ΤΡΑΠΕΖΑ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ «ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ»

 

ΕλΣ.Ολ 1395/2018

 

Αίτηση αναίρεσης - Κανονισμός πολεμικής σύνταξης - Διατάξεις περί αμάχου πληθυσμού - Ερμηνεία και εφαρμογή άρθρου 114 του Κώδικα Πολεμικών Συντάξεων -.

 

Η επικαλούμενη εκ μέρους του αναιρεσείοντος διάταξη δεν περιελήφθη στην κωδικοποίηση ούτε δύναται να θεωρηθεί ως εν ισχύι ειδική διάταξη. Η αίτηση αναίρεσης απορρίπτεται. 

 

 

 

 

Απόφαση 1395/2018

 

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

 

ΤΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

ΣΕ ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ

ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΥΝΘΕΣΗ

 

Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του, στις 3 Μαΐου 2017, με την ακόλουθη σύνθεση : Ανδρονίκη Θεοτοκάτου, Πρόεδρος, Μαρία Βλαχάκη, Γεωργία Μαραγκού και Κωνσταντίνος Κωστόπουλος, Αντιπρόεδροι, Γεώργιος Βοΐλης, Βασιλική Ανδρεοπούλου, Ασημίνα Σαντοριναίου, Κωνσταντίνα Ζώη, Γεωργία Τζομάκα, Βασιλική Σοφιανού, Δέσποινα Τζούμα, Ευφροσύνη Παπαθεοδώρου, Κωνσταντίνος Παραθύρας (εισηγητής), Κωνσταντίνος Κρέπης και Γεωργία Παπαναγοπούλου, Σύμβουλοι. Επίσης μετείχαν οι Σύμβουλοι Βασιλική Προβίδη, Ασημίνα Σακελλαρίου, Ευαγγελία Σεραφή και Νεκταρία Δουλιανάκη, ως αναπληρωματικά μέλη. Γραμματέας η Ελένη Αυγουστόγλου. Γενικός Επίτροπος Επικρατείας : Μιχαήλ Ζυμής.

 

Για να δικάσει την από 17-11-2014 (αριθμ. κατ. 197/2014) αίτηση:

 

Του Ελληνικού Δημοσίου, νομίμως εκπροσωπουμένου από τον Υπουργό Οικονομικών, το οποίο παραστάθηκε διά του Συμβούλου του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους Νικολάου Καραγιώργη.

 

Κατά των 1) ... και 2) ... κατοίκων Κολοκυνθούς Καστοριάς, οι οποίοι παραστάθηκαν διά του πληρεξουσίου τους δικηγόρου Πέτρου Πατρώνου (ΑΜ/ΔΣΑ 23724).

 

Με την αίτηση αυτή ζητείται η αναίρεση της 3180/2014 απόφασης του III Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

 

Κατά τη συζήτηση που ακολούθησε το Δικαστήριο άκουσε :

 

Τον εκπρόσωπο του Ελληνικού Δημοσίου, ο οποίος ζήτησε να γίνει δεκτή η αίτηση αναίρεσης.

 

Τον πληρεξούσιο δικηγόρο των αναιρεσιβλήτων, ο οποίος ζήτησε να απορριφθεί η αίτηση αναίρεσης. Και

 

Το Γενικό Επίτροπο της Επικρατείας στο Ελεγκτικό Συνέδριο, ο οποίος πρότεινε ότι η ένδικη αίτηση πρέπει να γίνει δεκτή.

 

Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το Δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη, με παρόντα τα τακτικά μέλη που έλαβαν μέρος στη συζήτηση της υπόθεσης, εκτός από τον Αντιπρόεδρο Κωνσταντίνο Κωστόπουλο και τους Συμβούλους Γεώργιο Βοΐλη και Ασημίνα Σαντοριναίου, που είχαν κώλυμα (άρθρα 11 παρ. 2 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο, που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 4129/2013 και 78 παρ. 2 του π.δ. 1225/1981). Για τη νόμιμη συγκρότηση της Ελάσσονος Ολομέλειας, στη διάσκεψη μετείχε επίσης η Σύμβουλος Βασιλική Προβίδη (αναπληρωματικό μέλος).

