Αστική
ευθύνη Δήμου - Σώρευση αγωγικών αξιώσεων - Υποχρέωση
Διοίκησης να απαντά στα αιτήματα για παροχή πληροφοριών και χορήγηση εγγράφων
-.
Προϋποθέσεις σώρευσης αγωγικών
αξιώσεων. Προϋποθέσεις θεμελίωσης αγωγικών αιτημάτων
κατ' άρθρο 105-106 ΕιΝΑΚ κατά Δήμου. Παραδεκτώς σωρεύονται σε ένα δικόγραφο αγωγής του άρθρου
105 ΕισΝΑΚ, ως συναφείς, οι αξιώσεις για αποζημίωση,
που απορρέουν από παράνομες πράξεις ή παραλείψεις ή υλικές ενέργειες των
οργάνων της Διοίκησης, που στηρίζονται στην ίδια νομική και κατά τα ουσιώδη
στοιχεία τους πραγματική βάση, ή επί υλικών ενεργειών των οργάνων της
Διοίκησης, όταν αυτές συνδέονται ουσιωδώς μεταξύ τους και οι αξιώσεις που
απορρέουν από αυτές, στηρίζονται στην ίδια νομική βάση. Αν διαπιστωθεί ότι δεν
συντρέχουν οι προϋποθέσεις της συνάφειας, το Δικαστήριο κρατεί την αγωγή και
δικάζει αυτήν ως προς την προτασσόμενη στο δικόγραφο αξίωση και τις τυχόν
συναφείς με αυτήν, αναβάλλει δε σε ρητή δικάσιμο την εκδίκαση της υποθέσεως ως
προς τις λοιπές αξιώσεις και διατάσσει τον χωρισμό του αρχικού ενιαίου
δικογράφου, με κατάθεση αυτοτελούς δικογράφου αγωγής εντός οριζόμενης από το
ίδιο προθεσμίας από την κοινοποίηση της σχετικής απόφασης. Αν εντός της εν λόγω
προθεσμίας δεν κατατεθεί αυτοτελές δικόγραφο αγωγής για τις αξιώσεις που δεν
είναι συναφείς με την προτασσόμενη στο αρχικό δικόγραφο, ως προς τις αξιώσεις
αυτές η αγωγή απορρίπτεται ως απαράδεκτη. Υποχρέωση της Διοίκησης να απαντά στα
αιτήματα για παροχή πληροφοριών και χορήγηση εγγράφων. Εύλογο ενδιαφέρον. Σε
περίπτωση παράνομης πράξης ή παράλειψης ή υλικής ενέργειας οργάνων του Δημοσίου
κατά την ενάσκηση της εξουσίας που τους έχει ανατεθεί, το δικαστήριο,
ανεξάρτητα από την αποζημίωση για περιουσιακή ζημία, μπορεί να επιδικάσει στον
ζημιωθέντα, ύστερα από αίτησή του, εύλογη χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής
βλάβης.
Αριθμός Απόφασης
20239/2017
ΓΑΚ 17502/2015
ΤΟ
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ
ΑΘΗΝΑΣ
ΤΜΗΜΑ 15ο ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ
Σ υ ν ε δ ρ ί α σ ε
δημόσια στο ακροατήριό του στις 9 Ιουνίου 2017, με δικαστή την Αναστασία Δημούλη, Πρωτοδίκη Δ.Δ. και γραμματέα την Ανθούλα
Γεωργακοπούλου, δικαστική υπάλληλο,
γ ι α να δικάσει την αγωγή
με ημερομηνία κατάθεσης 28-9-2015
τ ο υ
, κατοίκου
Αμαρουσίου Αττικής (οδός
), ο οποίος παραστάθηκε με δήλωση, κατ’
άρθρο 133 παρ. 2 του Κ.Διοικ.Δικ., του πληρεξουσίου του δικηγόρου Κωνσταντίνου Χαραλαμπίδη
κ α τ ά του Δήμου
Μαρκοπούλου Μεσογαίας, που εκπροσωπείται από το
Δήμαρχό του, ο οποίος παραστάθηκε με τον πληρεξούσιό του δικηγόρο Απόστολο
Παπακωνσταντίνου
Κατά τη συζήτηση, ο
διάδικος που παραστάθηκε στο ακροατήριο ανέπτυξε τους ισχυρισμούς του και
ζήτησε όσα αναφέρονται στα πρακτικά
Αφού μελέτησε τη
δικογραφία
Σκέφθηκε κατά το νόμο
1. Επειδή, με την
κρινόμενη αγωγή ο ενάγων ζητά, μετά τη μετατροπή του αιτήματός του από καταψηφιστικό σε αναγνωριστικό με το υπόμνημα, να
αναγνωρισθεί η υποχρέωση του εναγομένου Δήμου να του καταβάλει, νομιμοτόκως και κατ’ εφαρμογή των άρθρων 105 και 106 του ΕισΝΑΚ, το ποσό των 30.000 ευρώ, ως χρηματική ικανοποίηση
για την ηθική βλάβη, που, κατά τους ισχυρισμούς του, υπέστη από παράνομες
