ΑΠ 2029/2014

Δημόσιος πλειοδοτικός διαγωνισμός Ο.Λ.Π. Α.Ε. για την απομάκρυνση επικίνδυνου πλοίου/ναυαγίου από τη λιμενική περιοχή - Προϋποθέσεις εφαρμογής ν. 2881/2001 για την απομάκρυνση επικίνδυνων πλοίων και ναυαγίων από λιμενικές περιοχές - Νομικό καθεστώς Ο.Λ.Π. ν.2881/2001 - Μη εμπρόθεσμη ανέλκυση ναυαγίου και απομάκρυνση επικίνδυνου πλοίου - Πλήρωση Διαλυτικής Αίρεσης, αυτοδίκαιη και άνευ ετέρου επιστροφή της κυριότητας του εκποιούμενου πλοίου στον ιδιοκτήτη του - Αδικοπραξία του διενεργούντος τον πλειοδοτικό Διαγωνισμό Οργανισμού Λιμένος - Ενεργητική Νομιμοποίηση - Έννομο Συμφέρον - .

Η πλοιοκτήτρια εταιρεία, του κατά τις διατάξεις του ν. 2881 / 2001 υπό αναγκαστική εκποίηση επικίνδυνου και επιβλαβούς πλοίου με σκοπό την απομάκρυνσή του, νομιμοποιείται ενεργητικά, μετά την πλήρωση της διαλυτικής αίρεσης, σύμφωνα με τις διατάξεις του αρ. 2 § 1, 4, 5 και 3 § 5 ν. 2881 / 2001, 12 § 2 της ΥΑ 2123/34/2002 και 202 Α.Κ. σε άσκηση ένδικων αξιώσεων αποζημίωσης και χρηματικής ικανοποίησης κατά του εκάστοτε Οργανισμού Λιμένος που διενεργεί τον δημόσιο πλειοδοτικό διαγωνισμό για την απομάκρυνσή του, ως ενεργήσαντος σε βάρος της αδικοπρακτική συμπεριφορά (Αντίθετη μειοψηφία).

Αριθμός 2029/2014

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ

Α1' Πολιτικό Τμήμα

Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Γεώργιο Χρυσικό, Αντιπρόεδρο Αρείου Πάγου, Γεώργιο Γεωργέλλη, Δημήτριο Κράνη, Αντώνιο Ζευγώλη και Ιωάννη Χαμηλοθώρη Αρεοπαγίτες.

Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριο του, στις 17 Φεβρουαρίου 2014, με την παρουσία και της Γραμματέως Χριστίνας Σταυροπούλου, για να δικάσει την υπόθεση μεταξύ:

Της αναιρεσείουσας: Ναυτικής Εταιρείας με την επωνυμία «ΟΛΥΜΠΙΑ II Ναυτική Εταιρία», που εδρεύει στον Πειραιά και εκπροσωπείται νόμιμα, η οποία εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο της Μιλτιάδη Δανιήλ.

Της αναιρεσιβλήτου: Ανωνύμου Εταιρείας με την επωνυμία «Τεχνική Προστασίας Περιβάλλοντος Α.Ε», που εδρεύει στον Πειραιά και εκπροσωπείται νόμιμα, η οποία εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο της Γρηγόριο Τιμαγένη.

Η ένδικη διαφορά άρχισε με την από 28 Μαρτίου 2007 αγωγή της ήδη αναιρεσείουσας που κατατέθηκε στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Πειραιώς. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 2889/2009 οριστική του ιδίου δικαστηρίου και 224/2013 του Εφετείου Πειραιώς. Την αναίρεση της τελευταίας απόφασης ζητεί η αναιρεσείουσα με την από 21 Μαίου 2013 αίτηση της.

Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν, όπως σημειώνεται πιο πάνω. Ο Εισηγητής Αρεοπαγίτης Γεώργιος Γεωργέλλης, ανέγνωσε την από 7 Φεβρουαρίου 2014 έκθεση του, με την οποία εισηγήθηκε να απορριφθεί η αίτηση αναίρεσης.

