ΜΠρΑθ 86/2017
Ισόβια
πρόσοδος - Μεταβίβαση επιχείρησης -Συνταξιούχος -.
Η σύμβαση ισόβιας προσόδου
είναι ιδιότυπη, αυτοτελής, αυθύπαρκτη και άσχετη με άλλες συμβάσεις, στις
οποίες ενδεχομένως οφείλεται η αιτία της. Για τη σύστασή της απαιτείται η
τήρηση του συμβολαιογραφικού τύπου, διαφορετικά είναι απολύτως άκυρη και η
ακυρότητα δεν θεραπεύεται ούτε με την εκτέλεση της σύμβασης, τυχόν δε καταβολή
αναζητείται με τις διατάξεις του αδικαιολόγητου πλουτισμού. Απόρριψη αιτήματος
καταβολής ισόβιας προσόδου σε πρώην εργαζόμενο μετά την συνταξιοδότησή του λόγω
μεταβίβασης περιουσίας, επειδή κατά την κατάρτιση της σύμβασης με το νομικό
πρόσωπο που μεταβίβασε την περιουσία του δεν τηρήθηκε ο συμβολαιογραφικός
τύπος.
ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
ΤΜΗΜΑ ΕΡΓΑΤΙΚΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ
Αριθμός Απόφασης 86/2017
ΤΟ ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ
ΑΘΗΝΩΝ
Αποτελούμενο από το
Δικαστή Γεώργιο Γρίβα, Πρόεδρο Πρωτοδικών, τον οποία όρισε ο Πρόεδρος της
Τριμελούς Διοίκησης του Πρωτοδικείου και τον Γραμματέα Δημήτριο Βαρθολομαίο.
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριο
του στις 9/12/2016 για να δικάσει την υπόθεση μεταξύ:
Του ενάγοντος: ...,
κατοίκου Νέας Σμύρνης Αττικής, οδός ..., ο οποίος στο Δικαστήριο εκπροσωπήθηκε
από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Γεώργιο Ασπιώτη.
Των εναγόμενων: 1)
Αγγλικής Εταιρείας με την επωνυμία "THE BRITISH BIBLE SOCIETY", πρώην
"THE BRITISH AND FOREIGN BIBLE SOCIETY", που εδρεύει στο Σουίντον Αγγλίας, Stonehill Green, Westea, Swinton, Wiltshire, SN5, 7PJ, England και εκπροσωπείται νόμιμα, η οποία στο Δικαστήριο
εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο της Παναγιώτη Βρυώνη, 2) Αστικής
Εταιρείας με την επωνυμία "ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΚΗ
ΕΤΑΙΡΕΙΑ", που εδρεύει στην Αθήνα, οδός Εμμανουήλ Μπενάκη, αρ. 50 και
εκπροσωπείται νόμιμα, η οποία στο Δικαστήριο εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο
δικηγόρο της Παναγιώτη Νικολόπουλο.
Ο ενάγων ζητεί να γίνει
δεκτή η από 21-7-2015 αγωγή του, που κατατέθηκε στη γραμματεία του Δικαστηρίου
τούτου με γενικό αριθμό κατάθεσης 75580/2015
και αριθμό κατάθεσης δικογράφου
2509/2015, προσδιορίστηκε για τη δικάσιμο της 5/2/2016, οπότε αναβλήθηκε
για την δικάσιμο που αναφέρεται στην αρχή της παρούσας και γράφτηκε στο
πινάκιο.
Κατά τη συζήτηση της
υπόθεσης οι διάδικοι παραστάθηκαν όπως πιο πάνω σημειώνεται και οι πληρεξούσιοι
δικηγόροι τους, αφού ανέπτυξαν τους ισχυρισμούς τους, ζήτησαν να γίνουν δεκτά
όσα αναφέρονται στα πρακτικά της δίκης και στις προτάσεις που κατέθεσαν.
ΑΦΟΥ ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ
ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΚΑΤΑ ΤΟ ΝΟΜΟ
Σύμφωνα με την διάταξη του
άρθρου 840 ΚΠολΔ, η υποχρέωση για ισόβια παροχή
χρημάτων ή άλλων αντικαταστατών πραγμάτων σε περιοδικές δόσεις (ισόβια
πρόσοδος) μπορεί να συσταθεί για ολόκληρη την ζωή του δικαιούχου ή του οφειλέτη
ή τρίτου. Σε περίπτωση αμφιβολίας λογίζεται ότι έχει συσταθεί για ολόκληρη την
ζωή του δικαιούχου. Το ποσό που καθορίστηκε για την πρόσοδο δηλώνει, σε
περίπτωση αμφιβολίας, το ποσό της προσόδου που πρέπει να καταβάλλεται ετησίως.
