ΜΠρΑθ 5375/2014

 

Ευθύνη για ζημιές από τις εγκαταστάσεις παραγωγής και το δίκτυο διανομής ηλεκτρικής ενέργειας - Ευθύνη από διακινδύνευση - Ηλεκτροπληξία - Θάνατος σκύλου - Βλάβη δικτύου διανομής ηλεκτρικής ενέργειας - Συντρέχον πταίσμα - Αδικοπραξία - Χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης -.

 

Αποδείχθηκε ότι για την ηλεκτρολογική βλάβη βαρύνονται με υπαιτιότητα οι προστηθέντες υπάλληλοι (τεχνικοί) της εναγομένης (ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ), οι οποίοι, κατά παράβαση τόσο της ιδιαίτερης νομικής υποχρέωσης τους προς επίδειξη της συναλλακτικής πρόνοιας όσο και του από το άρθ. 914 ΑΚ επιβαλλόμενου γενικού καθήκοντος, του μη ζημιούν άλλον υπαιτίως, κατά την έννοια της διάταξης του άρθ. 330 ΑΚ, παρέλειψαν να προβούν σε προληπτικούς ελέγχους του δικτύου διανομής ηλεκτρικής ενέργειας προς την οικία του ενάγοντος, αλλά και σε εργασίες συντήρησης αυτού, όπως αντικατάσταση φθαρμένων υλικών, με συνέπεια την θανάσιμη ηλεκτροπληξία του σκύλου του ενάγοντος. Δεν αποδείχθηκε ότι η ηλεκτροπληξία που υπέστη ο σκύλος οφειλόταν σε πρόβλημα της εσωτερικής ηλεκτρικής εγκατάστασης ή σε δάγκωμα καλωδίου εκ μέρους του σκύλου. Αποδείχθηκε όμως ότι για την ηλεκτρολογική βλάβη στην οικία του ενάγοντος ευθύνεται κατά ένα μέρος και ο ίδιος ο ενάγων που δεν είχε φροντίσει να εγκαταστήσει στην οικία του ισοδυναμικές συνδέσεις και αντιηλεκτροπληξιακούς διακόπτες, αλλά και στο θανάσιμο τραυματισμό του σκύλου του συνέβαλε, ενεργώντας αμελώς και μη επιδεικνύοντας τη δέουσα επιμέλεια, ως μέσος συνετός άνθρωπος, δένοντας αυτόν στη βάση της εξωτερικής κλιματιστικής μονάδας, ήτοι σιδερένιας βάσης ηλεκτρικής συσκευής. Αποδοχή υποβληθείσας ενστάσεως εκ μέρους της εναγομένης περί συντρέχοντος πταίσματος και καθορισμός ποσοστού συνυπαιτιότητας του ενάγοντος σε 30%. Κρίθηκε ότι από την αδικοπρακτική συμπεριφορά των προστηθέντων υπαλλήλων της εναγόμενης, ο ενάγων υπέστη περιουσιακή ζημία, συνιστάμενη στο ποσό των 1.000 ευρώ που δαπάνησε για την αγορά του σκύλου, η οποία μειώνεται αναλόγως κατά το ποσοστό συνυπαιτιότητάς του στο θάνατο αυτού. Υπέστη επίσης και ηθική βλάβη αφού διακινδύνευσε η ζωή και η υγεία του αλλά και των συνοικούντων μετʼ αυτού προσώπων, για την οποία πρέπει να του επιδικασθεί ως χρηματική ικανοποίηση το ποσό των έντεκα χιλιάδων (11.000) ευρώ, το οποίο κρίνεται δίκαιο και εύλογο, λαμβανομένου υπόψιν του βαθμού πταίσματος των προστηθέντων υπαλλήλων της εναγομένης αλλά και του ιδίου του ενάγοντος, του είδους της προσβολής και με βάση τους κανόνες της κοινής πείρας και λογικής.

 

ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

 

ΤΑΚΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

 

ΤΜΗΜΑ ΕΝΟΧΙΚΟΥ

 

 

Αριθμός Απόφασης: 5375/2014

 

ΤΟ ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

 

 

Αποτελούμενο από τη Δικαστή Μαρία Νταγκονίκου, Πρωτόδικη, η οποία ορίσθηκε από την Πρόεδρο του Τριμελούς Συμβουλίου Διοίκησης του Πρωτοδικείου και τη γραμματέα Ήλεκτρα Καβρουλάκη.

 

Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του την 5-12-2013, για να δικάσει την υπόθεση:

 

ΤΩΝ ΚΑΛΟΥΝΤΩΝ: 1) ........... του ..., κατοίκου Αγίου Νικολάου Χαλκιδικής, ο οποίος παραστάθηκε μετά της πληρεξούσιας δικηγόρου του Μαρίας Λογοθέτη, 2) .... χήρας ........, το γένος ........, και 3) ............ του ...., αμφότεροι κάτοικοι Αγίου Νικολάου Χαλκιδικής, οι οποίοι παραστάθηκαν δια της ιδίας πληρεξούσιας δικηγόρου.

 

ΤΗΣ ΚΑΘʼ ΗΣ Η ΚΛΗΣΗ: Ανωνύμου εταιρείας με την επωνυμία «Διαχειριστή Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (Δ.Ε.Δ.Δ.Η.Ε./Α.Ε.)», που εδρεύει στην Αθήνα, επί της οδού Καλλιρόης αρ. 5 και Περραιβού, ως εκπροσωπείται νόμιμα, ως καθολικής διαδόχου της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού ΑΕ (Δ.Ε.Η./Α.Ε.), η οποία εκπροσωπήθηκε δια του πληρεξουσίου δικηγόρου της Αδάμ Δήμου.