 

Αφού μελέτησε τα σχετικά έγγραφα και

 

Σκέφθηκε σύμφωνα με το νόμο

 

 

Αποφάσισε τα εξής :

 

 

I. Με την κρινόμενη αίτηση ζητείται η αναίρεση της 3180/2014 απόφασης του III Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατά το μέρος που με αυτήν, κατά παραδοχή εφέσεως των ήδη αναιρεσιβλήτων και κατόπιν ακυρώσεως της 782/10-10-2011 αποφάσεως της Επιτροπής Ελέγχου Πράξεων Κανονισμού Συντάξεων του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, απορριπτικής της .../3-3-2011 ενστάσεως τους κατά της .../2-11-2010 πράξης της 44ης Διεύθυνσης του Γ.Λ.Κ., με την οποία είχε απορριφθεί ως αλυσιτελής η από 19-11-1996 αίτηση της δικαιοπαρόχου τους περί κανονισμού σε αυτήν πολεμικής σύνταξης κατά τις περί αμάχου πληθυσμού διατάξεις, αναπέμφθηκε η υπόθεση στη Διεύθυνση Κανονισμού και Εντολής Πληρωμής Στρατιωτικών και Πολεμικών Συντάξεων του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους προκειμένου να κριθεί στην ουσία του το σχετικό συνταξιοδοτικό αίτημα. Ειδικότερα να κριθεί το συνταξιοδοτικό δικαίωμα της δικαιοπαρόχου των αναιρεσιβλήτων και ακολούθως η αίτηση των τελευταίων για καταβολή σε αυτούς των συντάξεων που δικαιούτο η δικαιοπάροχος τους. Η υπό κρίση αίτηση, για την οποία δεν απαιτείται η καταβολή παραβόλου, έχει ασκηθεί εμπρόθεσμα και κατά τα λοιπά νομότυπα και πρέπει, επομένως, να εξετασθεί περαιτέρω.

 

II. Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 77, 78 και 79 του Κώδικα Πολεμικών Συντάξεων (π.δ. 168/2007, ΦΕΚ Α' 209), οι οποίες αποτελούν κωδικοποίηση των διατάξεων των άρθρων 1 του ν. 812/1943, 1 και 14 του α.ν. 1512/1950, 1 του ν. 68/1975 και 27 του ν. 955/1978, συνάγεται ότι δικαιούνται σύνταξης από το Δημόσιο Ταμείο οι Έλληνες πολίτες από τον άμαχο πληθυσμό, που έχουν συμπληρώσει το 14ο έτος της ηλικίας τους, άλλως από τη συμπλήρωση του ορίου αυτού, εφόσον υπέστησαν διαρκή μείωση της ικανότητας τους για εργασία από τραύμα, σε ποσοστό τουλάχιστον 25%, εξαιτίας  οποιουδήποτε γεγονότος  που  οφείλεται  στη  γενική  εμπόλεμη κατάσταση της περιόδου από τις 28 Οκτωβρίου 1940 μέχρι τις 15 Αυγούστου 1945, υπό την πρόσθετη προϋπόθεση ότι δεν έχουν υποπέσει σε βαρύ πταίσμα όσον αφορά το πάθημα τους (άρθρο 78 εδ. β' του π.δ. 168/2000). Ως οφειλόμενα στην ανωτέρω εμπόλεμη κατάσταση θεωρούνται και τα τραύματα που προκλήθηκαν από βομβαρδισμό, έκρηξη βλημάτων ή εκρηκτικών μηχανημάτων κάθε είδους ή από άλλα ατυχήματα ή συμβάντα, τα οποία μπορούν να αποδοθούν σε γεγονότα του πολέμου, και αν ακόμη ο τραυματισμός επήλθε μετά τη λήξη της εμπόλεμης κατάστασης (άρθρο 77 παρ. 1 δ' του ίδιου ως άνω π.δ.). Περαιτέρω, στο άρθρο 114 παρ. 1 του Κεφαλαίου Ε' («Εκπτώσεις -Παραγραφές - Διαγραφές») του Τμήματος ΣΤ' (υπό τον τίτλο «Κοινές Διατάξεις») του ίδιου ως άνω Κώδικα ορίζεται ότι «Σε κάθε περίπτωση κανονισμού ή αύξησης αναδρομικά πολεμικής σύνταξης ή βοηθήματος ή επιδόματος δεν επιτρέπεται να αναγνωρισθούν ποσά σε βάρος του Δημοσίου για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από τρία έτη από την πρώτη του αντίστοιχου μήνα που εκδίδεται η σχετική πράξη ή απόφαση (άρθρ. 60 παρ. 1 Α.Ν. 1854/51 σε συνδ. με το άρθρ. 2 Ν.Δ. 2615/53 όπως αντικατ. με άρθρο 20 παρ. 9 Ν. 1489/84)».