Στον Αστικό Κώδικα δεν περιέχεται ο ορισμός της ισόβιας προσόδου,
προσδιορίζεται η έννοια της, η οποία συνίσταται στην αυτοτελή υποχρέωση κάποιου
προσώπου, φυσικού ή νομικού, προς παροχή σε άλλο (δικαιούχο της προσόδου)
πρόσωπο (φυσικό), χρημάτων ή άλλων αντικαταστατών πραγμάτων κατά δόσεις,
επαναλαμβανόμενες περιοδικά για ολόκληρη την ζωή ορισμένου προσώπου (φυσικού).
Από την προαναφερόμενη έννοια της ισόβιας προσόδου προκύπτουν οι εξής
ιδιότητες: α) η ισόβια πρόσοδος είναι περιοδική παροχή, προκαταβαλλόμενη σε
δόσεις, ήτοι κατά ορισμένα χρονικά διαστήματα περιοδικώς επαναλαμβανόμενα. Οι
περιοδικές δόσεις συνιστούν μέρη μιας ενιαίας παροχής και συνεπώς είναι
ομοειδείς. Αν μία παροχή καταβάλλεται εφάπαξ, τότε αυτή και αν ακόμη έχει τις
λοιπές ιδιότητες της ισόβιας προσόδου και έχει αντικείμενο το ίδιο, το οποίο
και η πρόσοδος έχει, δεν δύναται να θεωρηθεί ως ισόβια πρόσοδος και αν ακόμη η
παροχή αυτή συνίσταται από το ποσό των κατ' ιδίαν επαναλαμβανόμενων παροχών, β)
η ισόβια πρόσοδος δύναται να συνίσταται σε χρήματα ή άλλα αντικαταστατά
πράγματα, ήτοι σε κινητά προσδιοριζόμενα κατ' αριθμό, μέτρο ή σταθμά. Δεν
δύνανται να είναι αντικείμενο ισόβιας προσόδου υπηρεσίες ή δικαιώματα, ακόμη
και αν αυτά επαναλαμβάνονται περιοδικά και κατά ορισμένα διαστήματα. Αν το
αντικείμενο της παροχής δεν είναι σαφώς καθορισμένο δεν υπάρχει ισόβια
πρόσοδος, γ) οι κατ' ιδίαν παροχές απορρέουν από ένα αυτοτελές δικαίωμα ισόβιας
προσόδου που δεν τελεί σε εσωτερική συνάφεια με άλλη σχέση που συνδέει τον
δικαιούχο και τον οφειλέτη, δ) η ισόβια πρόσοδος ως περιοδική παροχή κατά
δόσεις καταβαλλόμενη, πρέπει να είναι εκ των προτέρων επακριβώς ορισμένη κατά
ποσότητα και ποιότητα, ε) η ισόβια πρόσοδος ως περιοδική παροχή καταβαλλόμενη
κατά δόσεις, εξαρτάται από την ζωή ενός προσώπου, ορισμένου εκ των προτέρων,
και διαρκεί σε ολόκληρη την ζωή του προσώπου αυτού, ήτοι απαραίτητο
εννοιολογικό στοιχείο της σύμβασης ισόβιας προσόδου είναι η συνάρτηση της με
την διάρκεια ζωής ορισμένου προσώπου. Η σύμβαση της ισόβιας προσόδου δύναται να
συναφθεί μεταξύ των μερών είτε ως αμφοτεροβαρούς συμβάσεως είτε ως σύμβαση υπέρ
τρίτου. Δύναται να συσταθεί με αμφοτεροβαρή σύμβαση από χαριστική ή επαχθή
αιτία. Η σύμβαση ισόβιας προσόδου συνιστά ιδιότυπη, αυτοτελής και αυθύπαρκτη
σύμβαση, άσχετη προς άλλες συμβάσεις, ακόμη και αν η αιτία της οφείλεται σε μία
από αυτές. Περαιτέρω, σύμφωνα με την διάταξη του άρθρου 842 ΑΚ, η σύμβαση για
ισόβια πρόσοδο είναι άκυρη αν δεν καταρτιστεί ενώπιον συμβολαιογράφου, ήτοι
απαιτείται η τήρηση συμβολαιογραφικού τύπου. Η τήρηση του ανωτέρω