πράξεις και παραλείψεις των οργάνων του και ειδικότερα: α) από την παράλειψη
αυτών να αποφανθούν επί αιτημάτων και καταγγελιών, που υπέβαλε με τα
11979/25-6-2013, 19522/16-10-2013, 9191/12-5-2014, 7936/25-5-2015,
14911/31-7-2014 και 7587/30-4-2013 έγγραφά του, β) από τη διατήρηση παράνομης
χωματερής πλησίον της οικίας του επί των οδών Αθηνάς και ʼρεως στο Πόρτο Ράφτη και τη μη περισυλλογή των απορριμμάτων, γ) από την παράλειψη περισυλλογής αδέσποτων σκύλων, που υλακτούν κατά τις ώρες κοινής ησυχίας και επιτίθενται σε ανθρώπους, δ) από την έκδοση παράνομων οικοδομικών αδειών σε δασικό λόφο και την παράλειψη κατεδάφισης των παρανόμως
μετά ταύτα ανεγερθέντων κτισμάτων, ε) από την έκδοση παράνομων αδειών ίδρυσης
και λειτουργίας σε καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, περίπτερα, σούπερ -
μάρκετ εντός αιγιαλού στην «πλαζ» Αγ. Σπυρίδωνος, στ) από τη μη βελτίωση της
τοπικής συγκοινωνίας, την έλλειψη σηματοδότησης στο δρόμο όπου διαμένει και την
μη επιβολή τελών στάθμευσης στους επισκέπτες, που κατακλύζουν μια περιοχή που
στερείται χώρων στάθμευσης λόγω ανυπαρξίας σχετικής μελέτης για την αξιοποίηση
της παράκτιας ζώνης και ζ) από την παράλειψη είσπραξης των οφειλομένων από τις
επιχειρήσεις και τους δημότες δημοτικών τελών και την μη επιβολή προστίμων σε
όσους ρυπαίνουν το περιβάλλον.
2. Επειδή, o Κώδικας
Διοικητικής Δικονομίας, ο οποίος κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν.2717/1999
(ΦΕΚ Α΄ 97), ορίζει στο άρθρο 124 ότι: «1. Περισσότερα ένδικα βοηθήματα ή μέσα
μπορούν να σωρευθούν, κυρίως ή επικουρικώς, στο ίδιο εισαγωγικό της δίκης
δικόγραφο, αν συντρέχουν, ως προς αυτά, οι προϋποθέσεις του άρθρου 122, το
οποίο και εφαρμόζεται αναλόγως. 2. Οι διατάξεις για την ομοδικία έχουν και στην
περίπτωση αυτή ανάλογη εφαρμογή», στο άρθρο 122, όπως η παρ. 2 αυτού
αντικαταστάθηκε από το άρθρο 26 του ν. 3900/2010 (ΦΕΚ Α΄ 213), με έναρξη
ισχύος, σύμφωνα με το άρθρο 70 του αυτού νόμου, από 1-1-2011, ότι: «1. Κοινό
ένδικο βοήθημα μπορεί να ασκηθεί από τον ίδιο διάδικο για συναφείς πράξεις,
παραλείψεις ή υλικές ενέργειες, εφόσον το δικαστήριο είναι ως προς όλες κατά
τόπο αρμόδιο. 2. Συναφείς είναι οι πράξεις και οι παραλείψεις: α) όταν
στηρίζονται στην ίδια νομική και στην ίδια κατά τα ουσιώδη στοιχεία πραγματική
βάση ή β) όταν η νομιμότητα της μιας ασκεί επιρροή στη νομιμότητα της άλλης. … 3. Συναφείς είναι οι υλικές ενέργειες όταν συνδέονται ουσιωδώς μεταξύ τους και οι αξιώσεις
που απορρέουν από αυτές στηρίζονται στην ίδια νομική βάση. 4. ... 5. Αν δεν
συντρέχουν, ως προς όλες τις πράξεις, παραλείψεις ή υλικές ενέργειες, οι
προϋποθέσεις των παρ. 1-3 κατά περίπτωση, εφαρμόζονται αναλόγως όσα ορίζονται
στην παρ. 2 του άρθρου 121. 6. Για τον χωρισμό του κοινού δικογράφου
εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 115...», στις παρ. 2
και 3 του άρθρου 121, όπως αυτές ισχύουν μετά την αντικατάστασή τους από την
παρ. 4 του άρθρου 22 του ν.3226/2004, ότι: «2. Αν δεν συντρέχουν οι
προϋποθέσεις ομοδικίας, το ένδικο βοήθημα κρατείται ως προς τον πρώτο και τους
ομόδικους με αυτόν και διατάσσεται ο χωρισμός του ως προς τους υπόλοιπους. 3.