 

III. Στην προκειμένη περίπτωση, με την προσβαλλόμενη απόφαση του, το δίκασαν Τμήμα δέχθηκε, κατά την αναιρετικώς ανέλεγκτη περί τα πράγματα κρίση του, τα εξής: Η δικαιοπάροχος των αναιρεσιβλήτων, ..., που γεννήθηκε το έτος 1920, υπέβαλε στις 19-11-1996 αίτηση προς τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ιωαννίνων, με την οποία ισχυρίστηκε ότι κατά την περίοδο του ελληνοϊταλικού πολέμου στο χωριό Ελεύθερο Κονίτσης Ιωαννίνων μετέφερε ασθενείς, τραυματίες και όσους είχαν ανάγκη από βοήθεια, από τμήματα του στρατού που μάχονταν στη θέση ʼγιος Ηλίας της κοινότητας Ελεύθερου Κονίτσης, με αποτέλεσμα να τραυματιστεί. Για την εξακρίβωση του τόπου, του χρόνου και των συνθηκών πρόκλησης του επικαλούμενου παθήματος διατάχθηκε η διενέργεια ένορκης διοικητικής εξέτασης, από την οποία προέκυψε ότι αυτή τραυματίστηκε κατά τη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού πολέμου (1940-1941) από ιταλικά πυρά, η δε Ειδική Υγειονομική Επιτροπή Επανεξέτασης Αναπήρων Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης στην από 15-11-2004 γνωμάτευση της αποφάνθηκε ότι το ποσοστό αναπηρίας της κατά το χρόνο του τραυματισμού της και μέσα σε ένα εξάμηνο από αυτόν ανέρχεται σε 25%. Στη συνέχεια, με την 2433/22-2-2005 πράξη της 44ης Διεύθυνσης του Γ.Λ.Κ. απορρίφθηκε η αίτηση της ως άνω δικαιοπαρόχου των αναιρεσιβλήτων για κανονισμό σε αυτήν πολεμικής σύνταξης, με την αιτιολογία ότι η αιτούσα δεν είχε αναγνωριστεί ως αγωνίστρια της Εθνικής Αντίστασης από την αρμόδια Επιτροπή Κρίσεως του άρθρου 9 του π.δ. 379/1983 και δεν είχε εκδοθεί το σχετικό πιστοποιητικό αναγνωρισμένης υπηρεσίας στον αγώνα της Εθνικής Αντίστασης. Κατά της ως άνω πράξης η δικαιοπάροχος των αναιρεσιβλήτων άσκησε ένσταση ενώπιον της Επιτροπής Ελέγχου Πράξεων Κανονισμού Συντάξεων (Ε.Ε.Π.Κ.Σ.) προσκομίζοντας το 707/27-2-2006 πιστοποιητικό της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ιωαννίνων, από το οποίο προέκυπτε ότι αυτή είχε αναγνωριστεί ως Αγωνίστρια της Εθνικής Αντίστασης 1941 - 1944, πλην όμως το πρακτικό αυτό δεν είχε εκδοθεί και ως εκ τούτου δεν είχε ληφθεί υπόψη κατά την έκδοση της ως άνω απορριπτικής πράξης του Γ.