ΜΠρΘεσ 19428/2011

Ασφαλιστικά μέτρα - Αναστολή παρακράτησης μισθού -.

Οι ακατάσχετες απαιτήσεις είναι και ανεκχώρητες κατ’ άρθ. 464 ΑΚ, ενώ ακατάσχετες είναι οι απαιτήσεις μισθών και συντάξεων κατʼ άρθ. 982 παρ. 2 ΚΠολΔ. Η εκχώρηση που γίνεται κατά παράβαση της ΑΚ 464 ΑΚ είναι απολύτως άκυρη (174 ΑΚ). Κατʼ ακολουθίαν η εντολή-εξουσιοδότηση παρακράτησης μέρους μισθού για την αποπληρωμή δανείου που δόθηκε στο πλαίσιο δανειακής σύμβασης είναι αυτοδικαίως άκυρη, αφού οι απαιτήσεις μισθών είναι ανεκχώρητες και η απαγόρευση αυτή ισχύει και σε περίπτωση εξουσιοδότησης ή εντολής για είσπραξη της απαίτησης ανεξάρτητα από την δοθείσα τυχόν συναίνεση του οφειλέτη. Η τράπεζα απαγορεύεται να παρακρατεί το μισθό του αιτούντος από το λογαριασμό μισθοδοσίας του για την αποπληρωμή δανείου.

Αριθμός απόφασης 19428/2011

Αριθμός κατάθεσης αίτησης 18230/2011

ΤΟ ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΜΕΤΡΩΝ

ΔΙΚΑΣΤΗΣ: Μαρία Γουλιανού, Πρόεδρος Πρωτοδικών, που ορίσθηκε με κλήρωση σύμφωνα με το Νόμο.

ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ: Δεν ορίσθηκε.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ: Της 1^ης Ιουνίου 2011.

ΑΙΤΩΝ: , κάτοικος Θεσσαλονίκης, που παραστάθηκε δια της πληρεξούσιας του δικηγόρου Βασιλικής Σιαπέρα (A.M. 5105), η οποία κατέθεσε σημείωμα.

ΚΑΘ’ ΗΣ Η ΑΙΤΗΣΗ: Ανώνυμη τραπεζική εταιρία με την επωνυμία «ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΙΑ», όπως εκπροσωπείται νόμιμα, που εδρεύει στην Αθήνα, που παραστάθηκε δια της πληρεξούσιας της δικηγόρου Αργυρώς Μπαλτατζή (A.M. 2120), η οποία κατέθεσε σημείωμα.

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΑ ΑΙΤΗΣΗΣ: 2-5-2011.

ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΑΤΑΘΕΣΗΣ ΑΙΤΗΣΗΣ: 18230/6-5-2011. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΔΙΚΗΣ: Προσωρινή ρύθμιση απαίτησης.

Η συζήτηση έγινε δημόσια στο ακροατήριο του Δικαστηρίου.