Με την απόφαση που διατάσσει το χωρισμό προσδιορίζονται, κατά προτίμηση, σε
συγκεκριμένη δικάσιμο, για να δικαστούν οι χωριζόμενες υποθέσεις.» και στο
άρθρο 115 παρ. 5 [όπως η παράγραφος αυτή αναριθμήθηκε από 4 σε 5 με το άρθρο 11
παρ. 1 του ν. 2944/2001 (Α΄ 222)] ότι: « Κάθε ομόδικος έχει δικαίωμα, κατά
χωρισμό του κοινού δικογράφου ως την πρώτη συζήτηση, να ασκήσει νέο ένδικο
βοήθημα, οπότε ως χρονολογία άσκησής του θεωρείται εκείνη του κοινού
δικογράφου.». Τέλος στο άρθρο 35 του αυτού Κώδικα ορίζεται ότι: «Το δικαστήριο
ελέγχει και αυτεπαγγέλτως τη συνδρομή των διαδικαστικών προϋποθέσεων».
3. Επειδή από τις ανωτέρω
διατάξεις, συνάγεται ότι, παραδεκτώς, σωρεύονται, σε
ένα δικόγραφο αγωγής του άρθρου 105 του ΕισΝΑΚ, ως
συναφείς, οι αξιώσεις για αποζημίωση, που απορρέουν από παράνομες πράξεις ή
παραλείψεις ή υλικές ενέργειες των οργάνων της Διοίκησης, που στηρίζονται στην
ίδια νομική και κατά τα ουσιώδη στοιχεία τους πραγματική βάση, ή επί υλικών
ενεργειών των οργάνων της Διοίκησης, όταν αυτές συνδέονται ουσιωδώς μεταξύ τους
και οι αξιώσεις που απορρέουν από αυτές, στηρίζονται στην ίδια νομική βάση.
Περαιτέρω, εφόσον διαπιστωθεί, ότι δεν συντρέχουν οι κατά τα ανωτέρω
προϋποθέσεις της συνάφειας, επέρχονται οι οριζόμενες στο άρθρο 121 παρ. 2 του Κ.Διοικ.Δικ. συνέπειες επί ελλείψεως ομοδικίας, ήτοι το
Δικαστήριο κρατεί την αγωγή και δικάζει αυτήν ως προς την προτασσόμενη στο
δικόγραφο αξίωση και τις τυχόν συναφείς με αυτήν, αναβάλλει δε σε ρητή δικάσιμο
την εκδίκαση της υποθέσεως ως προς τις λοιπές αξιώσεις και διατάσσει τον
χωρισμό του αρχικού ενιαίου δικογράφου, με κατάθεση αυτοτελούς δικογράφου
αγωγής εντός οριζόμενης από το ίδιο προθεσμίας από την κοινοποίηση της σχετικής
απόφασης. Σε περίπτωση που, εντός της εν λόγω προθεσμίας, δεν κατατεθεί
νομοτύπως αυτοτελές δικόγραφο αγωγής, κατά χωρισμό του αρχικού, για τις
αξιώσεις, που δεν είναι συναφείς με την προτασσόμενη στο αρχικό δικόγραφο,
τότε, ως προς τις αξιώσεις αυτές, η αγωγή απορρίπτεται ως απαράδεκτη (πρβλ. ΣτΕ Πρακτικό Διοικ. Ολομ. 4/2004, ΣτΕ 2940/2016, 1175/2013, 2136/2011, 2647/2009, 2228/2007
7μ.).