Ο πληρεξούσιος της αναιρεσείουσας ζήτησε την παραδοχή της αιτήσεως, ο πληρεξούσιος της αναιρεσιβλήτου την απόρριψη της, καθένας δε την καταδίκη του αντιδίκου μέρους του στη δικαστική δαπάνη του.

ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ

Στο άρθρο 2 του ν. 2881/2001 ορίζονται τα εξής :.«

1. Ο κύριος ναυαγίου, το οποίο αποτελεί κίνδυνο για τη ναυσιπλοΐα σε περιοχή λιμένα, σε διώρυγα ή σε δίαυλο ή παρεμποδίζει την προσόρμιση, την αγκυροβολιά, την παραβολή, τη χρήση των κρηπιδωμάτων και γενικά τη λειτουργία τους ή προσβάλλει ή απειλεί να προσβάλλει το περιβάλλον, υποχρεούται να το ανελκύσει και απομακρύνει εκτός λιμένα, διώρυγας ή διαύλου, όπως έχει ή κατά τμήματα ή, αν επιβάλλεται από τις περιστάσεις, να το μετατοπίσει ή καταστρέψει ή με οποιονδήποτε τρόπο εξουδετερώσει, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.

2. Ο Οργανισμός προσκαλεί εγγράφως τον κύριο να προβεί στις αναγκαίες κατά την προηγούμενη παράγραφο ενέργειες, για να εξαλειφθεί κάθε κίνδυνος και να αποτραπεί κάθε δυσμενής συνέπεια-από την ύπαρξη του ναυαγίου, ορίζοντας εύλογη κατά περίπτωση προθεσμία που δεν μπορεί να υπερβεί τους τρεις (3) μήνες και δηλώνοντας συγχρόνως ότι σε διαφορετική περίπτωση θα προβεί στις ενέργειες αυτές,με ευθύνη και με δαπάνες του κυρίου, οι οποίες σε περίπτωση μη άμεσης καταβολής, καταλογίζονται σε βάρος του και εισπράττονται σύμφωνα με τις διατάξεις περί είσπραξης δημοσίων εσόδων. Η προθεσμία μπορεί να παραταθεί μέχρις δύο (2) μήνες ακόμα. Όταν ο κύριος έχει ήδη αρχίσει να προβαίνει σε εμφανείς πράξεις για την απομάκρυνση του ναυαγίου και συντρέχουν εξαιρετικές περιπτώσεις, μπορεί να χορηγηθεί επιπλέον παράταση από τον Υπουργό Εμπορικής Ναυτιλίας. Οι προθεσμίες δεσμεύουν και κάθε διάδοχο του κυρίου μετά την επίδοση ή δημοσίευση της πρόσκλησης.

3. Η πρόσκληση επιδίδεται από δικαστικό επιμελητή, στον κύριο ή στον αντιπρόσωπο του, στους δανειστές, που αναγράφονται στο ναυτικό υποθηκολόγιο ή στο βιβλίο κατασχέσεων του λιμένα νηολόγησης και, αν πρόκειται για ναυάγιο αλλοδαπού πλοίου, στους δανειστές, που αναγράφονται στο βιβλίο της Λιμενικής Αρχής του λιμένα, όπου βρίσκεται το ναυάγιο. Αν ο κύριος και ο αντιπρόσωπος του, διαμένουν έχουν την έδρα τους στο εξωτερικό, η πρόσκληση επιδίδεται στον Υπουργό Εξωτερικών και, αν είναι αλλοδαποί, στην Προξενική Αρχή του κράτους της ιθαγένειας τους ή στην Προξενική Αρχή άλλου κράτους, που αντιπροσωπεύει τα συμφέροντα του κράτους της ιθαγένειας τους στην Ελλάδα. Αν ο κύριος και ο αντιπρόσωπος του δεν είναι δυνατό να προσδιοριστούν ή είναι άγνωστης διαμονής, η πρόσκληση επιδίδεται στον εισαγγελέα του πρωτοδικείου, στην περιφέρεια του οποίου βρίσκεται το ναυάγιο και συγχρόνως δημοσιεύεται σε δύο ημερήσιες εφημερίδες της Αθήνας, ευρείας κυκλοφορίας, κατά προτίμηση ναυτιλιακού περιεχομένου. Η επίδοση γίνεται κατά τα λοιπά και συντελείται όπως ορίζουν οι σχετικές διατάξεις του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας.

