «αποδοχή» της από 6.5.2003 «πρότασης» της αιτούσας περί της
εκ μέρους της ανάληψης της ευθύνης να καλύπτει τα ελλείμματα του τομέα ΤΑΠΙΛΤ
του καθ΄ ου Ταμείου. Ωστόσο, από κανένα στοιχείο του φακέλου δεν προκύπτει ότι
υπήρξε πρόταση της αιτούσας προς το καθ΄ ου για σύναψη σύμβαση εγγύησης ή
οποιαδήποτε άλλης σύμβασης. Τούτο δε διότι η από 6.5.2003 επιστολή της αιτούσας
τράπεζας δεν απευθύνεται στον καθ΄ ου ασφαλιστικό φορέα (ήτοι τον κλάδο
πρόνοιας του ΤΑΠΙΛΤ που στη συνέχεια εντάχθηκε στο καθ΄ ου Ταμείο ως τομέας
αυτού) αλλά στον εποπτεύοντα τους ασφαλιστικούς φορείς Υπουργό Εργασίας και
Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ήδη Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής
Αλληλεγγύης), ως αρμόδιο για τη προώθηση της νομοθετικής ρύθμισης για τη
μετατροπή του κλάδου πρόνοιας του ΤΑΠΙΛΤ από νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου σε
νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου των άρθρων 7 και 8 του ν. 3029/2002 (ΤΕΑ
προαιρετικής ασφάλισης σωματειακής μορφής), το οποίο θα λειτουργούσε, κατά τις ίδιες
διατάξεις του ν. 3029/2002, ως ειδικός λογαριασμός διαχειριζόμενος από την
εργοδότρια τράπεζα. Ενόψει δε της κατά τα ανωτέρω προτεινόμενης μετατροπής και
της συνεπεία της μετατροπής αυτής περιέλευσης του ως
άνω κλάδου, από το χώρο του δημοσίου δικαίου, στο χώρο της ιδιωτικού δικαίου
και της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, γίνεται η αναφορά στην ανάληψη της ευθύνης εκ
μέρους της αιτούσας τράπεζας για την κάλυψη των εκάστοτε ελλειμμάτων του φορέα
ασφάλισης των εργαζομένων στην πρώην Ιονική και Λαϊκή Τράπεζα. Επομένως, με την
προσβαλλόμενη απόφαση, ανεξαρτήτως του τρόπου διατύπωσής της, επιβάλλεται, κατ΄ ουσίαν, μονομερώς στην
αιτούσα η υποχρέωση να καλύψει δαπάνη του καθ΄ ου δημόσιου ασφαλιστικού φορέα,
αντιστοιχούσα στις κοινωνικοασφαλιστικές παροχές που ο τελευταίος χορηγεί,
σύμφωνα με τις σχετικές καταστατικές του ρυθμίσεις, ήτοι υποχρέωση που
αποσκοπεί στην εξυπηρέτηση του δημοσίου σκοπού της κοινωνικής ασφάλισης.
Συνεπώς, η προσβαλλόμενη πράξη είναι διοικητική, το δε κύρος της ελέγχεται με
βάση τις δημοσίου δικαίου διατάξεις της κοινωνικοασφαλιστικής νομοθεσίας, οι
οποίες διέπουν την τριμερή σχέση ασφαλισμένου -ασφαλιστικού φορέα- εργοδότη. Ως
εκ τούτου και η διαφορά που γεννάται από την προσβολή της 850/4.12.2013
απόφασης του δ.σ. του καθ΄ ου Τ.Α.Υ.Τ.Ε.Κ.Ω., ανακύψασα
στο πλαίσιο σχέσης διεπόμενης από κανόνες δημοσίου δίκαιου, είναι διοικητική.
Περαιτέρω, εκ του ότι στη διέπουσα το καθ΄ ου Ταμείο νομοθεσία δεν υπάρχει, κατά τα ήδη
εκτεθέντα, πρόβλεψη περί εγγυητικής ευθύνης του εργοδότη των ασφαλισμένων του
Τομέα ΤΑΠΙΛΤ για τα ελλείμματα του τομέα αυτού, προκύπτει ότι η προσβαλλόμενη
διοικητική πράξη εισάγει, το πρώτον, την εγγυητική ευθύνη της αιτούσας
τράπεζας, με την ιδιότητα αυτής ως εργοδότριας, ως τρόπο χρηματοδότησης του
καθ΄ ου, και μάλιστα, για τα εκάστοτε ελλείμματά του και όχι ως προς
συγκεκριμένο ποσό. Επομένως, ανεξαρτήτως του ότι από καμία διάταξη νόμου δεν
δίδεται στο δ.σ. του καθ΄ ου εξουσία περί ίδρυσης
εγγυητικής ευθύνης της εργοδότριας τράπεζας για τα ελλείμματα του τομέα ΤΑΠΙΛΤ,
η προσβαλλόμενη διοικητική πράξη έχει κανονιστικό περιεχόμενο και ως εκ τούτου,
η υπό κρίση αίτηση περί ακύρωσής της αρμοδίως εισάγεται ενώπιον του Συμβουλίου
της Επικρατείας και του Α΄ Τμήματος αυτού (πρβ. ΣτΕ
3297/2015).