4. Επειδή, εν προκειμένω,
ο ενάγων έχει σωρεύσει στο υπό κρίση δικόγραφο τις αναφερόμενες στην πρώτη
σκέψη της παρούσας απόφασης αξιώσεις του περί χρηματικής ικανοποίησης λόγω
ηθικής βλάβης, οι οποίες, ωστόσο, δεν είναι συναφείς μεταξύ τους, καθώς δεν
στηρίζονται στην ίδια νομική βάση ούτε σε όμοια κατά τα ουσιώδη στοιχεία
πραγματική βάση. Με τα δεδομένα αυτά, το Δικαστήριο κρατεί και δικάζει την
αγωγή όσον αφορά στην προτασσόμενη αξίωση, που ερείδεται επί της παράνομης
παράλειψης των οργάνων του εναγομένου Δήμου να αποφανθούν επί αιτημάτων και
καταγγελιών, που ο ενάγων υπέβαλε με τα 11979/25-6-2013, 19522/16-10-2013,
9191/12-5-2014, 7936/25-5-2015, 14911/31-7-2014 και 7587/30-4-2013 έγγραφά του,
αναβάλλει σε ρητή δικάσιμο την εκδίκαση της αγωγής ως προς τις λοιπές έξι (6)
αξιώσεις και διατάσσει τον χωρισμό του αρχικού (ενιαίου) δικογράφου, σύμφωνα με
το άρθρο 121 παρ. 2 και 3 Κ.Διοικ.Δικ., με την
κατάθεση έξι (6) αυτοτελών και ιδιαίτερων δικογράφων για καθεμία από τις
αξιώσεις αυτές, εντός προθεσμίας τριάντα (30) ημερών από τη νόμιμη κοινοποίηση
της παρούσας απόφασης στον ενάγοντα. Η αγωγή, κατά το μέρος που αφορά στη διακρατηθείσα ως άνω προτασσόμενη αξίωση, έχει ασκηθεί εν
γένει νομοτύπως και πρέπει να εξεταστεί, περαιτέρω, στην ουσία.
5. Επειδή, κατά το άρθρο
45 παρ. 4 του π.δ. 18/1989 (ΦΕΚ Α΄ 8) είναι δυνατή η
άσκηση αιτήσεως ακυρώσεως κατά παραλείψεως της διοικητικής αρχής να προβεί σε
οφειλόμενη νόμιμη ενέργεια, εφόσον ο νόμος επιβάλλει σ’ αυτήν την υποχρέωση να ρυθμίσει συγκεκριμένη σχέση με την έκδοση εκτελεστής διοικητικής πράξεως (ΣτΕ 1673/2009).
6. Επειδή, στο άρθρο 10
του Συντάγματος, όπως ισχύει μετά την αναθεώρηση του 2001, ορίζεται ότι: «1.
Καθένας ή πολλοί μαζί έχουν το δικαίωμα, τηρώντας τους νόμους του Κράτους, να
αναφέρονται εγγράφως στις αρχές, οι οποίες είναι υποχρεωμένες να ενεργούν
σύντομα κατά τις κείμενες διατάξεις και να απαντούν αιτιολογημένα σε εκείνον,
που υπέβαλε την αναφορά, σύμφωνα με τον νόμο. 2. … 3. Η αρμόδια υπηρεσία ή αρχή υποχρεούται να απαντά στα αιτήματα για παροχή πληροφοριών και χορήγηση εγγράφων, ιδίως πιστοποιητικών,
δικαιολογητικών και βεβαιώσεων μέσα σε ορισμένη προθεσμία, όχι μεγαλύτερη των
60 ημερών, όπως νόμος ορίζει. Σε περίπτωση παρόδου άπρακτης της προθεσμίας
αυτής ή παράνομης άρνησης, πέραν των άλλων τυχόν κυρώσεων και έννομων
συνεπειών, καταβάλλεται και ειδική χρηματική ικανοποίηση στον αιτούντα, όπως
νόμος ορίζει». Όπως έχει κριθεί (βλ. ΣτΕ 3938/2013,
1214/2010, 1673/2009), η έννοια των προαναφερθεισών διατάξεων δεν είναι ότι σε
κάθε περίπτωση, χωρίς δηλαδή ειδική περί τούτου διάταξη νόμου, η Διοίκηση
υποχρεούται να απαντά στις αναφορές των πολιτών, εκδίδοντας εκτελεστές
διοικητικές πράξεις, ή ότι, ελλείψει ειδικής περί τούτου προβλέψεως νόμου, οι
σχετικές παραλείψεις της Διοικήσεως υπόκεινται στον ακυρωτικό έλεγχο,
ανεξαρτήτως άλλων συνεπειών, όπως πειθαρχικής ευθύνης κλπ, τις οποίες θα συνεπήγοντο οι παραλείψεις αυτές για το αρμόδιο διοικητικό
όργανο. Επομένως, εφόσον δεν στοιχειοθετείται παράλειψη οφειλόμενης νόμιμης
ενέργειας, οι ανωτέρω συνταγματικές διατάξεις, δεν μπορούν να αποτελέσουν,
αυτοτελώς, το νόμιμο έρεισμα για υποχρέωση της Διοικήσεως να αποφανθεί επί
αιτήματος του διοικούμενου και δεν στοιχειοθετείται, ως εκ τούτου, παράλειψη
οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας ούτε κατ’ εφαρμογή των διατάξεων αυτών.