Λ.Κ.. Για το λόγο αυτό με την .../2006 απόφαση της Ε.Ε.Π.Κ.Σ. απορρίφθηκε η ένσταση της και διαβιβάστηκε ο συνταξιοδοτικός φάκελος στην 44η Διεύθυνση για να εξετάσει το αίτημα της βάσει νέων στοιχείων. Ακολούθως, εκδόθηκε η .../21-9-2006 πράξη της 44ης Διεύθυνσης του Γ.Λ.Κ., με την οποία απορρίφθηκε εκ νέου η αίτηση της δικαιοπαρόχου των αναιρεσιβλήτων για κανονισμό σε αυτήν πολεμικής σύνταξης. Επί εφέσεως κατά της ως άνω απορριπτικής πράξης εκδόθηκε η 1054/2008 απόφαση του III Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία ακυρώθηκε η εκκληθείσα πράξη, με την αιτιολογία ότι η Διοίκηση μη ορθώς υπήγαγε την περίπτωση της στις διατάξεις του ν. 1543/1985 και αναπέμφθηκε η υπόθεση στην αρμόδια Διεύθυνση του Γ.Λ.Κ. για να ακολουθηθεί η προσήκουσα διαδικασία. Στη συνέχεια, με την .../17-7-2008 πράξη της 44ης Διεύθυνσης του Γ.Λ.Κ. απορρίφθηκε η από 19-11-1996 αίτηση της δικαιοπαρόχου των αναιρεσιβλήτων, με την αιτιολογία ότι δεν προέκυπτε η ιδιότητα υπό την οποία αυτή προσέφερε τις υπηρεσίες της στον Ελληνικό Στρατό, καθόσον μόνο η συμμετοχή της στην περίθαλψη των τραυματιών δεν αρκούσε για να θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης. Ένσταση της κατά της προαναφερόμενης πράξης του Γ.Λ.Κ. έγινε δεκτή με την .../20-12-2008 απόφαση της Ε.Ε.Π.Κ.Σ. και διαβιβάστηκε ο φάκελος στην 44η Διεύθυνση του Γ.Λ.Κ. για να ακολουθηθεί η διαδικασία «περί αμάχου πληθυσμού». Ακολούθως, διενεργήθηκε ένορκη προανάκριση από το Αστυνομικό Τμήμα Κόνιτσας Ιωαννίνων για την εξακρίβωση του τόπου, του χρόνου και των συνθηκών τραυματισμού της και στη συνέχεια, η Ανωτάτη του Στρατού Υγειονομική Επιτροπή (Α.Σ.Υ.Ε.) αποφάνθηκε ότι η πάθηση της είναι απότοκη του τραυματισμού της κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου, το δε ποσοστό αναπηρίας της από την πάθηση αυτή ανέρχεται σε σαράντα τοις εκατό (40%). Στη συνέχεια, με την 34631/2-11-2010 πράξη της 44ης Διεύθυνσης του Γ.Λ.