 

Οι καλούντες με την από 14-4-2011 κλήση τους που κατατέθηκε στη γραμματεία του δικαστηρίου αυτού με γεν. αριθμό κατάθεσης 71760/19-4-2011 και αριθμό κατάθεσης δικογράφου 614/2011 και προσδιορίσθηκε να συζητηθεί κατά τη σημερινή δικάσιμο και γράφτηκε στο πινάκιο, επαναφέρουν προς συζήτηση την από 15-6-2007 αγωγή, με ενάγοντες τους .......... του .... και ........... του ...., η οποία ασκήθηκε αρχικά ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Χαλκιδικής, το οποίο με την υπʼ αρίθμ. 24/2010 απόφασή του παρέπεμψε την ανωτέρω αγωγή ενώπιον αυτού του δικαστηρίου και ζητούν να γίνει αυτή δεκτή.

 

Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης οι πληρεξούσιοι δικηγόροι των διαδίκων ανέπτυξαν τους ισχυρισμούς τους και ζήτησαν να γίνουν δεκτά όσα αναφέρονται στις προτάσεις τους.

 

 

ΑΦΟΥ ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ

 

ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΚΑΤΑ ΤΟ ΝΟΜΟ

 

 

Στην προκειμένη περίπτωση με την από 14-4-2011 κλήση, φέρεται προς συζήτηση ενώπιον αυτού του Δικαστηρίου η από 15-6-2007 αγωγή των ........... του .... και ............ του .... κατά της ανωνύμου εταιρείας με την επωνυμία «Διαχειριστής Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (Δ.Ε.Δ.Δ.Η.Ε./Α.Ε.)», ως καθολικής διαδόχου της ανωνύμου εταιρείας με την επωνυμία «Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού ΑΕ (Δ.Ε.Η./Α.Ε.)», η οποία ασκήθηκε αρχικά ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Χαλκιδικής, το οποίο με την υπʼ αριθμόν 24/2010 οριστική απόφασή του, αφού δέχθηκε την επανάληψη της δίκης εκ μέρους του πρώτου, δεύτερου και τρίτου των καλούντων ως εξ αδιαθέτου κληρονόμων του αρχικώς ενάγοντος ........... του ..... που απεβίωσε, απέρριψε τα αιτήματα της αγωγής που αφορούσαν αυτόν και στη συνέχεια, ως προς τον πρώτο καλούντα - ενάγοντα ατομικώς, παρέπεμψε κατʼ άρθρο 46 του ΚΠολΔ, την ανωτέρω αγωγή ενώπιον αυτού του δικαστηρίου. Συνεπώς, νομίμως και παραδεκτώς επαναφέρεται προς συζήτηση η από 15-6-2007 αγωγή ως προς τον πρώτο καλούντα - ενάγοντα .........., ατομικά, απορριπτέας όμως της κλήσης των καλούντων κατά το μέρος που με αυτή επαναφέρεται εκ νέου προς συζήτηση η αγωγή ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου ως προς τα αιτήματα που αφορούν τον αρχικώς ενάγοντα .......... του Αγγέλου, ως απαράδεκτης.

 

 