7. Επειδή, περαιτέρω, στο
άρθρο 4 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας, που κυρώθηκε με τον ν.2690/1999
(ΦΕΚ Α΄ 45), όπως οι παρ. 1 και 2 αντικαταστάθηκαν από το άρθρο 6 παρ. 1 του ν.
3242/2004 (ΦΕΚ Α΄ 102), η παρ. 3 αντικαταστάθηκε από το άρθρο 11 παρ. 3 του
ν.3230/2004 (ΦΕΚ Α΄ 44), οι δε παρ. 5 και 6 προστέθηκαν με το άρθρο 6 παρ. 2
του ν. 3242/2004, ορίζονται τα εξής: «Διεκπεραίωση υποθέσεων 1. α. Οι δημόσιες
υπηρεσίες, οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης και τα νομικά πρόσωπα δημοσίου
δικαίου, όταν υποβάλλονται αιτήσεις, οφείλουν να διεκπεραιώνουν τις υποθέσεις
των ενδιαφερομένων και να αποφαίνονται για τα αιτήματά τους μέσα σε προθεσμία
πενήντα (50) ημερών, εφόσον από ειδικές διατάξεις δεν προβλέπονται μικρότερες
προθεσμίες. Η προθεσμία αρχίζει από την κατάθεση της αίτησης στην αρμόδια
υπηρεσία και την υποβολή ή συγκέντρωση του συνόλου των απαιτούμενων
δικαιολογητικών, πιστοποιητικών ή στοιχείων. Αν η αίτηση υποβληθεί σε αναρμόδια
υπηρεσία, η υπηρεσία αυτή οφείλει, μέσα σε τρεις (3) ημέρες, να τη διαβιβάσει
στην αρμόδια και να γνωστοποιήσει τούτο στον ενδιαφερόμενο. Στην περίπτωση αυτή
η προθεσμία αρχίζει από τότε που περιήλθε η αίτηση στην αρμόδια υπηρεσία … β. … 2.
Εάν κάποια υπόθεση δεν μπορεί να διεκπεραιωθεί λόγω αντικειμενικής αδυναμίας, ειδικά αιτιολογημένης, η αρμόδια υπηρεσία οφείλει … να γνωστοποιήσει εγγράφως
στον αιτούντα: (α) τους λόγους της καθυστέρησης, (β) τον υπάλληλο που έχει
αναλάβει την υπόθεση … και (γ) κάθε άλλη χρήσιμη πληροφορία. 3. Οι υπηρεσίες απαλλάσσονται από τις κατά την παράγραφο 1 υποχρεώσεις αν το αίτημα είναι εμφανώς παράλογο, αόριστο, ακατάληπτο ή
επαναλαμβάνεται κατά τρόπο καταχρηστικό. 4. Οι διοικητικές αρχές οφείλουν,
ύστερα από αίτηση του ενδιαφερομένου, να χορηγούν αμέσως πιστοποιητικά και
βεβαιώσεις. Αν η άμεση χορήγηση τούτων δεν είναι δυνατή, αυτά αποστέλλονται
ταχυδρομικώς … 5.