4. Αν ο κύριος δεν εκπληρώσει την υποχρέωση του, ο Οργανισμός μπορεί, ως νόμιμος εντολοδόχος του, να εκτελέσει τις πράξεις που αναγράφονται στην πρόσκληση είτε με ίδια αυτού μέσα και προσωπικό είτε με ανάθεση των σχετικών εργασιών σε τρίτο.

5. Αν η εκτέλεση των πράξεων αυτών από τον Οργανισμό κρίνεται, λόγω των ειδικών συνθηκών της συγκεκριμένης περίπτωσης, αδύνατη ή απρόσφορη ή ασύμφορη, ο Οργανισμός μπορεί να εκποιήσει το ναυάγιο ή τμήματα αυτού, με ανοικτό πλειοδοτικό διαγωνισμό. Ο πλειοδοτείς υποχρεούται να ανελκύσει και απομακρύνει το ναυάγιο μέσα στην οριζόμενη στη διακήρυξη προθεσμία. Από την κατακύρωση και την καταβολή του τιμήματος, ο πλειοδότης θεωρείται ότι παραλαμβάνει το ναυάγιο, αποκτά την κυριότητα του ελεύθερη από κάθε δικαίωμα τρίτου και μπορεί, αν συντρέχει λόγος, να ζητήσει την καταχώριση περίληψης της κατακυρωτικής έκθεσης ή τη διαγραφή από το νηολόγιο. Για την καταχώριση ή τη διαγραφή δεν απαιτείται βεβαίωση του άρθρου 19 § 1 του Ν. 27/1975 (ΦΕΚ 77 Α') και το πιστοποιητικό του άρθρου 88 § 5 του Κ.Ν. 792/1978 (ΦΕΚ 220 Α'), όπως ερμηνεύτηκε αυθεντικά από το άρθρο 1 παρ. 6 του Ν. 1711/1987 (ΦΕΚ 109 Α'). Η κυριότητα του πλειοδότη τελεί υπό τη διαλυτική αίρεση της μη εμπρόθεσμης ανέλκυσης και απομάκρυνσης του ναυαγίου. Η ανέλκυση και απομάκρυνση του ναυαγίου πιστοποιείται από τον Οργανισμό. Ο οργανισμός αφαιρεί από το τίμημα τις δαπάνες εκποίησης, αυξημένες κατά ποσοστό δέκα τοις εκατό (10%) και καταθέτει το υπόλοιπο στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων υπέρ του κυρίου, ο οποίος και καλείται να παραλάβει το οικείο γραμμάτιο παρακαταθήκης. Για την κατάθεση ειδοποιείται η αρμόδια δημόσια οικονομική υπηρεσία, το Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο, οι δανειστές που αναφέρονται στο πρώτο εδάφιο της παραγράφου 3 και, αν είχε επιβληθεί αναγκαστική κατάσχεση στο ναυάγιο, ο υπάλληλος του πλειστηριασμού. Στην τελευταία περίπτωση η κατάθεση γίνεται με τον όρο να αποδοθεί το τίμημα ύστερα από εντολή του υπαλλήλου του πλειστηριασμού. Με την επιφύλαξη της διάταξης του προηγούμενου εδαφίου, το τίμημα αποδίδεται στον κύριο μετά παρέλευση έξι (6) μηνών από την ημέρα που ο Οργανισμός θα δηλώσει ότι έγινε η ανέλκυση και απομάκρυνση του ναυαγίου. Μετά την παρέλευση έτους από την ημέρα αυτήν, ο Οργανισμός δικαιούται να αναλάβει το τίμημα, αν δεν ζητηθεί αυτό από τον κύριο ή δεν ασκήσουν δικαιώματα δανειστές.