Από τη συνδυασμένη εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 211, 213 και 281 του κανονισμού εγκαταστάσεως και συντηρήσεως υπαιθρίων γραμμών κατʼ εξουσιοδότηση του άρθρου 2 α.ν. 1672/1951 (σχετ. και άρθρο 12 α.ν. 100/1967) που εγκρίθηκε με την υπʼ αριθ. 70261/2374/1967 απόφαση του Υπουργού Βιομηχανίας, και δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ 608/6.10.1967), προκύπτει ότι οι προστηθέντες από την ΔΕΗ εργατοϋπάλληλοι έχουν υποχρέωση να επιβλέπουν και συντηρούν το δίκτυο, μεριμνώντας για τη λήψη όλων των απαραιτήτων μέτρων προς αποτροπήν ζημιών (βλ. και ΑΠ 389/88, ΝΟΜΟΣ). Κατά τα οριζόμενα δε στις παρ. 1 και 2 του άρθρου 22 του ν. 2773/1999, ως ίσχυε το έτος 2004: «Η Δ.Ε.Η. ως Διαχειρίστρια του Δικτύου είναι υπεύθυνη για τη λειτουργία, εκμετάλλευση, συντήρηση και ανάπτυξή του σε όλη την επικράτεια. Επιπλέον η Δ.Ε.Η., ως Διαχειρίστρια του Δικτύου υποχρεούται: α. Να διασφαλίζει την αξιοπιστία, αποδοτικότητα και ασφάλεια του Δικτύου, λαμβάνοντας παραλλήλως τα κατάλληλα μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος, β. Να αναπτύσσει και διατηρεί ένα τεχνικό άρτιο, οικονομικό αποδοτικό και συγκροτημένο Δίκτυο.». Περαιτέρω, κατά τη διάταξη του άρθ. 914 του ΑΚ, όποιος ζημιώσει άλλον παράνομα και υπαίτια, έχει υποχρέωση να τον αποζημιώσει. Από τη διάταξη αυτή, συνδυαζόμενη με εκείνες των άρθ. 297, 298 και 330 του ίδιου Κώδικα, προκύπτει ότι προϋποθέσεις της υποχρέωσης προς αποζημίωση, είναι: 1) ζημιογόνος συμπεριφορά (πράξη ή παράλειψη), 2) παράνομος χαρακτήρας της πράξης ή παράλειψης, 3) υπαιτιότητα και 4) πρόσφορος αιτιώδης σύνδεσμος, μεταξύ ζημιογόνου συμπεριφοράς (νόμιμου λόγου ευθύνης) και αποτελέσματος (ζημίας). Στην έννοια της υπαιτιότητας περιλαμβάνεται ο δόλος και η αμέλεια (υπό τις διάφορες μορφές της). Η αμέλεια, ορισμός της οποίας δίδεται στο άρθ. 330 εδ. β' του ΑΚ (μη καταβολή της επιμέλειας που απαιτείται στις συναλλαγές), είναι παρά ταύτα αόριστη νομική έννοια, της οποίας απαιτείται εκάστοτε εξειδίκευση, με βάση και τα διδάγματα της κοινής πείρας. Όταν η ζημιογόνος συμπεριφορά συνίσταται σε υπαίτια παράλειψη, αμέλεια και εντεύθεν υποχρέωση αποζημίωσης υφίσταται, μόνον όταν υπήρχε υποχρέωση του υπαίτιου, προς ενέργεια της παραλειφθείσας πράξης, από το νόμο ή δικαιοπραξία ή την καλή πίστη, κατά την κρατούσα κοινωνική αντίληψη και ιδίως προηγούμενη συμπεριφορά του (υπαίτιου), από την οποία δημιουργήθηκε κατάσταση, που επιβάλλει λήψη μέτρων προς αποτροπή του απειλούμενου κινδύνου (ΑΠ 1167/2004 Ελλ.Δ/νη 2005.77, ΕφΚρ 427/2007, ΝΟΜΟΣ, ΕφΑΘ 9778/1991 Αρμ 1992.221). Εξάλλου η σύγχρονη εκρηκτική επιστημονική και τεχνολογική εξέλιξη παρήγαγε αναγκαία και ένα σύνολο πηγών κινδύνου που αποτελούν απρόβλεπτη απειλή για τον άνθρωπο και τα αγαθά του. Τέτοιες πηγές κινδύνου προκλήσεως ζημιών συνιστούν λ.χ. τα (επίγεια, υδάτινα και εναέρια) μέσα μαζικής μεταφοράς, οι εγκαταστάσεις παραγωγής ηλεκτρισμού και τα δίκτυα διανομής του, οι ανάλογες εγκαταστάσεις πυρηνικής ενέργειας, φυσικού αερίου και άλλων εύφλεκτων και εκρηκτικών χημικών ουσιών, η αυτοματοποιημένη μαζική παραγωγή πραίοντων. Η πρόκληση ζημίας από μία τέτοια πηγή κινδύνου περιάγει τον ζημιωθένια σε δυσχερή θέση αποκαταστάσεως της ζημίας του διότι η αρχή της υποκειμενικής ευθύνης που διέπει το δίκαιο της εξωδικαιοπρακτικής ευθύνης αποκλείει την αποζημίωση του από τον κάτοχο ή τον εξουσιαστή μίας τέτοιας πηγής κινδύνου όταν η ζημία δεν μπορεί να .αποδοθεί σε υπαιτιότητα κάποιου συγκεκριμένου προσώπου, οπότε "casum sentit dominus", δηλαδή η τυχαία ζημία βαρύνει εν τέλει τον παθόντα. Επίσης, ο ζημιωθείς δυσχερέστατα αποδεικνύει το πταίσμα (όταν υπάρχει) εκείνου που τον ζημίωσε, ενώ ο τελευταίος ως κάτοχος της ανάλογης τεχνογνωσίας ευχερέστατα ανταποδεικνύει ότι δεν υπάρχει πταίσμα. Έτσι το (αναίτιο) θύμα μίας σύγχρονης πηγής κινδύνων μένει αναποζημίωτο, πράγμα που συνιστά μη αποδεκτή δικαιϊκή πραγματικότητα και καταδεικνύει την αδυναμία πλέον της αρχής της υποκειμενικής ευθύνης να ρυθμίσει, με κοινωνικά δίκαιο τρόπο, τα σύγχρονα ζητήματα της εξωδικαιοπρακτικής ευθύνης. Απαιτείται λοιπόν μία διαφορετική νομική αντιμετώπιση της ευθύνης από την πρόκληση ζημιών από τέτοιες πηγές ιδιαίτερων κινδύνων που αποκαλείται "ευθύνη από διακινδύνευση". Αυτή δεν μπορεί να είναι παρά η αναγνώριση της υποχρέωσης για αποζημίωση ανεξάρτητα από υπαιτιότητα όταν η ζημία συναρτάται με πηγές, από τις οποίες εκπορεύεται ένας "ιδιαίτερος" κίνδυνος. Κίνδυνος που αφενός δεν μπορεί να ελεγχθεί με την καταβολή της απαιτούμενης στις συναλλαγές επιμέλειας και αφετέρου απειλεί άτομα που λόγω της δομής και οργάνωσης των σύγχρονων κοινωνιών είναι υποχρεωμένα να εκτίθενται σʼ αυτόν. Συνεπώς η αρχή της διακινδύνευσης συνεπάγεται ότι ο κάτοχος ή εξουσιαστής μιας τέτοιας πηγής ιδιαίτερων κινδύνων είναι υποχρεωμένος, αφού άλλωστε αντλεί τα οφέλη από την κινδυνώδη για τους τρίτους λειτουργία της, να αποκαταστήσει κάθε ζημία που προκαλείται από την πραγμάτωση των ιδιαίτερων αυτών κινδύνων ανεξάρτητα από το αν η πρόκληση της ζημίας οφείλεται ή όχι σε υπαιτιότητα του. Η ευθύνη από διακινδύνευση, η οποία είναι