συμβολαιογραφικού τύπου απαιτείται για κάθε σύμβαση ισόβιας προσόδου, αδιάφορα
από την αιτία αυτής, ήτοι αν αυτή έχει επαχθή ή χαριστική αιτία. Ο σκοπός του
απαιτούμενου για την κατάρτιση της σύμβασης ισόβιας προσόδου, τύπου του
συμβολαιογραφικού εγγράφου συνίσταται στην προστασία των μερών, ιδιαιτέρως του
οφειλέτη της προσόδου, ο οποίος ενδεχομένως για μεγάλο χρονικό διάστημα (εφ' όρου
ζωής προσώπου), βαρύνεται με την υποχρέωση καταβολής περιοδικών δόσεων. Στο
συμβολαιογραφικό έγγραφο πρέπει να περιληφθούν όλα τα ουσιώδη στοιχεία της
σύμβασης. Δεν απαιτείται η διάρκεια της προσόδου, καθόσον σε περίπτωση
αμφιβολίας, λογίζεται ότι συστάθηκε για όλη την ζωή του δικαιούχου, περαιτέρω
δε, πρέπει να υπάρχει στο συμβολαιογραφικό έγγραφο η υπογραφή των μερών. Κατά
την ίδια ως άνω διάταξη, η παράλειψη σύνταξης συμβολαιογραφικού τύπου επάγεται
ακυρότητα της σύμβασης και μάλιστα απόλυτη. Η ακυρότητα από την προαναφερόμενη
έλλειψη του συμβολαιογραφικού τύπου δεν θεραπεύεται με την εκτέλεση της
σύμβασης, ήτοι με την καταβολή της περιοδικής δόσης από τον οφειλέτη. Συνεπώς
οποιαδήποτε καταβολή βάσει άκυρης ισόβιας προσόδου αναζητείται κατά τις διατάξεις
του αδικαιολόγητου πλουτισμού, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 904 επ. ΑΚ (Βασ. Βαθρακοκοίλη
Ερμηνεία Αστικού Κώδικα", άρθρο 840 &&2, 4, 17,19, άρθρο 842
&& 1, 2, 3, 4, 5).
Στην προκειμένη περίπτωση,
ο ενάγων ισχυρίζεται με την υπό κρίση αγωγή ότι δυνάμει συμβάσεως εξαρτημένης
εργασίας αορίστου χρόνου που καταρτίστηκε μεταξύ αυτού και της α' εναγόμενης
εταιρείας την 1/5/1963, προσλήφθηκε από την τελευταία προκειμένου να παρέχει
τις υπηρεσίες του ως Εκτελεστικός Υποδιευθυντής στο υποκατάστημα της α'
εναγόμενης που διατηρούσε η α' εναγόμενη στην Αθήνα. Ότι πέραν της
προαναφερόμενης σύμβασης εργασίας του ενάγοντος, η α' εναγόμενη ανέλαβε την
υποχρέωση, μετά την συνταξιοδότηση του ενάγοντος, να του καταβάλει μία ισόβια
πρόσοδο, ανερχόμενη από το έτος 2013 και εντεύθεν στο ποσό των 776,90 ευρώ. Ότι
η ανωτέρω ισόβια πρόσοδος καταβαλλόταν στον ενάγοντα εκ μέρους της α'
εναγόμενης εταιρείας συνεχώς μέχρι και το έτος 1992. Ότι εξαιτίας της
μεταβίβασης εκ μέρους της α' εναγόμενης του συνόλου των δραστηριοτήτων της στην
Ελλάδα στην β' εναγόμενη το έτος 1992, η τελευταία υπεισήλθε στα δικαιώματα και
τις υποχρεώσεις της α' εναγόμενης και εξ αυτού του λόγου από το έτος 1993 η β'
εναγόμενη κατέβαλε ανελλιπώς την ανωτέρω ισόβια πρόσοδο στον ενάγοντα. Ότι από
τον Αύγουστο του έτους 2013 αιφνιδίως και αντισυμβατικά έπαυσε η καταβολή προς
αυτόν (ενάγοντα) της ανωτέρω ισόβιας προσόδου εκ μέρους της β' εναγόμενης.