6. Ο Οργανισμός μπορεί να προβαίνει με ένα διαγωνισμό σε εκποίηση περισσότερων ναυαγίων, των οποίων οι κύριοι δεν εκπλήρωσαν την υποχρέωση τους. «Η αληθής έννοια της παρούσας παραγράφου είναι ότι ο Οργανισμός μπορεί να προβαίνει ταυτόχρονα με ενιαίο διαγωνισμό σε εκποίηση ενός ή περισσότερων ναυαγίων και επικίνδυνων και επιβλαβών πλοίων που ανήκουν σε έναν ή διαφορετικούς ιδιοκτήτες, των οποίων οι κύριοι αρνούνται ή αδυνατούν να εκπληρώσουν την υποχρέωση τους».

7. Αν ο διαγωνισμός αποβεί άκαρπος, επαναλαμβάνεται μέσα σε δύο (2) μήνες. Αν αποβεί άκαρπος και ο επαναληπτικός διαγωνισμός, ο Οργανισμός μπορεί να προκηρύξει ανοικτό μειοδοτικό διαγωνισμό για την ανέλκυση και απομάκρυνση του ναυαγίου ή τμημάτων αυτού, από τον μειοδότη, στον οποίο και θα μεταβιβάσει το ναυάγιο, κατά κυριότητα. Ο Οργανισμός έχει το δικαίωμα αυτό και όταν ο πλειοδότης του πρώτου ή επαναληπτικού διαγωνισμού δεν εκτελέσει την υποχρέωση, την οποία ανέλαβε σύμφωνα με την παράγραφο 5. Στην περίπτωση μειοδοτικού διαγωνισμού εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις του δεύτερου, τρίτου και τέταρτου εδαφίου της παραγράφου 5 και η διάταξη της παραγράφου 6.

8. Ο κύριος, ο δανειστής που αναφέρεται στο πρώτο εδάφιο · της παραγράφου 3 και όποιος έχει έννομο συμφέρον για το ναυάγιο, δικαιούται να δηλώσει σε οποιοδήποτε στάδιο των ανωτέρω διαδικασιών και μέχρι την κατακύρωση, ότι αναλαμβάνει να εκτελέσει ό,τι ορίζεται στην πρόσκληση, καταθέτοντας επαρκή εγγύηση για την κάλυψη των δαπανών, που έγιναν από τον Οργανισμό, καθώς και των δαπανών, που απαιτούνται για την εκτέλεση των σχετικών εργασιών στην καθοριζόμενη σύμφωνα με την παράγραφο 2 προθεσμία. Η εγγύηση καταπίπτει υπέρ του Οργανισμού, αν ο κύριος, ο δανειστής ή ο τρίτος δεν εκτελέσει τις καθορισμένες στην πρόσκληση εργασίες. Στην περίπτωση που ασκηθεί το ανωτέρω δικαίωμα, αναστέλλεται η άσκηση των δικαιωμάτων του Οργανισμού για διάστημα ίσο προς την προθεσμία, που έχει οριστεί και για μία μόνο φορά.

9. Σε περίπτωση που, κατά την κρίση του Οργανισμού, προκαλείται από την αναβολή της άμεσης ανέλκυσης, απομάκρυνσης ή εξουδετέρωσης του ναυαγίου, σοβαρός κίνδυνος στην κίνηση του λιμένα, διώρυγας ή διαύλου ή στην ασφάλεια των εγκαταστάσεων τους ή αναιρείται ουσιωδώς η λειτουργία τους ή προσβάλλεται σοβαρά ή απειλείται σοβαρή προσβολή του θαλάσσιου περιβάλλοντος ή αποκλείεται ή δυσχεραίνεται ουσιωδώς η συγκοινωνία από τη θάλασσα και ο κύριος δεν προβαίνει αμέσως στις ενέργειες, που ορίζονται στην παράγραφο 1, ο Οργανισμός μπορεί κατά παρέκκλιση από τις διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων να εκτελέσει αμέσως ή να μεριμνήσει για την άμεση εκτέλεση των απαραίτητων ενεργειών με οποιονδήποτε τρόπο, από αυτούς που προβλέπονται στις προηγούμενες παραγράφους, κρίνει ότι είναι πιο πρόσφορος..»