συνήθως εξωδικαιοπρακτική και μπορεί να συρρέει με την ευθύνη από αδικοπραξία ή σύμβαση, δεν προϋποθέτει κατά κανόνα πράξη ούτε παράνομη συμπεριφορά ή πταίσμα του υπεύθυνου. Γεννάται είτε από φυσικά γεγονότα είτε από τεχνικές λειτουργίες ή και ανθρώπινη συμπεριφορά που δεν είναι πράξη. Απαιτεί όμως πρόσφορη αιτιώδη συνάφεια μεταξύ της πηγής του κινδύνου και της ζημίας. Υπόχρεος σε αποζημίωση είναι ο κάτοχος ή εξουσιαστής της πηγής των ιδιαίτερων κινδύνων. Η επιβάρυνση του δικαιολογείται ηθικά τόσο από τη νομική αναγνώριση από τη δικαιϊκή τάξη λειτουργίας των πηγών αυτών, όσο και από τα οικονομικά οφέλη (συνήθως μεγάλα) που αντλούνται από τέτοιες πηγές. Η αποκλειστική προσήλωση λοιπόν στο δόγμα της υποκειμενικής ευθύνης συνεπάγεται την αδυναμία της έννομης τάξεως να αποκαταστήσει σημαντικό ποσοστό από τις ζημίες του σύγχρονου πολίτη και γιʼ αυτό επιβάλλεται ένας αναπροσανατολισμός στη λειτουργία του δικαίου της εξωδικαιοπρακπκής ευθύνης στο πλαίσιο του σύγχρονου κοινωνικού κράτους που θα κατευθύνεται στην αποκατάσταση της ζημίας με την παροχή στο ζημιωθέντα αξίωσης για πλήρη αποζημίωση όταν η ζημία του αιτία έχει μία τέτοια πηγή κινδύνου, αφού μόνο έτσι διασφαλίζονται και ικανοποιούνται με πληρότητα τα συνταγματικά δικαιώματα του ατόμου για την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας του, για τη συμμετοχή του στην κοινωνική και οικονομική ζωή, την προστασία της ζωής και της υγείας του (άρθρο 5 παρ. 1 και 5 Συντ.), για την προστασία της ιδιοκτησίας του (άρθρο 17 παρ. 1 Συντ.) στην ευρύτητα μάλιστα που η έννοια της ιδιοκτησίας προστατεύεται από την ΕΣΔΑ στο άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της. Τα συνταγματικά αυτά δικαιώματα στο πλαίσιο της γενικής αρχής του κοινωνικού κράτους δικαίου αποβλέπουν, μάλιστα μετά τη ρητή καθιέρωση της αρχής της τριτενέργειας των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων (άρθρο 25 παρ. 1 Συντ.), στην κατοχύρωση και προστασία των σχετικών έννομων αγαθών όχι μόνο απέναντι σε κυριαρχικές κρατικές επεμβάσεις αλλά και απέναντι σε προσβολές τους από απορείς ιδιωτικής εξουσίας στο πλαίσιο των διαπροσωπικών σχέσεων. Με την έννοια αυτή, η εξωδικαιοπρακτική ευθύνη (άρα και η ευθύνη από διακινδύνευση ως μέρος της) αποτελεί μία δευτερογενή προστατευτική λειτουργία των προαναφερόμενων έννομων ατομικών αγαθών και γι' αυτό προάγεται σε ουσιώδες στοιχείο της συνταγματικής τάξεως, αφού διαφορετικά η επιδιωκόμενη από το Σύνταγμα προστασία τους θα παρέμενε ατελής. Με άλλα λόγια, η προαναφερόμενη αρχή στην "ευθύνη από διακινδύνευση", δηλαδή η αναγνώριση της υποχρέωσης για αποζημίωση ανεξάρτητα από υπαιτιότητα όταν η ζημία συναρτάται με πηγές, από τις οποίες εκπορεύεται ένας "ιδιαίτερος" κίνδυνος, θεμελιώνεται ευθέως στις προαναφερόμενες συνταγματικές διατάξεις, αφού μόνο έτσι διασφαλίζονται ικανοποιητικά τα αντίστοιχα ατομικά δικαιώματα. Ο νομοθέτης, υλοποιώντας το πνεύμα των συνταγματικών αυτών διατάξεων, δεν καθιέρωσε ένα γενικό κανόνα (ρήτρα) για την ευθύνη από διακινδύνευση, αλλά ρύθμισε (εκτός από τα άρθρα 924 παρ. 1, 925 ΑΚ) περιπτωσιολογικά κάποιες περιπτώσεις ευθύνης από διακινδύνευση. Αυτές είναι: α) Η ευθύνη για ζημίες από τα αυτοκίνητα (ν. ΓΠΝ/1911). β) Η ευθύνη του εκμεταλλευόμενου αεροσκάφος για ζημίες κατά την αεροπορική μεταφορά (ν. 1815/1988). γ) Η ευθύνη για ζημίες από πυρηνική ενέργεια (ν. 1758/1988, όπως συμπληρώθηκε από το ν. 1897/1990). δ) Η ευθύνη για ζημίες από ρύπανση ή υποβάθμιση του περιβάλλοντος (ν. 1650/1986, όπως συμπληρώθηκε από το ν. 1892/1990). ε) Η ευθύνη για ζημίες από αντικείμενα που εκτοξεύονται στο διάστημα (ν. 563/1977). στ) Η ευθύνη για ρύπανση με πετρέλαιο (ν. 314/1976). ζ) Η ευθύνη παραγωγού από ελαττωματικά προϊόντα (ν. 2251/1994). Στις αρρύθμιστες περιπτώσεις, όπως λ.χ. η ευθύνη για ζημίες από τις εγκαταστάσεις παραγωγής και δίκτυο διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, η υποχρέωση του κατόχου ή εξουσιαστή της πηγής, από την οποία εκπορεύεται ένας "ιδιαίτερος" κίνδυνος, θεμελιώνεται ευθέως στις προαναφερόμενες συνταγματικές διατάξεις που επιβάλλουν και στους ιδιώτες το σεβασμό και την προστασία των αντίστοιχων έννομων αγαθών. Προτείνεται επίσης βάσιμα και η θεμελίωση της σε αναλογική εφαρμογή των διατάξεων που ήδη ισχύουν για τις προαναφερόμενες ρυθμισμένες περιπτώσεις, αφού ο νομοθέτης, ρυθμίζοντας μερικές μόνο περιπτώσεις κατά τον τρόπο αυτό, δεν ήθελε (ενόψει και της καθολικότητας των ανωτέρω συνταγματικών επιταγών) να ρυθμίσει εξαιρετικά μόνο αυτές και να αποκλείσει από μία παρόμοια ρύθμιση τις λοιπές, αλλά εξ αιτίας της περιπτωσιολογικής ρυθμίσεως που ακολούθησε εκφράσθηκε στενότερα απ' ό,τι ήθελε (ΕφΛαρ. 598/2006, ΝΟΜΟΣ, Π. Φίλιος, Ενοχικό Δίκαιο, Ειδικό Μέρος, 2ος τόμος, 2ος ημίτομος, Αθήνα-Κομοτηνή 1998, σελ. 137-146, Απ. Γεωργιάδης, Σταθοπούλου-Γεωργιάδη ΑΚ, Εισαγ. Παρατ. στα άρθρα 914-938, αριθ. 30-38, Π. Κορνηλάκης, Ειδικό ενοχικό Δίκαιο, Αθήνα-Θεσσαλονίκη 2002, σελ. 473-476, 668-680, Ο ίδιος, Ευθύνη από διακινδύνευση, Θεσσαλονίκη 1982, σελ. 20 επ., Ζαφ. Δημοπούλου, Ευθύνη από διακινδύνευση, Αθήνα-Θεσσαλονίκη 2003, σελ. 11-23).