Κ. απορρίφθηκε η από 19-11-1996 αίτηση της δικαιοπαρόχου των ήδη αναιρεσιβλήτων, η οποία στο μεταξύ είχε αποβιώσει στις 8-9-2010, ως αλυσιτελής, με την αιτιολογία ότι ανεξάρτητα από τη συνδρομή ή μη των νομίμων προϋποθέσεων για τη συνταξιοδότηση της, η τυχόν κανονιζόμενη σύνταξη θα οριζόταν πληρωτέα από την πρώτη του μήνα έκδοσης της πράξης, δηλαδή σε χρονολογία μεταγενέστερη του θανάτου της. Κατά της πράξης αυτής οι ήδη αναιρεσίβλητοι άσκησαν την .../3-3-2011 «ένσταση» ενώπιον της Ε.Ε.Π.Κ.Σ., επιδιώκοντας αφενός μεν την ακύρωση της .../2-11-2010 πράξης της 44ης Διεύθυνσης του Γ.Λ.Κ., προκειμένου να αναγνωριστεί το δικαίωμα συνταξιοδότησης της θανούσας μητέρας τους και αφετέρου να καταβληθεί σε αυτούς, ως μοναδικούς κληρονόμους της, νομιμοτόκως οι συντάξεις που εδικαιούτο η δικαιοπάροχος τους κατά το χρονικό διάστημα από την υποβολή της αίτησης (19-11-1996) έως την ημέρα του θανάτου της (8-9-2010). Η Ε.Ε.Π.Κ.Σ., με την 782/10-10-2011 απόφαση της, απέρριψε ως αβάσιμη την ως άνω «ένσταση», με την αιτιολογία ότι ορθά απορρίφθηκε με την 34631/2010 πράξη της 44ης Διεύθυνσης του Γ.Λ.Κ. η αίτηση της δικαιοπαρόχου των αναιρεσιβλήτων ως αλυσιτελής, αφού η τυχόν κανονιζόμενη σύνταξη θα οριζόταν πληρωτέα από την πρώτη του μήνα έκδοσης της σχετικής κανονιστικής της σύνταξης πράξης της 44ης Διεύθυνσης, δηλαδή σε χρονολογία μεταγενέστερη του θανάτου της. Το δικάσαν Τμήμα, με την ήδη προσβαλλόμενη απόφαση, ακύρωσε την 782/10-10-2011 απόφαση της Ε.Ε.Π.Κ.Σ. και, δεχόμενο την ένσταση των ήδη αναιρεσιβλήτων κατά της 34631/2-11-2010 πράξης της 44ης Διεύθυνσης του Γ.Λ.Κ., παρέπεμψε την υπόθεση στη Διεύθυνση Κανονισμού και Εντολής Πληρωμής Στρατιωτικών και Πολεμικών Συντάξεων του Γ.Λ.Κ., αφενός μεν για να κριθεί επί της ουσίας το δικαίωμα της δικαιοπαρόχου των ήδη αναιρεσιβλήτων για κανονισμό σε αυτήν σύνταξης και αφετέρου να κριθεί το αίτημα των τελευταίων για καταβολή σε αυτούς των συντάξεων που εδικαιούτο η δικαιοπάροχος τους από την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης μέχρι την ημέρα του θανάτου της.