Συνεπεία των ανωτέρω ζητεί αυτός (ενάγων) να υποχρεωθούν οι εναγόμενες
εταιρείες, ευθυνόμενες εις ολόκληρον η καθεμία, να
του καταβάλουν το ποσό των 18.645,60 ευρώ για την μη καταβληθείσα
προαναφερόμενη ισόβια πρόσοδο, κατά το χρονικό διάστημα από τον Αύγουστο του
έτους 2013 έως και τον Ιούλιο του έτους 2015, με τον νόμιμο τόκο από την
επίδοση της αγωγής και μέχρι την εξόφληση, να κηρυχθεί η απόφαση προσωρινά
εκτελεστή και να καταδικαστούν οι εναγόμενες στην δικαστική του δαπάνη. Η αγωγή
αρμοδίως εισάγεται για να συζητηθεί ενώπιον του Δικαστηρίου τούτου (άρθρα 7, 9,
10, 14 & 2, 16 αρ. 2, 25 & 2, 33, 3 7& 1, 41 ΚΠολΔ),
κατά την ειδική διαδικασία των εργατικών διαφορών (άρθρο 614&3 ΚΠολΔ) και είναι νόμιμη. Στηρίζεται στις διατάξεις των
άρθρων 297, 298, 346, 361, 648, 653, 840, 841, 842 ΑΚ, 907, 908 & 1 ΚΠολΔ. Πρέπει επομένως η υπό κρίση αγωγή να ερευνηθεί
περαιτέρω ως προς την ουσιαστική της βασιμότητα.
Από την εκτίμηση των
ενόρκων καταθέσεων των μαρτύρων που εξετάστηκαν ενώπιον του ακροατηρίου του
Δικαστηρίου τούτου και περιέχονται στα ταυτάριθμα με την παρούσα απόφαση
πρακτικά, των μετ' επικλήσεως προσκομιζομένων εγγράφων, την υπ' αριθμ 2941/1-12-2016 ένορκη βεβαίωση του μάρτυρα ...
ενώπιον του Γραμματέα Πρεσβείας Α' του Λονδίνου Αγγλίας, η οποία λήφθηκε ύστερα
από προηγούμενη νομότυπη και εμπρόθεσμη κλήτευση του ενάγοντος (βλ. την υπ' αριθμ 4760/21-11-2016 έκθεση επίδοσης του δικαστικού
επιμελητή στο Πρωτοδικείο Αθηνών ..., την υπ' αριθμ
.../8-12-2016 ένορκη βεβαίωση του μάρτυρα ... ενώπιον της συμβολαιογράφου
Αθηνών ..., η οποία λήφθηκε ύστερα από προηγούμενη νομότυπη και εμπρόθεσμη
κλήτευση του ενάγοντος (βλ. την υπ' αριθμ
.../5-12-2016 έκθεση επίδοσης της δικαστικής επιμελήτριας στο Εφετείο Αθηνών
...), αποδείχτηκαν κατά την κρίση του Δικαστηρίου τούτου τα ακόλουθα πραγματικά
περιστατικά: Η α' εναγόμενη είναι αλλοδαπό νομικό πρόσωπο που εδρεύει στην
Αγγλία και σκοπός της είναι η μετάφραση, έκδοση, προμήθεια και διάδοση της
Αγίας Γραφής σε όλες τις γλώσσες των χωρών της Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής.
Δυνάμει συμβάσεως εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρόνου που καταρτίστηκε μεταξύ
του ενάγοντος και της α' εναγόμενης εταιρείας την 1/5/1963, προσλήφθηκε ο
ενάγων από την τελευταία προκειμένου να εργαστεί ως εκτελεστικός υποδιευθυντής
στο ελληνικό υποκατάστημα που διατηρούσε η α' εναγόμενη στην Αθήνα, επί της
οδού Φιλελλήνων, αρ. 18, με αρχικό μηνιαίο μισθό ποσού 5.500 δρχ. Η α'
εναγόμενη λειτούργησε μέχρι το έτος 1992, οπότε έπαυσαν οι δραστηριότητες της,
καθόσον συστάθηκε η β' εναγόμενη αστική εταιρεία με τον ίδιο ως άνω σκοπό. Εξ
αυτού του λόγου, η α' εναγόμενη εταιρεία μεταβίβασε στην β' εναγόμενη την
περιουσία της, ήτοι το σύνολο των πραγμάτων, εννόμων σχέσεων, δικαιωμάτων και
υποχρεώσεων της. Στα πλαίσια των ανωτέρω μεταβιβάσεων και της εξ ολοκλήρου
ανάληψης των δραστηριοτήτων της α' εναγόμενης από την β' εναγόμενη εταιρεία,
μεταβιβάστηκε με δωρεά εν ζωή το έτος 1992 από την α' εναγόμενη στην β'
εναγόμενη εταιρεία μία οικοδομή, αποτελούμενη από υπόγειο, ισόγειο, πρώτο,
δεύτερο, τρίτο και τέταρτο υπέρ του ισογείου ορόφους και μετά δώματος, η οποία
ευρίσκεται σε οικόπεδο εμβαδού 127,56 τ.μ, επί της
οδού ... (βλ. ιδίως το υπ' αριθμ. 949/2005
προσκομιζόμενο δωρητήριο συμβόλαιο της συμβολαιογράφου Αθηνών ...). Περαιτέρω
αποδείχτηκε ότι από τον Φεβρουάριο του
έτους 1967 ο ενάγων διορίστηκε Γραμματέας της α' εναγόμενης εταιρείας (βλ.