Η υπηρεσία στην οποία υποβάλλεται η αίτηση χορηγεί στον ενδιαφερόμενο απόδειξη παραλαβής … 6. Οι προθεσμίες των παραγράφων 1 και 2 του παρόντος άρθρου δεν ισχύουν …». Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι ο νομοθέτης έχει θεσπίσει κανόνες διαδικασίας που
αποβλέπουν προεχόντως στη λειτουργική
αποτελεσματικότητα της Διοικήσεως και στην ποιοτική αναβάθμιση των παρεχόμενων
προς τον πολίτη υπηρεσιών, ειδικότερα δε στη δραστηριοποίηση των διοικητικών
υπηρεσιών για την ταχεία και αποτελεσματική εξυπηρέτηση των πολιτών (ΣτΕ 3004/2010 Ολομ). Εξάλλου, οι
διατάξεις αυτές, ερμηνευόμενες ενόψει της διατάξεως
του άρθρου 10 παρ. 3 του Συντάγματος, που καθιερώνει υποχρέωση της Διοικήσεως
να απαντά στα αιτήματα για παροχή πληροφοριών και χορήγηση εγγράφων, έχουν την
έννοια ότι ως ενδιαφερόμενος νοείται όχι μόνον αυτός που θεμελιώνει
συγκεκριμένο έννομο συμφέρον, αλλά και οποιοσδήποτε μπορεί, ως εκ της ιδιότητάς
του, να επικαλεσθεί το ενδιαφέρον του για την υποβολή αιτήματος κατά το άρθρο 4
του ν.2690/1999 ή για γνώση του περιεχομένου συγκεκριμένων διοικητικών εγγράφων
κατά το άρθρο 5 του ιδίου Κώδικα (πρβλ. ΣτΕ 94/2013 Ολομ). Ως εύλογο,
όμως, ενδιαφέρον δεν νοείται το ενδιαφέρον κάθε πολίτη για την εύρυθμη άσκηση
των γενικών καθηκόντων των διοικητικών υπηρεσιών και για την τήρηση των νόμων,
αλλά εκείνο το οποίο προκύπτει, κατά τρόπο αντικειμενικό, από την ύπαρξη μιας
συγκεκριμένης, προσωπικής έννομης σχέσεως, συνδεομένης
με το υποβαλλόμενο αίτημα ή με το περιεχόμενο των διοικητικών στοιχείων στα
οποία ζητείται η πρόσβαση (πρβλ. ΣτΕ
3938/2013, 1214/2010).
8. Επειδή, τέλος, στο
άρθρο 105 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα διαλαμβάνεται ότι: «Για
παράνομες πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων του δημοσίου κατά την άσκηση της
δημόσιας εξουσίας που τους έχει ανατεθεί, το δημόσιο ενέχεται σε αποζημίωση,
εκτός αν η πράξη ή η παράλειψη έγινε κατά παράβαση διάταξης που υπάρχει για
χάρη του γενικού συμφέροντος…..». Περαιτέρω, στο άρθρο 932 του Αστικού Κώδικα ορίζεται ότι: «Σε περίπτωση αδικοπραξίας, ανεξάρτητα από την αποζημίωση για
την περιουσιακή ζημία, το δικαστήριο μπορεί να επιδικάσει εύλογη κατά την κρίση
του χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης. Αυτό ισχύει ιδίως για εκείνον που
έπαθε προσβολή της υγείας, της τιμής ….». Από τις διατάξεις αυτές συνάγεται ότι σε περίπτωση
παράνομης πράξης ή παράλειψης ή υλικής ενέργειας οργάνων του Δημοσίου κατά την
ενάσκηση της εξουσίας που τους έχει ανατεθεί, το δικαστήριο, ανεξάρτητα από την
αποζημίωση για περιουσιακή ζημία, μπορεί να επιδικάσει στον ζημιωθέντα, ύστερα
από αίτησή του, εύλογη, κατά την κρίση του, χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής
βλάβης (βλ. ΣτΕ 1756/2014, 122/2011, 1249, 1229/2010,
2536/2008, 2559/2007 7μ.), αφού εκτιμήσει τα πραγματικά περιστατικά που θέτουν
υπόψη του οι διάδικοι (βαθμό πταίσματος του υπόχρεου, είδος προσβολής,
περιουσιακή και κοινωνική κατάσταση των μερών κ.λπ.), και με βάση τους κανόνες
της κοινής πείρας και λογικής (ΣτΕ 1771/2012,
3586/2011, 473/2011).
9. Επειδή, στην προκειμένη
περίπτωση, με την κρινόμενη αγωγή και το επ’ αυτής υπόμνημα, ο ενάγων
προβάλλει ότι με σειρά αιτήσεών του (με αριθ. πρωτ.