Περαιτέρω στο άρθρο 3 του ίδιου νόμου ορίζονται τα εξής

« 1. Ο κύριος ή ο εφοπλιστής πλοίου, το οποίο παραμένει στην περιοχή, λιμένα, διώρυγας ή διαύλου και η όλη κατάσταση του δημιουργεί κίνδυνο βύθισης του ή κίνδυνο στη ναυσιπλοΐα ή προσβάλλει ή απειλεί να προσβάλλει το περιβάλλον, υποχρεούται να το απομακρύνει εκτός λιμένα, διώρυγας ή διαύλου ή, αν επιβάλλεται από τις περιστάσεις, να το εξουδετερώσει με οποιονδήποτε τρόπο σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.

2. Ο Οργανισμός προσκαλεί εγγράφως τον κύριο ή και τον εφοπλιστή να προβεί στις αναγκαίες ενέργειες, ορίζοντας εύλογη αρχική προθεσμία, η οποία δεν μπορεί να υπερβεί τους δύο (2) μήνες και δηλώνοντας συγχρόνως, ότι σε διαφορετική περίπτωση θα αναλάβει να προβεί στην απομάκρυνση εξουδετέρωση του πλοίου με ευθύνη και με δαπάνες τους, οι οποίες σε περίπτωση μη άμεσης καταβολής, καταλογίζονται σε βάρος τους και εισπράττονται σύμφωνα με τις διατάξεις περί είσπραξης δημοσίων εσόδων.

3. Η πρόσκληση του Οργανισμού επιδίδεται κατά τα

οριζόμενα στην παράγραφο 3 του προηγούμενου άρθρου στον κύριο ή στον εφοπλιστή ή στον αντιπρόσωπο τους ή στον πλοίαρχο ή στον πράκτορα του πλοίου, εφόσον υπάρχουν και στους δανειστές, που αναφέρονται στην παράγραφο αυτήν.

4. Ο κύριος και ο εφοπλιστής του πλοίου ευθύνονται εις ολόκληρον για κάθε ζημιά που προκαλείται εξαιτίας της κατάστασης του πλοίου, καθώς και για κάθε ζημία ή δαπάνη που προκαλείται εξαιτίας της απομάκρυνσης ή εξουδετέρωσης του.

5. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις του προηγούμενου άρθρου.

6. Αν έχει επιβληθεί αναγκαστική κατάσχεση και ο δανειστής ασκήσει το κατά την παράγραφο 8 του προηγούμενου άρθρου δικαίωμα, οι δαπάνες του για την απομάκρυνση του πλοίου και την εξάλειψη των κινδύνων και των επιβλαβών συνεπειών προαφαιρούνται από το πλειστηρίασμα.

7. Οι διατάξεις του άρθρου αυτού εφαρμόζονται και σε πλωτά ναυπηγήματα, φορτία και άλλες κατασκευές, που βρίσκονται ή έχουν τοποθετηθεί, έστω και προσωρινά, στη θάλασσα ή έχουν εγκατασταθεί στο θαλάσσιο βυθό».