 

 

Με την υπό κρίση αγωγή ο ενάγων εκθέτει ότι στις 17-12-2004 και περί ώρα 13:00 στην οικία του στον ’γιο Νικόλαο Χαλκιδικής, ο σκύλος του που ήταν δεμένος στην βάση της εξωτερικής μονάδας του κλιματιστικού η οποία βρισκόταν στον προαύλιο χώρο της οικίας του, υπέστη ηλεκτροπληξία, με αποτέλεσμα να βρει ακαριαίο θάνατο. Ότι ο πατέρας του, ........... του ....., αγγίζοντας αυτόν υπέστη και αυτός ηλεκτροπληξία και εκσφενδονίσθηκε σε απόσταση περίπου δύο μέτρων. Ότι κλήθηκε άμεσα ηλεκτρολόγος ο οποίος αφού προέβη σε άμεσο έλεγχο ολόκληρης της ηλεκτρολογικής εγκατάστασης της οικίας, διαπίστωσε ότι το κλιματιστικό στο οποίο ήταν δεμένο το ζώο δεν είχε ρεύμα, ότι δεν υπήρχε καμία διαρροή στις ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις και όλες οι γειώσεις ήταν σωστές. Ότι κλήθηκε άμεσα και ο ........... που είχε εγκαταστήσει την εν λόγω κλιματιστική μονάδα, ο οποίος διαπίστωσε επίσης ότι δεν παρουσίαζε αυτό καμία διαρροή ηλεκτρικού ρεύματος και οι γειώσεις του ήταν σωστές. Ότι και έτεροι ηλεκτρολόγοι κατέληξαν στο ίδιο συμπέρασμα και απέδωσαν το συμβάν σε διακοπή συνέχειας του αγωγού του ουδετέρου λόγω κακής επαφής των σημείων σύνδεσής του πάνω στην κολόνα της ΔΕΗ. Ότι στις 18-12-2004 ειδοποιήθηκε η εναγομένη, τεχνικοί της οποίας την ίδια ημέρα πραγματοποίησαν έλεγχο της ηλεκτρολογικής εγκατάστασης της οικίας του ενάγοντος, οπού δεν διαπίστωσαν κανένα πρόβλημα και την επόμενη ημέρα συνεργείο αυτής, αφού ανέβηκε στην κολώνα που ηλεκτροδοτούσε την οικία του προέβη σε αντικατάσταση του ουδετέρου. Ότι για το περιστατικό διενεργήθηκε και πραγματογνωμοσύνη από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας), το οποίο κατέληξε στο ίδιο συμπέρασμα. Ότι εξαιτίας της αμελούς συμπεριφοράς των προστηθέντων υπαλλήλων της εναγομένης, συνιστάμενης στην παράλειψη της εκ του νόμου υποχρεώσεως περί επιμελούς συντηρήσεως του δικτύου ηλεκτροδότησης, προκλήθηκε περιουσιακή ζημία στον ενάγοντα αλλά και σημαντική διακινδύνευση της ζωής του ιδίου και των συνοικούντων του. Ζητεί δε, κατόπιν νομίμου και παραδεκτής τροπής του αιτήματος της αγωγής από καταψηφιστικό σε αναγνωριστικό, με απόφαση που θα κηρυχθεί προσωρινώς εκτελεστή, να υποχρεωθεί η εναγομένη να του καταβάλει το συνολικό ποσό των 16.500 ευρώ, νομιμοτόκως από την επίδοση της αγωγής, αναλυόμενου σε 1.000 ευρώ που είχε δαπανήσει για την αγορά του σκύλου, 500 ευρώ που είχε δαπανήσει για τη διατροφή του και την ιατρική του φροντίδα και 15.000 ευρώ ως χρηματική ικανοποίηση της ηθικής βλάβης που υπέστη εκ της προπεριγραφείσας αδικοπρακτικής συμπεριφοράς της εναγομένης. Με τέτοιο περιεχόμενο και αίτημα η υπό κρίση αγωγή, κατόπιν παραπομπής της από το Μονομελές Πρωτοδικείο Χαλκιδικής, ως προελέχθη, παραδεκτά εισάγεται για να συζητηθεί, κατά την τακτική διαδικασία, ενώπιον αυτού του Δικαστηρίου, αρμοδίου καθʼ ύλην και κατά τόπο (άρθρα 14 παρ. 2, 25 παρ.2 και 46 του ΚΠολΔ) και είναι πλήρως ορισμένη κατʼ άρθρο 216 ΚΠολΔ, απορριπτομένου του αντιθέτου ισχυρισμού της εναγομένης περί αοριστίας αυτής, πλην του κονδυλίου των 500 ευρώ για τη δαπάνη διατροφής και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης του ανωτέρω σκύλου, το οποίο είναι απαράδεκτο λόγω αοριστίας αφού δεν εκτίθεται στην υπό κρίση αγωγή, ο χρόνος που διέτρεφε και περιέθαλπε αυτόν ο ενάγων. Είναι δε και νόμιμη στηριζόμενη στις αναφερόμενες στην ανωτέρω μείζονα σκέψη διατάξεις, ως και σε αυτές των άρθρων 71, 346 και 922 ΑΚ, πλην του παρεπόμενου αιτήματος περί κηρύξεως αυτής προσωρινώς εκτελεστής αφού ύστερα από τον παραπάνω περιορισμό του συνόλου του κύριου αγωγικού αιτήματος από καταψηφιστικό σε αναγνωριστικό, το παρεπόμενο αυτό αίτημα είναι μη νόμιμο και απορριπτέο, διότι η προσωρινή εκτέλεση προϋποθέτει καταψηφιστική απόφαση, δηλαδή απόφαση που περιέχει διάταξη για καταδίκη (ΕΑ 628/2003, ΕλλΔ/νη 2004, 1470). Πρέπει συνεπώς κατά το μέρος που κρίθηκε νόμιμη να εξετασθεί περαιτέρω κατʼ ουσίαν.