 

IV. Με το μοναδικό λόγο αναιρέσεως του Ελληνικού Δημοσίου προβάλλεται ότι κατ' εσφαλμένη ερμηνεία και πλημμελή εφαρμογή της διατάξεως της παραγράφου 5 του άρθρου 1 του ν, 812/1943, στην οποία ορίζεται ότι «Αι διατάξεις των άρθρων 5, 6 και 7 του Α.Ν. 2666 του 1940, ως ετροποποιήθησαν μεταγενεστέρως, εφαρμόζονται και δια τας περί ων το παρόν άρθρον συντάξεις, αίτινες εν πάση περιπτώσει ορίζονται πληρωτέαι από της χρονολογίας εκδόσεως της σχετικής αποφάσεως της Επιτροπής Κανονισμού Πολεμικών Συντάξεων ή πράξεως ή αποφάσεως του Ελεγκτικού Συνεδρίου», το δίκασαν Τμήμα έκρινε με την προσβαλλομένη απόφαση ότι τα οικονομικά αποτελέσματα της τυχόν κανονιζομένης βάσει των διατάξεων περί αμάχου πληθυσμού σύνταξης μπορούν να εκταθούν μέχρι τρία έτη αναδρομικά από την πρώτη του μήνα έκδοσης της σχετικής πράξης του Διευθυντή Συντάξεων του Γ.Λ.Κ., και, κατ' επέκταση, εσφαλμένως ακύρωσε την εκκληθείσα .../2011 απόφαση της Επιτροπής Ελέγχου Πράξεων Κανονισμού Συντάξεων, που είχε απορρίψει ένσταση κατά της 34631/2-11-2010 πράξης της 44ης Διεύθυνσης του Γ.Λ.Κ., η οποία με τη σειρά της είχε απορρίψει ως αλυσιτελή την από 19-11-1996 αίτηση της δικαιοπαρόχου των αναιρεσιβλήτων περί κανονισμού σε αυτήν πολεμικής σύνταξης, με την αιτιολογία ότι η τυχόν κανονιζόμενη σύνταξη θα οριζόταν πληρωτέα από την πρώτη του μήνα έκδοσης της πράξης αυτής και, επομένως, σε χρονολογία μεταγενέστερη του θανάτου (8-9-2010) της αρχικής δικαιούχου και δικαιοπαρόχου των ήδη αναιρεσιβλήτων. Δεδομένου όμως ότι στις περιπτώσεις αυτές η κανοναζομένη σύνταξη δεν ορίζεται πληρωτέα από την πρώτη του μήνα έκδοσης της σχετικής συνταξιοδοτικής πράξης αλλά, αντιθέτως, σύμφωνα με την προπαρατεθείσα διάταξη του άρθρου 114 παρ. 1 του π.δ. 168/2007, τα οικονομικά αποτελέσματα της σύνταξης που τυχόν κανονισθεί σε δικαιούχο παθόντα κατά τις διατάξεις περί αμάχου πληθυσμού μπορούν να εκταθούν μέχρι τρία έτη αναδρομικά από την πρώτη του μήνα έκδοσης της σχετικής πράξης, ορθώς το δίκασαν Τμήμα έκρινε, με αυτή τη νομική θεμελίωση ότι μη νομίμως απερρίφθη με την προσβληθείσα ενώπιον του απόφαση ως αλυσιτελής η υπό της δικαιοπαρόχου των ήδη αναιρεσιβλήτων υποβληθείσα αίτηση συνταξιοδότησης. Και τούτο διότι αποκλειστικά εφαρμοστέα εν προκειμένω είναι η προαναφερθείσα διάταξη του άρθρου 114 παρ. 1, η οποία προβλέπει στις περιπτώσεις αυτές τριετή αναδρομή, ενώ η επικαλούμενη υπό του αναιρεσείοντος Ελληνικού Δημοσίου διάταξη του άρθρου 1 παρ. 5 του ν. 812/1943 δεν περιελήφθη στην κωδικοποίηση του π.δ. 168/2007, ούτε μπορεί να θεωρηθεί ως ειδική διάταξη παραμένουσα εν ισχύι, διότι αντίκειται στη γενικής εφαρμογής διάταξη του άρθρου 114 παρ. 1, η οποία ρυθμίζει κατά τρόπο αποκλειστικό το ζήτημα της αναδρομικής ισχύος των οικονομικών αποτελεσμάτων των κανονιζόμενων πολεμικών συντάξεων.

 

IV. Κατ'  ακολουθία των ανωτέρω, η  ένδικη αίτηση πρέπει να απορριφθεί.

 

 

Για τους λόγους αυτούς

 

 

Απορρίπτει την αίτηση αναιρέσεως.

 

Κρίθηκε και αποφασίστηκε στην Αθήνα, στις 20 Ιουνίου 2018.

 

Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ                          Ο ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ

ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ ΘΕΟΤΟΚΑΤΟΥ         ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΡΑΘΥΡΑΣ

 

Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

ΕΛΕΝΗ ΑΥΓΟΥΣΤΟΓΛΟΥ

 

Δημοσιεύθηκε σε έκτακτη δημόσια συνεδρίαση στις 19 Σεπτεμβρίου

2018.

 

Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ                              Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

ΑΝΔΡΟΝΙΚΗ ΘΕΟΤΟΚΑΤΟΥ        ΕΛΕΝΗ ΑΥΓΟΥΣΤΟΓΛΟΥ