Εξετέρου το νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου με την επωνυμία «Οργανισμός Λιμένος Πειραιώς», που ιδρύθηκε με το ν. 4748/1930 (ΑΊ66) και αναμορφώθηκε με τον α.ν. 1559/1950 (Α'252), που κυρώθηκε με το ν. 1630/1951 (Α'8), μετατράπη με το άρθρο πρώτο ( παρ 1) του ν. 2688/1999 (Α'40) σε ανώνυμη /εταιρεία με την επωνυμία «Οργανισμός Λιμένος Πειραιώς Ανώνυμη Εταιρία» και διακριτικό τίτλο «ΟΛΠ ΑΕ». Σύμφωνα με την ίδια διάταξη «Η ΟΛΠ ΑΕ» είναι ανώνυμη εταιρία κοινής ωφέλειας με σκοπό την εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος, λειτουργεί κατά τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας, απολαμβάνει διοικητικής και οικονομικής αυτοτέλειας, τελεί υπό την εποπτεία του Υπουργού Εμπορικής Ναυτιλίας και διέπεται από τον παρόντα νόμο και τον κ.ν. 2190/1920 και συμπληρωματικά από τις διατάξεις του ν. 2414/1996 (ΦΕΚ 135A') καθώς και του α.ν. 1559/1950, όπως κάθε φορά ισχύουν».

Εξάλλου τα κοινόχρηστα πράγματα, στα οποία, σύμφωνα με το άρθρο 967 του Αστικού Κώδικα (π.δ. 456/1984, ΑΊ64) και το άρθρο 22 του ν. 2971/2001 «Αιγιαλός, παραλία και άλλες διατάξεις» (Α'285), περιλαμβάνονται οι λιμένες, ανήκουν στη δημόσια κτήση και προορίζονται για την άμεση εξυπηρέτηση δημοσίου σκοπού, ο οποίος συνίσταται στην κοινοχρησία τους, η διαχείριση τους δε αντιδιαστέλλεται προς την διαχείριση της ιδιωτικής περιουσίας του Δημοσίου και συνιστά άσκηση δημόσιας εξουσίας. Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι ο Οργανισμός Λιμένος Πειραιώς, ο οποίος είχε ιδρυθεί και λειτουργούσε ως νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, με βάση τις διατάξεις του ιδρυτικού του νόμου (4748/1930 και τις, μετέπειτα, τροποποιήσεις του, μετατράπηκε μεν, με βάση τον προαναφερθέντα νόμο 2688/1999, σε ανώνυμη εταιρεία, και έχει, πλέον, το χαρακτήρα και λειτουργεί ως νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, διατήρησε όμως και μετά την μετατροπή του αυτή την αρμοδιότητα των παραπάνω δικαιωμάτων, μεταξύ των οποίων και αυτά της αναγκαστικής εκποίησης και απομάκρυνσης ναυαγίων, επιβλαβών και επικινδύνων πλοίων, καθώς και άλλων πλωτών μέσων, από την περιοχή του Λιμένος Πειραιώς, προκειμένου, αφενός, να εξασφαλισθεί, ακώλυτα, η ελεύθερη ναυσιπλοΐα και η εύρυθμη λειτουργία του λιμένα και αφετέρου να αποσοβηθεί ο κίνδυνος ρύπανσης του θαλάσσιου χώρου, λόγω της παρουσίας των ανωτέρω (ναυαγίων και άλλων επικινδύνων πλοίων) εντός των χώρων αυτού. Η ενάσκηση των παραπάνω δικαιωμάτων εκ μέρους της Ο.Λ.Π. Α.Ε., συνάπτεται με τον έλεγχο της προστασίας, εν γένει, του φυσικού περιβάλλοντος, που, κατά το άρθρο 24 του Συντάγματος, υπάγεται και πρέπει να ασκείται από δημόσια αρχή. Ασκώντας, δηλαδή, τα προβλεπόμενα από τις προαναφερθείσες διατάξεις, δικαιώματα της η ως άνω εταιρεία ενεργεί ως ν.π.δ.δ. και έτσι ασκεί δημόσια εξουσία (Ολ. Σ.τ.Ε. 1211/2010, Σ.τ.Ε. 112/2013).