ΑΦΟΥ ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ

ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ

Σύμφωνα με το άρθρο 464 ΑΚ, οι ακατάσχετες απαιτήσεις είναι και ανεκχώρητες. Η διάταξη του άρθρου 982 παρ.2 του ΚΠολΔ με την οποία προσδιορίζονται οι ακατάσχετες εις χείρας τρίτων απαιτήσεις ορίζει ότι «Εξαιρούνται της κατασχέσεως δ) απαιτήσεις μισθών, συντάξεων ή ασφαλιστικών παροχών, εκτός αν πρόκειται να ικανοποιηθεί απαίτηση για διατροφή που στηρίζεται στο νόμο ή σε διάταξη τελευταίας βούλησης ή για συνεισφορά στις ανάγκες της οικογένειας, οπότε επιτρέπεται να γίνε, κατάσχεση έως το μισό, αφού ληφθούν υπόψη τα ποσά που εισπράττει ο υπόχρεος, το μέγεθος των υποχρεώσεων που του δημιουργεί ο γάμος του για την αντιμετώπιση των οικογενειακών αναγκών και ο αριθμός των δικαιούχων. Στο άρθρο 52 παρ.20 του ΕισΝΚΠολΔ προβλέπεται ότι διατηρούνται σε ισχύ ειδικές διατάξεις που επιτρέπουν την κατάσχεση και εκχώρηση μισθών, συντάξεων και ασφαλιστικών παροχών. Στο άρθρο 1 Ν.1453/1938 προβλέπεται επίσης ότι «1.Αι αποδοχαί των δημοσίων πολιτικών υπαλλήλων και των στρατιωτικών, ως και οι συντάξεις, μερίσματα, εφ ‘απαξ βοηθήματα, ή επιστροφαί κρατήσεων των ανωτέρων δεν εκχωρούνται ουδέ κατάσχονται». Κατ' εξαίρεση επιτρέπεται εκχώρησις και κατάσχεσις των αποδοχών, συντάξεων, και μερισμάτων των ανωτέρω εις τας κάτωθι περιπτώσεις: β) μέχρις 25% λόγω χρεών προς οργανισμούς δημοσίου δικαίου εκ δανείων συναφθέντων άνευ παροχής εμπραγμάτου ασφαλείας ή εκ βραχυπροθέσμων πιστώσεων, παρεχομένων κατά τας διατάξεις του παρόντος νόμου. Περαιτέρω, στο άρθρο 62 Ν. 2214/1994 προβλέπεται ότι για την εξυπηρέτηση και ασφάλεια των χορηγουμένων από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων τοκοχρεωλυτικών δανείων για την απόκτηση πρώτης κατοικίας, προς τους δημοσίους υπαλλήλους, τους συνταξιούχους και τους λοιπούς δικαιούμενους, κατά την κείμενη νομοθεσία, κάθε δανειζόμενος υποχρεούται να εκχωρεί υπέρ του δανειστού μέχρι τα 6/10 όλων γενικά των τακτικών μηνιαίων απολαβών του. Τέλος κατά το άρθρο 19 Ν.2322/1995 (ΦΕΚ Α 143) «ο. ρυθμίσεις του άρθρου 62 του ν.2214/1994.ισχύουν και στο Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο». Με τη διάταξη του άρθρου 464 ΑΚ σε συνδυασμό προς τη διάταξη άρθρου 982 παρ.δ' ΚΠολΔ τίθεται ο κανόνας σύμφωνα προς οποίο είναι ανεκχώρητες απαιτήσεις μισθών, συντάξεων ή ασφαλιστικών παροχών. Με την ανωτέρω νομοθετική ρύθμιση απαγορεύεται ή περιορίζεται το δικαίωμα κατάσχεσης και εκχώρησης των συγκεκριμένων απαιτήσεων προκειμένου να προστατευθεί ένα ελάχιστο εισόδημα των ανθρώπων που βιοπορίζονται από την εργασία τους και είναι αναγκαίο για την συντήρηση των ιδίων και των οικογενειών τους. Ενόψει περαιτέρω του γεγονότος ότι ο άνω σκοπός εξυπηρετεί το γενικότερο δημόσιο συμφέρον, η ρύθμιση της ΑΚ 464 καθώς και των διατάξεων που προβλέπουν το ακατάσχετο των απαιτήσεων είναι αναγκαστικού δικαίου και δεν επιτρέπεται αντίθετη συμφωνία των μερών (Α.Γεωργιάδη - Μ.Σταθόπουλου Α.Κ κατ’ άρθρο ερμηνεία, τόμος II, σελ.618). Περαιτέρω, όπου κατ'εξαίρεση επιτρέπεται η κατάσχεση υπέρ ορισμένων προσώπων, το ανεκχώρητο κάμπτεται υπέρ αυτών των προσώπων μόνο και ακολούθως, εφόσον το ακατάσχετο αναφέρεται σε ποσοστό της απαίτησης, το ανεκχώρητο καταλαμβάνει το αντίστοιχο ποσοστό αυτής. Η εκχώρηση που γίνεται κατά παράβαση της ΑΚ 464 είναι απολύτως άκυρη (ΑΚ 174).