9. Επειδή, το σωματείο με
την επωνυμία «Σύλλογος Εργαζομένων και Συνταξιούχων Ιονικής Τράπεζας - Ιονική
Ενότητα» έχει ασκήσει τη με αρ. καταθ. 563/14.11.2016
παρέμβαση, επιδιώκει δε με αυτή τη διατήρηση της ισχύος της προσβαλλόμενης
πράξης, που αποσκοπεί στη χρηματοδότηση του Τομέα ΤΑΠΙΛΤ του καθ΄ ου Ταμείου
από την αιτούσα τράπεζα προκειμένου να καταβληθούν οι εφάπαξ παροχές από τον
ανωτέρω τομέα προς τους ασφαλισμένους του. Όπως δε προκύπτει από τα άρθρα 2 και
5 του καταστατικού του, το σωματείο αυτό έχει ως μέλη του όσους «εργάσθηκαν
στην ΙΟΝΙΚΗ ΚΑΙ ΛΑΪΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ, ανεξάρτητα από τη σημερινή
ιδιότητά τους» και άρα είναι ασφαλισμένοι του κλάδου πρόνοιας του Ταμείου
Ασφάλισης Προσωπικού Ιονικής και Λαϊκής Τράπεζας (ΤΑΠΙΛΤ), ήδη Τομέα ΤΑΠΙΛΤ του
καθ΄ ου ΤΑΥΤΕΚΩ, μεταξύ δε των σκοπών του περιλαμβάνεται η «μελέτη, προστασία,
διαφύλαξη και προαγωγή των οικονομικών, επαγγελματικών, κοινωνικών και
ασφαλιστικών συμφερόντων και δικαιωμάτων των μελών του». Υπό τα ανωτέρω
δεδομένα, η ασκηθείσα από το σωματείο αυτό παρέμβαση ασκείται με έννομο συμφέρον
και εν γένει παραδεκτώς.
10. Επειδή, εξάλλου, υπέρ
της διατήρησης της ισχύος της προσβαλλόμενης πράξης του δ.σ.
του καθ΄ ου φορέα κοινωνικής ασφάλισης παραδεκτώς
παρεμβαίνει και ο Υπουργός Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής
Αλληλεγγύης, ως εποπτεύων το καθ΄ ου υπουργός, με προφορική δήλωση του νομίμου
εκπροσώπου του στο ακροατήριο.
11. Επειδή, από το
Σύνταγμα επιβάλλεται η πλήρης δημοσίευση όχι μόνο των τυπικών νόμων αλλά και όλων
των κανονιστικών διοικητικών πράξεων, ως συστατικό στοιχείο του κύρους τους.
Περαιτέρω, με τις διατάξεις του άρθρου 5 παρ. 2 περ. θ΄ του ν. 3469/2006
(Α´131) ορίζεται ότι στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης (ΕτΚ)
δημοσιεύονται: «οι κανονιστικού χαρακτήρα πράξεις του Πρωθυπουργού, του
Υπουργικού Συμβουλίου, των Υπουργών, καθώς και οποιουδήποτε άλλου οργάνου της
Διοίκησης, με την επιφύλαξη των ειδικών διατάξεων του άρθρου 8 του νόμου αυτού
και εφόσον η κείμενη νομοθεσία δεν προβλέπει άλλον ειδικότερο τρόπο δημοσίευσης»,
ενώ στο άρθρο 8 του ίδιου νόμου προβλέπονται περιπτώσεις πράξεων, ορισμένες από
τις οποίες είναι κανονιστικού χαρακτήρα, οι οποίες κατ απόκλιση των λοιπών
διατάξεων του νόμου δεν είναι δημοσιευτέες στην ΕτΚ. Ειδικότερα, στην περ. η΄ της παρ. 1 του εν λόγω άρθρου
8 ορίζεται ότι δεν δημοσιεύονται στην ΕτΚ: «Οι
κανονιστικές πράξεις για τις οποίες η κείμενη νομοθεσία προβλέπει ειδική
διαδικασία δημοσίευσης ή γνωστοποίησης». Κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων,
οι κανονιστικές πράξεις που δεν έχουν δημοσιευθεί είτε στην ΕτΚ
ή κατά άλλον νόμιμο τρόπο, είναι ανυπόστατες και, επομένως, δεν παράγουν
έννομες συνέπειες. Ωστόσο, λόγω της φύσης και του περιεχομένου τους, αλλά και
για λόγους ασφάλειας δικαίου, οι μη δημοσιευθείσες κανονιστικές πράξεις είναι ακυρωτέες
προς αποφυγή του ενδεχομένου της εφαρμογής τους στο μέλλον (ΣτΕ
87/2011 Ολομ, 2252/2013, 1080/2013, 3112/2014,
3675/2014 7μ, 3297/2015). Εξάλλου, δεν τίθεται ζήτημα εκπροθέσμου άσκησης
αίτησης ακύρωσης κατά μη δημοσιευθεισών κανονιστικών πράξεων, εφόσον, λόγω της
μη δημοσίευσής τους, δεν κινείται η εξηκονθήμερη
προθεσμία άσκησης της αίτησης ακύρωσης κατά των πράξεων αυτών (ΣτΕ 232/1995, 2103/2006, 3884/2007, 4789/2013 κ.α.).