11979/25-6-2013, 19522/16-10-2013, 9191/12-5-2014, 7936/25-5-2015,
14911/31-7-2014 και 7587/30-4-2013) προς τον εναγόμενο Δήμο, υπέβαλε νόμιμα
αιτήματα, η ικανοποίηση των οποίων αποτελεί νόμιμη οφειλόμενη ενέργεια αυτού, η
δε παράλειψη εξέτασής τους αποτελεί πράξη προσβλητή
με αίτηση ακυρώσεως. Ειδικότερα, στην 11979/25-6-2013 «καταγγελία – αίτηση», η οποία δεν προσκομίζεται ολόκληρη, αλλά τμήμα αυτής, ο ενάγων θέτει υπόψη του Δήμου Μαρκοπούλου το πρόβλημα της
καθαριότητας, της έλλειψης κάδων απορριμμάτων, της ρύπανσης του αιγιαλού από
λειτουργούσες στην περιοχή επιχειρήσεις, λαϊκές αγορές κλπ., της μη πρόσβασης
του WC στην παραλία του Αγ. Σπυρίδωνος, της ανάγκης βελτίωσης της συγκοινωνίας
και της είσπραξης των ανεξόφλητων πάσης φύσεων τελών. Στα 7587/30-4-2013 και
14911/31-7-2014 έγγραφα τονίζει το πρόβλημα των αδέσποτων σκύλων, που ρυπαίνουν
και τρομοκρατούν τους κατοίκους, προκαλώντας κατά καιρούς και σωματικές βλάβες
και την ανάγκη συγκρότησης συνεργείων περισυλλογής αυτών και προστασίας των
δημοτών, ενώ καλεί τον εναγόμενο Δήμο να λάβει τα απαραίτητα μέτρα για όσους
ρυπαίνουν συστηματικά ιδίως την ακτή με πλαστικές σακούλες, φιάλες, αποτσίγαρα,
αποφάγια κλπ. Οι λοιπές αιτήσεις - καταγγελίες δεν προσκομίζονται. Εξαιτίας δε
της ως άνω παράνομης, κατά τους ισχυρισμούς του, παράλειψης της Διοίκησης να
αποφανθεί επί των αιτήσεών του και των καταγγελιών του, ο ενάγων, επικαλούμενος
την ιδιότητά του ως πολίτη και δημότη με δικαίωμα να συμμετέχει στην κοινωνική,
οικονομική και πολιτική ζωή της χώρας (άρθρο 5 παρ. 1 του Συντάγματος) και να
φροντίζει για την προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος (άρθρο
24 παρ. 1 του Συντάγματος), υποστηρίζει ότι προσεβλήθη η προσωπικότητά του κατά
της ειδικότερη έκφανσή της της κοινοχρησίας
και απολαύσεως των κοινών πραγμάτων. Για την αποκατάσταση δε της ηθικής βλάβης
που υπέστη, όπως προβάλλει, εξαιτίας των ως άνω παράνομων παραλείψεων των
οργάνων του εναγομένου, ζητά, ως χρηματική ικανοποίηση, ποσό 30.000 ευρώ, νομιμοτόκως, από την επίδοση της αγωγής (βλ. την
8646Β΄/9-11-2015 έκθεση επίδοσης του Δικαστικού Επιμελητή στο Πρωτοδικείο
Αθηνών
) και μέχρι την εξόφληση με απόφαση που θα κηρυχθεί προσωρινώς
εκτελεστή.
10. Επειδή, ο ενάγων για
την θεμελίωση των αιτημάτων του, όπως αυτά αναλύονται στις προσκομιζόμενες
αιτήσεις – καταγγελίες, αλλά και στην κρινόμενη αγωγή, επικαλείται την ιδιότητα του πολίτη και του κυρίου ιδιοκτησίας και κατοίκου στον εναγόμενο Δήμο, ισχυριζόμενος ότι η ιδιότητα αυτή από μόνη
της του προσδίδει προφανές έννομο συμφέρον να ελέγξει την νομιμότητα των
πράξεων ή παραλείψεων των οργάνων του εναγομένου, χωρίς, όμως, να προσδιορίζει
ειδικότερα πως ο ίδιος βλάπτεται από τις εν λόγω πράξεις προσκομίζοντας συγκεκριμένα
προς τούτο στοιχεία. Υπό τα δεδομένα αυτά, δεν υπήρχε υποχρέωση της Διοικήσεως
να αποφανθεί επί των αιτημάτων του, καθόσον, σύμφωνα με τα παρατεθέντα
σε προηγούμενη σκέψη μόνο το γενικό ενδιαφέρον του πολίτη για την τήρηση της
νομιμότητας και την εφαρμογή των κειμένων διατάξεων δεν καθιδρύει τέτοια
υποχρέωση (πρβλ. ΣτΕ
3938/2013, 1214/2000). Κατά συνέπεια, εκ της μη απαντήσεως του εναγομένου Δήμου
στις αιτήσεις του ενάγοντος δεν στοιχειοθετείται παράλειψη οφειλόμενης νόμιμης
ενέργειας, κατά την έννοια του άρθρου 45 παρ. 4 του π.δ.