Την ακυρότητα μπορεί να επικαλεστεί οποιοσδήποτε έχει έννομο συμφέρον μεταξύ των οποίων και ο οφειλέτης της απαίτησης που εκχωρήθηκε, ενώ η συναίνεση του οφειλέτη είναι χωρίς έννομα αποτελέσματα δεδομένου ότι η ακυρότητα εξετάζεται σε περίπτωση δικαστικής αμφισβήτησης και αυτεπαγγέλτως (Α. Γεωργιάδη - Μ. Σταθόπουλου Α.Κ. κατ' άρθρο ερμηνεία, τόμος II σελ.618). Περαιτέρω θα πρέπει να γίνει δεκτό ότι η απαγόρευση ισχύει και για κάθε δικαιοπραξία που έχει σαν σκοπό το ίδιο βασικά οικονομικό αποτέλεσμα, όπως η έκταξη που συμφωνείται αμετάκλητη, καθώς επίσης η εξουσιοδότηση ή εντολή για είσπραξη της απαιτήσεως, παρότι δια των ανωτέρω πράξεων δεν μεταβιβάζεται η απαίτηση σε άλλο δανειστή. Ο σκοπός που επιδιώκεται από το νομοθέτη και συνίσταται στη διατήρηση της απαιτήσεως και της δυνατότητας είσπραξης της με σκοπό την ικανοποίηση στοιχειωδών αναγκών του φορέα της θα ματαιώνονταν, αν ο δανειστής είχε τη δυνατότητα να προεξοφλεί ουσιαστικά την απαίτηση του με την μεταβίβαση σε άλλον της εξουσίας για είσπραξη της όταν θα γίνει απαιτητή (βλ. Γεωργιάδη-Σταθόπουλο ο.π.). Το ανεκχώρητο του μισθού προφανώς καταλαμβάνει όχι μόνο τις αποδοχές των εργαζομένων με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου, αλλά και το μισθό των δημοσίων υπαλλήλων με την ευρεία έννοια και συνεπώς και των υπαλλήλων Ο.Τ.Α. Νομολογιακά έχει προσδιοριστεί ότι ως αποδοχές που πρέπει να προστατεύονται προς το συμφέρον των δημοσίων υπαλλήλων (με την απαγόρευση της εκχώρησης και της κατάσχεσης τους) ο νομοθέτης εννοεί εκείνες που προορισμό έχουν να ικανοποιήσουν τις βασικές ανάγκες του και να εξασφαλίσουν σ' αυτούς και τις οικογένειες τους τα μέσα επιβίωσης και τέτοιες είναι οι «τακτικές αποδοχές» που εντέλλονται κάθε μήνα με τις μισθοδοτικές καταστάσεις και καταβάλλονται σε καθορισμένες ημέρες (ΔΕφ Αθ.431/92, 4374/91 ΔΙΚΗ/1992, ΕΔΚΑ/1993). Ωστόσο, ως προς τους δημοσίους υπαλλήλους η απαγόρευση εκχώρησης και κατάσχεσης του μισθού προβλέπεται και με το άρθρο 1 παρ.1 του ν.1453/1938.Στην παράγραφο 2 όμως του ανωτέρω άρθρου θεσπίζονται και εξαιρέσεις και ειδικότερα προβλέπεται ότι επιτρέπεται εκχώρηση και κατάσχεση των αποδοχών, συντάξεων και μερισμάτων μέχρις 25% λόγω χρεών προς οργανισμούς δημοσίου δικαίου από δάνεια που έχουν συναφθεί χωρίς παροχή εμπράγματης ασφάλειας. Η δυνατότητα αυτή αφορά αποκλειστικά δάνεια χορηγούμενα από οργανισμούς δημοσίου δικαίου. Κατ' ακολουθίαν ενόψει της στενής γραμματικής διατύπωσης της άνω διάταξης δεν είναι εκ του νόμου επιτρεπτή η εν λόγω προς τις τράπεζες εκχώρηση, εφόσον οι τράπεζες είναι ανώνυμες εταιρείες μη υπαγόμενες στο δημόσιο τομέα. Τέλος, με ειδική νομοθετική πρόβλεψη υφίσταται δυνατότητα εκχώρησης μέχρι τα 6/10 όλων γενικά των τακτικών μηνιαίων απολαβών για την εξυπηρέτηση και ασφάλεια των χορηγουμένων τοκοχρεωλυτικών δανείων για την απόκτηση πρώτης κατοικίας προς τους δημοσίους υπαλλήλους, τους συνταξιούχους και τους λοιπούς δικαιούμενους, από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων και το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο. Συνακόλουθα, είναι αυτοδικαίως άκυρη, ανεξαρτήτως της συμφωνίας των μερών, εκχώρηση προς τράπεζες, μισθού υπαλλήλων των Ο.Τ.Α για την εξασφάλιση της αποπληρωμής δανείου που λαμβάνει απ αυτές το προσωπικό τους, πλην των περιπτώσεων που ειδική διάταξη επιτρέπει αυτό, όπως στην περίπτωση του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων (βλ. υπ'αριθμ. 194/2006 Γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους Γ' Τμήμα).