 

 

Κατά το άρθ. 300 ΑΚ, αν εκείνος που ζημιώθηκε συνετέλεσε από δικό του πταίσμα στη ζημία ή την έκταση της, το δικαστήριο μπορεί να μην επιδικάσει αποζημίωση ή να μειώσει το ποσό της, το ίδιο δε ισχύει και όταν εκείνος που ζημιώθηκε παρέλειψε να αποτρέψει ή να περιορίσει τη ζημία του. Ως πταίσμα, κατά τη, γενικής εφαρμογής, διάταξη του άρθ. 330 ΑΚ, νοείται και η αμέλεια η οποία υπάρχει όταν δεν καταβάλλεται η επιμέλεια που απαιτείται στις συναλλαγές. Χωρίς τέτοια δε επιμέλεια συμπεριφέρεται ο ζημιωθείς που παραλείπει να λάβει μέτρα τα οποία, περιέχοντα εξ αντικειμένου τη δυνατότητα αποτροπής ή περιορισμού της ζημίας, είναι σε θέση να προβλέψει και λαμβάνει, χωρίς να εκτεθεί σε κίνδυνο, ο μέσης εντιμότητας και επιμέλειας άνθρωπος της ίδιας με το ζημιωθέντα δραστηριότητας.

 

 

Η εναγομένη αρνείται αιτιολογημένα τα πραγματικά περιστατικά που συγκροτούν την ιστορική βάση της αγωγής. Οι δε ισχυρισμοί της περί αποκλειστικής υπαιτιότητας του ενάγοντος, ελλείψεως ενεργητικής και παθητικής νομιμοποίησης αλλά και καταχρηστικής ασκήσεως δικαιώματος, ως επιχειρούνται να θεμελιωθούν στις νομίμως κατατεθειμένες προτάσεις της, συνιστούν, κατʼ ορθό νομικό χαρακτηρισμό, αιτιολογημένη άρνηση της αγωγής. Προτείνει τέλος επικουρικά την ένσταση συνυπαιτιότητας του ενάγοντος κατά ποσοστό 90%, συνιστάμενη σε πλημμελή τοποθέτηση της κλιματιστικής μονάδας, στο δέσιμο του σκύλου σε ηλεκτρική συσκευή και στη μη λήψη αντιηλεκτροπληξιακών μέτρων στο εσωτερικό της ηλεκτρολογικής του εγκατάστασης. Η ένσταση αυτή είναι νόμιμη, κατʼ άρθρο 300 ΑΚ και πρέπει να ερευνηθεί περαιτέρω κατʼ ουσίαν.