ιδίως την από 6/2/1967 προσκομιζόμενη απόφαση της α' εναγόμενης εταιρείας), εν
συνεχεία δε, από τον Νοέμβριο του έτους 1984 διορίστηκε ως Εκτελεστικός
Γραμματέας, Αντιπρόσωπος και Πληρεξούσιος της α' εναγόμενης στην Ελλάδα (βλ.
ιδίως το από 6/11/1984 προσκομιζόμενο πληρεξούσιο της α' εναγόμενης εταιρείας),
περαιτέρω δε, τον Φεβρουάριο του έτους 1988 ο ενάγων, λόγω συνταξιοδότησης του,
αντικαταστάθηκε από τον ... (βλ. ιδίως το προσκομιζόμενο πληρεξούσιο της α'
εναγόμενης εταιρείας). Περαιτέρω αποδείχτηκε ότι η α' εναγόμενη εταιρεία είχε
αναλάβει την υποχρέωση να καταβάλει στον ενάγοντα ισόβια πρόσοδο μετά την
συνταξιοδότηση του και την αποχώρηση του από την εργασία του, σύμφωνα με τους
όρους και τις προϋποθέσεις του Σχεδίου Συντάξεων της μητρικής εταιρείας των α'
και β' εναγόμενων UBS (UBS Pension Plan). Η ανωτέρω ισόβια πρόσοδος αυξανόταν σταδιακά και
διαμορφώθηκε τελικά στο ποσό των 776,90 ευρώ, ποσό το οποίο καταβαλλόταν μέχρι
και το έτος 1992 από την α' εναγόμενη εταιρεία και εν συνεχεία ανελλιπώς από το
έτος 1993 και εντεύθεν από την β' εναγόμενη εταιρεία, κατόπιν της παύσης των
δραστηριοτήτων της α' εναγόμενης, μέχρι τον Ιούλιο του έτους 2013, οπότε η β'
εναγόμενη έπαυσε την καταβολή της ανωτέρω ισόβιας προσόδου στον ενάγοντα. Πλην
όμως, η σύμβαση της ισόβιας προσόδου που είχε καταρτιστεί μεταξύ του ενάγοντος
και της α' εναγόμενος ουδέποτε περιβλήθηκε τον τύπο συμβολαιογραφικού εγγράφου,
γεγονός που δεν αμφισβητείται από τον ενάγοντα, και ως εκ τούτου καθίσταται
απολύτως άκυρη, σύμφωνα με τα εκτεθέντα στην ως άνω μείζονα σκέψη, καθόσον η
καταβολή της ανωτέρω ισόβιας προσόδου στον ενάγοντα επί σειρά ετών, ήτοι από το
έτος 1989 έως και τον Ιούνιο του έτους 2013, δεν θεραπεύει την προαναφερόμενη
απόλυτη ακυρότητα της επίδικης σύμβασης ισόβιας προσόδου, σύμφωνα με τα
εκτεθέντα στην ως άνω μείζονα σκέψη. Πρέπει επομένως, σύμφωνα με τα ανωτέρω
εκτεθέντα, δεδομένου ότι η επίδικη σύμβαση ισόβιας προσόδου είναι απολύτως
άκυρη και δεν δικαιούται να λάβει ο ενάγων το ποσό που αιτείται με την υπό
κρίση αγωγή του, να απορριφθεί η υπό κρίση αγωγή ως ουσιαστικά αβάσιμη.
Σε ότι αφορά την δικαστική
δαπάνη, πρέπει να επιβληθεί σε βάρος του ενάγοντος, λόγω της ήττας του (άρθρο
176 ΚΠολΔ), κατά τα ειδικότερα διαλαμβανόμενα στο
διατακτικό.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
- ΔΙΚΑΖΕΙ αντιμωλία των
διαδίκων.
- ΑΠΟΡΡΙΠΤΕΙ την αγωγή.
- ΕΠΙΒΑΛΛΕΙ σε βάρος του
ενάγοντος την δικαστική δαπάνη των εναγόμενων, το ύψος της οποίας ορίζει σε
τριακόσια εβδομήντα (370) ευρώ.
Κρίθηκε, αποφασίστηκε,
δημοσιεύτηκε σε δημόσια συνεδρίαση στην Αθήνα στις 18-01-2017.
Ο ΔΙΚΑΣΤΗΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