Στην προκειμένη περίπτωση, ο αιτών με την υπό κρίση αίτηση του εκθέτει ότι είναι έγγαμος και υπάλληλος των ΟΤΑ Θεσσαλονίκης, εργάζεται δε στο δήμο Θεσσαλονίκης. Ότι με την υπ' αριθμ. …/2009 σύμβαση καταναλωτικού δανείου με κυμαινόμενο επιτόκιο που συνήψε με την καθ' ής, Τράπεζα Πειραιώς, συμφώνησε να πληρώνονται οι δόσεις του παραπάνω δανείου από τον καταθετικό λογαριασμό του νο…. Επίσης είναι δικαιούχος του με αριθμ…. λογαριασμού μισθοδοσίας τον οποίο τηρεί στην καθ' ης, ως λογαριασμό του στον οποίο ο εργοδότης του, Δήμος Θεσσαλονίκης, καταθέτει τον μισθό του για την παρεχόμενη απ' αυτόν εργασία. Ότι η καθ' ης, καίτοι είναι αυτοδικαίως άκυρος ο παραπάνω συναφθείς όρος 8.4 της ανωτέρω σύμβασης δανείου σύμφωνα με τον οποίο της παρείχε ανέκκλητη εξουσιοδότηση να χρεώνει χωρίς προηγούμενη ειδοποίηση του οποιονδήποτε λογαριασμό του χρεωστικό ή πιστωτικό, στις 15-11-2010, 29-12-2010, 13-1-2011, 31-3-2011, 29-4-2011 χρέωσε αυτόν, παρά τις αντιρρήσεις του, με το συνολικό ποσό των 2.379, 35 ευρώ και αρνείται να του το επιστρέψει αδικαιολόγητα. Κατόπιν αυτών και επειδή η μόνη πηγή εισοδήματος του είναι το προϊόν της εργασίας του, ζητεί με την υπό κρίση αίτηση του, να πάψει η καθ’ ης να του παρακρατεί το μισθό του από τον τηρούμενο σ’ αυτήν τηρούμενο λογαριασμό μισθοδοσίας του με αριθμ…. κα. να υποχρεωθεί αυτή να του επιστρέψει το ποσό των 2.379, 35 ευρώ που έχει παράνομα παρακρατήσει και τέλος να καταδικαστεί στα δικαστικά του έξοδα. Η αίτηση με το παραπάνω περιεχόμενο και αίτημα και σύμφωνα με όσα εκτίθενται στη νομική σκέψη της παρούσας, αρμόδια φέρεται για συζήτηση στο Δικαστήριο αυτό κατά την προκειμένη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων (άρθρ. 686 επ ΚΠολΔ) και είναι νόμιμη, στηριζόμενη στις προαναφερόμενες διατάξεις και σ' αυτές των άρθρων 682 παρ. 1, 731, 732, 176 του ΚΠολΔ εκτός από το αίτημα για επιστροφή σ' αυτόν του ποσού των 2.379, 35 ευρώ δεδομένου ότι τούτο συνιστά απαγορευμένη κατά τη διάταξη του άρθρου 692 παρ 4 του ΚΠολΔ, ικανοποίηση δικαιώματος, συνεπώς κατά το μέρος που κρίθηκε αυτή νόμιμη πρέπει να ερευνηθεί περαιτέρω κατ' ουσίαν.