 

 

Από την εκτίμηση της ένορκης κατάθεσης του μάρτυρα του ενάγοντος που περιλαμβάνεται στα ταυτάριθμα με την παρούσα απόφαση πρακτικά δημόσιας συνεδρίασης του δικαστηρίου αυτού και το σύνολο των εγγράφων που προσκομίζονται μετʼ επικλήσεως, πλην των από 8-3-2005, 17-12-2004, 10-3-2005, 15-3-2005 και 25-2-2005 υπευθύνων δηλώσεων των ........., ..........., ............, ............ και ............. αντίστοιχος, οι οποίες δόθηκαν με σκοπό να χρησιμοποιηθούν στην παρούσα δίκη και αποτελούν ανυπόστατο αποδεικτικό μέσο ως μαρτυρίες τρίτων (ΑΠ 109/2004, ΝΟΜΟΣ), αποδείχθηκαν τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: Ο ενάγων συνήψε με την Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού (ΔΕΗ) το από 21-8-1984 συμβόλαιο παροχής ηλεκτρικού ρεύματος για οικιακή χρήση, προκειμένου να ηλεκτροδοτήσει την οικία του στον Αγιο Νικόλαο Χαλκιδικής. Δυνάμει της παρ. 4 του άρθρου 123 του ν. 4001/2011 η ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία «Διαχειριστής Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (Δ.Ε.Δ.Δ.Η.Ε./Α.Ε.)» υπεισήλθε ως καθολική διάδοχος στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις αυτής. Ο ενάγων είχε στην κυριότητά του ένα σκύλο, φυλής «Rhodesian Ridgeback» (βλ. το από 3-12-2004 προσκομιζόμενο μετʼ επικλήσεως πιστοποιητικό ηλεκτρονικής ταυτότητας). Στις 17-12-2004 ο ενάγων έδεσε τον εν λόγω σκύλο στη βάση της εξωτερικής μονάδας του κλιματιστικού, η οποία βρισκόταν στον προαύλιο χώρο της προαναφερθείσας οικίας του. Περί ώρα 13:00 ο ανωτέρω σκύλος υπέστην ηλεκτροπληξία, η οποία επέφερε το θάνατό του, ως απεδείχθη από την προσκομιζόμενη μετʼ επικλήσεως με ημερομηνία 17-12-2004 κτηνιατρική γνωμάτευση του Κτηνιάτρου ............., στην οποία αναφέρεται ότι κατά την νεκροτόμηση αυτού βρέθηκαν εγκαύματα στον τράχηλο, περιμετρικά στο σημείο επαφής της αλυσίδας - περιλαίμιο με δέρμα του τραχήλου, μεσομυικές αιμορραγίες στην περιοχή του τραχήλου και πνευμονικό οίδημα, καταλήγοντας ότι αιτία θανάτου του ζώου ήταν η ηλεκτροπληξία. Στις 14-2-2005 ο ενάγων υπέβαλλε αίτηση στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας), με την οποία ζήτησε τη διενέργεια τεχνικής πραγματογνωμοσύνης για το συμβάν. Τον Νοέμβριο του έτους 2005, ο μηχανολόγος - μηχανικός ..............., κατόπιν εντολής που έλαβε από το ΤΕΕ και αφού επικοινώνησε με τους αντιδίκους και διενήργησε αυτοψία στην οικία του ενάγοντος, συνέταξε την υπʼ αρίθμ. 16/05 έκθεση πραγματογνωμοσύνης, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι η ηλεκτρολογική βλάβη στην οικία του ενάγοντος και το συμβάν της ηλεκτροπληξίας του σκύλου οφειλόταν σε διακοπή συνέχειας του αγωγού του ουδετέρου λόγω κακής επαφής των σημείων σύνδεσής του πάνω στην κολόνα της ΔΕΗ. Στο ίδιο συμπέρασμα κατέληξε και ο μάρτυρας του ενάγοντος που εξετάσθηκε επʼ ακροατηρίω, που επισκέφθηκε την οικία του ενάγοντος άμεσα και έλεγξε την ηλεκτρολογική εγκατάσταση και τις γειώσεις αυτής, όντας γνώστης των συγκεκριμένων ηλεκτρολογικών θεμάτων και έχοντας τεκμηριωμένη άποψη επί του θέματος. Από δε την 4-11-2008 προσκομιζόμενη μετʼ επικλήσεως τεχνική έκθεση του Μηχανολόγου - Ηλεκτρολόγου Μηχανικού .............. δεν μπορούν να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα προς διάγνωση της διαφοράς αφού δεν επισκέφθηκε τον τόπο του συμβάντος αλλά για τη σύνταξη αυτής βασίστηκε σε ορισμένα μόνο έγγραφα και χωρίς να εξετάσει στην έρευνά του τυχόν ενδεχόμενο βλάβης του ουδετέρου, παρά μόνο διακοπής αυτού. Εξ αυτού συνάγεται ότι για τη βλάβη αυτή βαρύνονται με υπαιτιότητα οι προστηθέντες υπάλληλοι (τεχνικοί) της εναγομένης, οι οποίοι, κατά παράβαση τόσο της ιδιαίτερης νομικής υποχρέωσης τους προς επίδειξη της συναλλακτικής πρόνοιας όσο και του από το άρθ. 914 ΑΚ επιβαλλόμενου γενικού καθήκοντος, του μη ζημιούν άλλον υπαιτίως, κατά την έννοια της διάταξης του άρθ. 330 ΑΚ, παρέλειψαν να προβούν σε προληπτικούς ελέγχους του δικτύου διανομής ηλεκτρικής ενέργειας προς την οικία του ενάγοντος, αλλά και σε εργασίες συντήρησης αυτού, όπως αντικατάσταση φθαρμένων υλικών, με τις συνέπειες που προαναφέρθηκαν. Περαιτέρω, από κανένα στοιχείο δεν αποδείχθηκε ο ισχυρισμός της εναγομένης ότι η ηλεκτροπληξία που υπέστη ο σκύλος οφειλόταν σε πρόβλημα της εσωτερικής ηλεκτρικής εγκατάστασης ή σε δάγκωμα καλωδίου εκ μέρους του σκύλου. Επίσης η ένσταση της εναγομένης περί συντρέχοντος πταίσματος του ενάγοντος, ερειδόμενου στο ότι η μονάδα του κλιματιστικού θα έπρεπε να είναι 3,5 μέτρα άνω του εδάφους και αυτή δεν ήταν, δεν αποδείχθηκε ότι συνέβαλε στο θανάσιμο τραυματισμό του σκύλου και στην δημιουργηθείσα ηλεκτρολογική βλάβη στην οικία του ενάγοντος, ενώ, κατά το μέρος που αυτή αναφέρεται στην τοποθέτηση των καλωδίων σε μολύβδινο μανδύα, δεν αποδείχθηκε όχι κάτι τέτοιο δεν υπήρχε, φέρουσα η εναγομένη το βάρος αποδείξεως των ενστάσεών της. Αποδείχθηκε όμως ότι για την ηλεκτρολογική βλάβη στην οικία του ενάγοντος ευθύνεται κατά ένα μέρος και ο ίδιος ο ενάγων που δεν είχε φροντίσει να εγκαταστήσει στην οικία του ισοδυναμικές συνδέσεις και αντιηλεκτροπληξιακούς διακόπτες, ως και ο μάρτυρας του ενάγοντος κατέθεσε επʼ ακροατήρίω αλλά και στο θανάσιμο τραυματισμό του σκύλου του συνέβαλε, ενεργώντας αμελώς και μη επιδεικνύοντας τη δέουσα επιμέλεια, ως μέσος συνετός άνθρωπος, δένοντας αυτόν στη βάση της εξωτερικής κλιματιστικής μονάδας, ήτοι σιδερένιας βάσης ηλεκτρικής συσκευής. Το δε ποσοστό συνυπαιτιότητας του ενάγοντος κατά τα προαναφερθέντα ανάγεται κατά την κρίση του δικαστηρίου σε ποσοστό 30%, γενομένης εν μέρει δεκτής της υποβληθείσας ενστάσεως εκ μέρους της εναγομένης περί συντρέχοντος πταίσματος του ενάγοντος. Από την ανωτέρω αδικοπρακτική συμπεριφορά των προστηθέντων υπαλλήλων της εναγόμενης, ο ενάγων υπέστη περιουσιακή ζημία, συνισχάμενη στο ποσό των 1.000 ευρώ που δαπάνησε για την αγορά του σκύλου (βλ. το προσκομιζόμενο μετʼ επικλήσεως με αριθμό 6/23-12-2004 δελτίο αποστολής - τιμολόγιο της κτηνιάτρου ..............), η οποία όμως πρέπει να μειωθεί αναλόγως κατά το ποσοστό συνυπαιτιότητάς του στο θάνατο αυτού. Υπέστη επίσης και ηθική βλάβη αφού διακινδύνευσε η ζωή και η υγεία του αλλά και των συνοικούντων μετʼ αυτού προσώπων, για την οποία πρέπει να του επιδικασθεί ως χρηματική ικανοποίηση το ποσό των έντεκα χιλιάδων (11.000) ευρώ, το οποίο κρίνεται δίκαιο και εύλογο, λαμβανομένου υπόψιν του βαθμού πταίσματος των προστηθέντων υπαλλήλων της εναγομένης αλλά και του ιδίου του ενάγοντος, του είδους της προσβολής και με βάση τους κανόνες της κοινής πείρας και λογικής. Κατʼ ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει να γίνει εν μέρει δεκτή η αγωγή και να αναγνωρισθεί ότι η εναγομένη οφείλει να καταβάλει στον ενάγοντα το συνολικό ποσό των 11.700 ευρώ, νομιμοτόκως από την επίδοση της αγωγής. Τέλος, η δικαστική δαπάνη μεταξύ των διαδίκων πρέπει να συμψηφισθεί επειδή η κρινόμενη αγωγή έγινε μερικώς δεκτή και η εναγομένη απολαμβάνει των προνομίων του δημοσίου (άρθρα 22 παρ. 2 περ. β' του ν. 3693/1957, σε συνδυασμό με παρ. 3 άρθρου 123 ν. 4001/2011).