18/1989 σε συνδυασμό με το άρθρο 4 του ν.2960/1999 και συνακόλουθα, παράνομη,
κατά την έννοια των διατάξεων των άρθρων 105 – 106 ΕισΝΑΚ, παράλειψη που δημιουργεί αποζημιωτική ευθύνη του εναγομένου νομικού προσώπου έναντι του ενάγοντος και υποχρέωσή
του, για την χρηματική ικανοποίηση της ηθικής βλάβης αυτού, απορριπτομένων,
ως αβασίμων των περί του αντιθέτου προβαλλομένων.
11. Επειδή, κατ’
ακολουθία των ανωτέρω, η αγωγή πρέπει να απορριφθεί, ως αβάσιμη, ενώ, κατ’ εκτίμηση των περιστάσεων, ο ενάγων πρέπει να
απαλλαγεί από τα δικαστικά έξοδα του εναγομένου (άρθρο 275 παρ. 1 εδ. ε΄ του Κ.Διοικ.Δικ.).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Διατάσσει το χωρισμό του
αρχικού δικογράφου της αγωγής με την κατάθεση εντός προθεσμίας τριάντα (30) ημερών
από τη νόμιμη κοινοποίηση στον ενάγοντα της παρούσας απόφασης, αυτοτελών και
ιδιαίτερων δικογράφων για καθεμία από τις αξιώσεις αυτού που απορρέουν από τις
ακόλουθες παράνομες πράξεις και παραλείψεις των οργάνων του εναγομένου Δήμου:
α) από τη διατήρηση παράνομης χωματερής πλησίον της οικίας του επί των οδών
Αθηνάς και ʼρεως στο Πόρτο Ράφτη και τη μη περισυλλογή των απορριμμάτων, β) από την παράλειψη περισυλλογής αδέσποτων σκύλων, που υλακτούν κατά τις ώρες κοινής ησυχίας και επιτίθενται σε ανθρώπους, γ) από την έκδοση παράνομων οικοδομικών
αδειών σε δασικό λόφο και την παράλειψη κατεδάφισης των παρανόμως μετά ταύτα
ανεγερθέντων κτισμάτων, δ) από την έκδοση παράνομων αδειών ίδρυσης και
λειτουργίας σε καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, περίπτερα, σούπερ -
μάρκετ εντός αιγιαλού στην «πλαζ» Αγ. Σπυρίδωνος, ε) από τη μη βελτίωση της
τοπικής συγκοινωνίας, την έλλειψη σηματοδότησης στο δρόμο όπου διαμένει και την
μη επιβολή τελών στάθμευσης στους επισκέπτες, που κατακλύζουν μια περιοχή που
στερείται χώρων στάθμευσης λόγω ανυπαρξίας σχετικής μελέτης για την αξιοποίηση
της παράκτιας ζώνης και στ) από την παράλειψη είσπραξης των οφειλομένων υπό των
επιχειρήσεων και των δημοτών δημοτικών τελών και την μη επιβολή προστίμων σε
όσους ρυπαίνουν το περιβάλλον.
Ορίζει νέα δικάσιμο για
την εκδίκαση των έξι (6) αγωγών αυτών την 8-6-2018 ημέρα Παρασκευή και ώρα
10.00 π.μ. και τόπο συνεδριάσεως την αίθουσα του 15ου Μονομελούς Διοικητικού
Πρωτοδικείου Αθήνας (Ισόγειο αίθουσα Ι2). Η νομότυπη και εμπρόθεσμη επίδοση αντιγράφου
της παρούσας στους διαδίκους, επέχει θέση κλητεύσεώς τους για τη δικάσιμο αυτή.
Κρατεί και δικάζει την
αγωγή ως προς την προτασσόμενη αξίωση του ενάγοντος, που αφορά στην παράνομη
παράλειψη των οργάνων του εναγομένου να αποφανθούν επί αιτημάτων και
καταγγελιών, που υπέβαλε με τα 11979/25-6-2013, 19522/16-10-2013,
9191/12-5-2014, 7936/25-5-2015, 14911/31-7-2014 και 7587/30-4-2013 έγγραφά του.
Απορρίπτει την αγωγή κατά
το μέρος αυτό.
Απαλλάσσει τον ενάγοντα
από τα δικαστικά έξοδα του εναγομένου.
Η απόφαση δημοσιεύθηκε στο
ακροατήριο του Δικαστηρίου τούτου κατά την έκτακτη δημόσια συνεδρίαση της
29-11-2017
Η ΔΙΚΑΣΤΗΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