Από την ένορκη εξέταση της μάρτυρος, τα έγγραφα που προσκομίζουν με επίκληση οι διάδικοι και την εν γένει διαδικασία πιθανολογήθηκαν τα κατωτέρω πραγματικά περιστατικά : Ο αιτών είναι έγγαμος, υπάλληλος των ΟΤΑ Θεσσαλονίκης και εργάζεται στο δήμο Θεσσαλονίκης. Με την υπ αριθμ. …/7-7-2009 σύμβαση καταναλωτικού δανείου με κυμαινόμενο επιτόκιο που συνήψε με την καθ' ής, Τράπεζα Πειραιώς, η τελευταία χορήγησε σ' αυτόν δάνειο ύψους 15.000 ευρώ. Περαιτέρω, σύμφωνα με τον όρο 8.4 της συναφθείσας σύμβασης ο αιτών έδωσε στην καθ' ης την ανέκκλητη εντολή να χρεώνει, χωρίς προηγούμενη ειδοποίηση του, οποιονδήποτε λογαριασμό του για την πληρωμή κάθε ληξιπρόθεσμης δόσης. Στα πλαίσια της σύμβασης αυτής, ο αιτών, υπέγραψε την από 7-7-2009 εντολή - εξουσιοδότηση του για να εισπράττει η καθ’ ης τις δόσεις του ως άνω δανείου χρεώνοντας τον υπ' αριθμ. … λογαριασμό του. Έτσι, σύμφωνα με τα ανωτέρω, η καθ' ης χρέωσε τον ανωτέρω λογαριασμό του στον οποίο κατατίθεται ο μισθός του, ως υπαλλήλου ΟΤΑ, την 15-11-2010, 29-12-2010, 13-1-2011, 31-3-2011, 29-4-2011 με το συνολικό ποσό των 2.379, 35 ευρώ. Περαιτέρω, από τα ίδια ως άνω αποδεικτικά στοιχεία, πιθανολογήθηκε ότι η κατά τα ανωτέρω δοθείσα από τον αιτούντα εντολή για είσπραξη της απαιτήσεως της καθ' ης, είναι αυτοδικαίως άκυρη, σύμφωνα με τα ανωτέρω εκτιθέμενα αφού, σύμφωνα με τα ανωτέρω εκτιθέμενα, κατά νόμο οι απαιτήσεις μισθών είναι ανεκχώρητες και η απαγόρευση αυτή ισχύει και σε περίπτωση εξουσιοδότησης ή εντολής για είσπραξη της απαίτησης ανεξάρτητα από την δοθείσα τυχόν συναίνεση του οφειλέτη. Συνακόλουθα, η υπό κρίση αίτηση, πρέπει να γίνει δεκτή ως κατ' ουσίαν βάσιμη, απορριπτόμενου του ισχυρισμού της καθ' ης ότι αυτή ασκείται καταχρηστικά, και να απαγορευτεί στην τελευταία να παρακρατεί τον μισθό του αιτούντος από τον λογαριασμό μισθοδοσίας του με αριθμό … που τηρείται στο κατάστημα της για την αποπληρωμή δόσεων του ως άνω δανείου. Τέλος, η καθ' ης λόγω της ήττας της πρέπει να καταδικαστεί στην πληρωμή των δικαστικών εξόδων του αιτούντος κατά το ποσό που ειδικότερα αναφέρεται στο κατωτέρω διατακτικό της παρούσας (άρθρ.176 ΚΠολΔ).

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

ΔΙΚΑΖΟΝΤΑΣ με παρόντες τους διαδίκους.

ΔΕΧΕΤΑΙ εν μέρει την αίτηση.

ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΙ προσωρινά στην καθ' ης να παρακρατεί τον μισθό του αιτούντος από τον λογαριασμό μισθοδοσίας του με αριθμό … που τηρείται στο κατάστημα της για την αποπληρωμή δόσεων από την συναφθείσα μεταξύ τους σύμβαση καταναλωτικού δανείου.

ΚΑΤΑΔΙΚΑΖΕΙ την καθ' ης στην πληρωμή των δικαστικών εξόδων του αιτούντος ποσού τριακοσίων (300, 00) ευρώ.

ΚΡΙΘΗΚΕ, αποφασίσθηκε και δημοσιεύθηκε, σε έκτακτη, δημόσια συνεδρίαση, στο ακροατήριο του, στη Θεσσαλονίκη, στις 5 Ιουλίου 2011, παρουσία και του γραμματέως Σταύρου Γιαγκούδη.

Η ΔΙΚΑΣΤΗΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