12. Επειδή, με το υπ' αριθμ. 29441/28460/7/2016/29444/28463/9/ 18.11.2016 έγγραφο
του καθ΄ ου Ταμείου (αρ.πρωτ. ΣτΕ
ΕΠ 4218/21.11.2016), βεβαιώνεται ότι ως προς την προσβαλλόμενη κανονιστικού
χαρακτήρα απόφαση δεν έχουν τηρηθεί οι κατά το Σύνταγμα και τον νόμο
διατυπώσεις δημοσίευσής της. Λόγω δε της μη δημοσίευσης της προσβαλλόμενης
απόφασης δεν έχει κινηθεί η προθεσμία για την άσκηση αίτησης ακύρωσης κατ΄ αυτής και ως εκ τούτου, προεχόντως
για το λόγο αυτό, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος ο ισχυρισμός του παρεμβαίνοντος
περί εκπροθέσμου άσκησης της υπό κρίση αίτησης. Συνεπώς, πέραν του ότι, κατά τα
ήδη εκτεθέντα στην 8η σκέψη, η προσβαλλόμενη πράξη έχει εκδοθεί άνευ
νομοθετικού ερείσματος, δεδομένου ότι η έκδοσή της από το δ.σ.
του καθ΄ ου Ταμείου δεν προβλέπεται από καμία διάταξη νόμου, η πράξη αυτή είναι
και ανυπόστατη, λόγω μη δημοσίευσής της. Εξάλλου, η προσβαλλόμενη απόφαση έχει
τύχει εφαρμογής, δεδομένου ότι το καθ΄ ου Ταμείο, υπολαμβάνοντας ότι με την
πράξη αυτή έχει ιδρυθεί εγκύρως υποχρέωση της αιτούσας προς κάλυψη των
ελλειμμάτων του Τομέα ΤΑΠΙΛΤ, εξέδωσε στη συνέχεια τη με αρ. 198/27.5.2015
πράξη του περί «αποδοχής απαίτησης» ύψους 27.153.923,89 ευρώ σε βάρος της
αιτούσας, «με βάση την εγγυητική της ευθύνη για την κάλυψη του σημερινού
ελλείμματος του Κλάδου Πρόνοιας του ΤΑΥΤΕΚΩ - Τομέας Πρόνοιας Προσωπικού
Ιονικής και Λαϊκής Τράπεζας
», η οποία προσβάλλεται με αυτοτελείς αιτήσεις
ακύρωσης. Ως εκ τούτου, η προσβαλλόμενη με την υπό κρίση αίτηση απόφαση του δ.σ. του καθ΄ ου είναι ακυρωτέα για λόγους ασφάλειας
δικαίου, όπως βασίμως προβάλλεται με την κρινόμενη αίτηση (βλ. ΣτΕ 4755/2012 Ολομ, 2872/2014,
2246/2016).
13. Επειδή, ενόψει των
ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να γίνει δεκτή και να ακυρωθεί η
850/4.12.2013 απόφαση του δ.σ. του Τ.Α.Υ.Τ.Ε.Κ.Ω., οι
δε παρεμβάσεις του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής
Αλληλεγγύης και του Συλλόγου Εργαζομένων και Συνταξιούχων Ιονικής Τράπεζας
«Ιονική Ενότητα» πρέπει να απορριφθούν.
Δ ι ά τ α ύ τ α
Δέχεται την αίτηση και
ακυρώνει την 850/4.12.2013 απόφαση του δ.σ. του
Τ.Α.Υ.Τ.Ε.Κ.Ω., κατά το αιτιολογικό.
Απορρίπτει τις παρεμβάσεις
του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και του
Συλλόγου Εργαζομένων και Συνταξιούχων Ιονικής Τράπεζας «Ιονική Ενότητα».
Διατάσσει την απόδοση του
παραβόλου.
Επιβάλλει σε βάρος του
καθ΄ ου Ταμείου και των παρεμβαινόντων, συμμέτρως, τη δικαστική δαπάνη της
αιτούσας, η οποία ανέρχεται σε εννιακόσια είκοσι (920) ευρώ.
Η διάσκεψη έγινε στην
Αθήνα στις 28 Νοεμβρίου 2016
Η Προεδρεύουσα
Αντιπρόεδρος Η Γραμματέας του
Α´ Τμήματος
Μ. Καραμανώφ Β. Ραφαηλάκη
και η απόφαση δημοσιεύθηκε
σε δημόσια συνεδρίαση της 15ης Μαΐου 2017.
Η Προεδρεύουσα
Αντιπρόεδρος Η Γραμματέας
Μ. Καραμανώφ Β. Κατσιώνη