 

 

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

 

 

ΚΗΡΥΣΣΕΙ απαράδεκτη την κλήση ως προς τους δεύτερη και τρίτο των καλούντων και ως προς τον πρώτο καλούντα κατά το μέρος που επαναφέρει προς συζήτηση την αγωγή ως εξ αδιαθέτου κληρονόμος του αποβιώσαντος Δήμου Κυριαζή του Αγγέλου.

 

ΔΙΚΑΖΕΙ κατά τα λοιπά κατʼ αντιμωλία.

 

ΑΠΟΡΡΙΠΤΕΙ ό, τι στο σκεπτικό κρίθηκε ως απορριπτέο.

 

ΔΕΧΕΤΑΙ εν μέρει την αγωγή.

 

ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΕΙ ότι η εναγομένη οφείλει να καταβάλει στον ενάγοντα το συνολικό ποσό των έντεκα χιλιάδων επτακοσίων (11.700) ευρώ, νομιμοτόκως από την επίδοση της αγωγής.

 

ΣΥΜΨΗΦΙΖΕΙ τη δικαστική δαπάνη μεταξύ των διαδίκων.

 

ΚΡΙΘΗΚΕ, αποφασίστηκε και δημοσιεύτηκε σε έκτακτη δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του στην Αθήνα, απόντων των διαδίκων και των πληρεξουσίων δικηγόρων τους στις 4 Σεπτεμβρίου 2014.

 

Η ΔΙΚΑΣΤΗΣ                                             Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