Στη προκειμένη περίπτωση η ενάγουσα εξέθεσε στο δικόγραφο της αγωγής τα εξής: «Δια της υπ' αριθ. 7/2006 Διακηρύξεως και της υπ' αριθ. 355/15.12.2005 αποφάσεως του διοικητικού του συμβουλίου, κατ' εφαρμογήν δε του Ν. 2881/2001, ο Οργανισμός Λιμένος Πειραιώς Α.Ε. προκήρυξε ανοικτό πλειοδοτικό διαγωνισμό δια την ανέλκυση ναυαγίου και την απομάκρυνση και διάθεση επικίνδυνων και επιβλαβών πλοίων, με ταυτόχρονη αναγκαστική εκποίηση τούτων, η κυριότητα των οποίων από της κατακυρώσεως και της καταβολής του τιμήματος θα αποκτάτο από τον πλειοδότη - αγοραστή ελευθέρα παντός δικαιώματος τρίτου. Συγκεκριμένως, αντικείμενο του ανωτέρω διαγωνισμού ήτο η επιλογή φυσικού ή νομικού προσώπου, το οποίο αφενός μεν θα εξετέλει πάσα αναγκαία εργασία δια την ασφαλή ανέλκυση, ρυμούλκηση και απομάκρυνση του ευρισκομένου στον λιμένα Ηρακλέους Κερατσινίου ναυαγίου του πλοίου «’γιος Νεκτάριος» και αφετέρου θα εξετέλει την ασφαλή ρυμούλκηση και απομάκρυνση, συμφώνως προς τους σχετικούς κανονισμούς, των επιπλεόντων και χαρακτηρισμένων υπό του Ο.Λ.Π, ως επικίνδυνων και επιβλαβών πλοίων «ΘΗΣΕΥΣ» και «ΝΗΣΟΣ ΧΙΟΣ», αγκυροβολημένων στον αυτό ως άνω λιμένα. Συμφώνως προς το άρθρο 13 της ανωτέρω Διακηρύξεως ο ανάδοχος ήτο υπόχρεως να ολοκληρώσει τις εργασίες κατά απόλυτο προτεραιότητα δια το βυθισμένο πλοίο «’γιος Νεκτάριος» εντός αποκλειστικής προθεσμίας ενός (1) μηνός από της ημερομηνίας κοινοποιήσεως της ανακοινώσεως και εν συνεχεία εντός είκοσι (20) ημερών δια τα έτερα δύο πλοία. Στο άρθρο 12 § 2 της υπ' αριθ. 2123/34/2001 Υπουργικής Αποφάσως προεβλέπετο ότι σε περίπτωση παραβάσεως του όρου αυτού, εκτός των ποινικών ρητρών και κυρώσεων, που κατέπιπταν εις βάρος του πλειοδότου, ούτος θα εκηρύσσετο υποχρεωτικώς έκπτωτος της επ' ονόματι του κατακυρώσεως, ως και παντός δικαιώματος εξ αυτής απορρέοντος. Η ανωτέρω ρύθμιση συναρτάτο προς την διάταξη του άρθρου 2 § 5 εδαφ. δ'του Ν. 2881/2001, κατά την οποία η κυριότης του πλειοδότου τελεί υπό την διαλυτική αίρεση της μη εμπροθέσμου ανελκύσεως και απομακρύνσεως του ναυαγίου. Πλειοδότης στον ανωτέρω διαγωνισμό ανεκηρύχθη η εναγομένη η οποία προσέφερε το ποσό των 300.000 Ευρώ πλέον Φ.Π.Α. και δια τα τρία πλοία συλλήβδην και άνευ επιμερισμού. Κατά των αποτελεσμάτων του Ανοικτού Πλειοδοτικού Διαγωνισμού της 16.02.2006 και των σχετικών αποφάσεων επί των ενστάσεων τόσο της Επιτροπής Διενέργειας του Διαγωνισμού όσο και των Αποφάσεων του Διοικητικού Συμβουλίου του Ο.Λ.Π. Α.Ε. η ενάγουσα πλοιοκτήτρια του πλοίου «ΘΗΣΕΥΣ» ήσκησε ανακοπή ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς και προσφυγή ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου Πειραιώς. Ακολούθως, μεταξύ του «Οργανισμός Λιμένος Πειραιώς Α.Ε.» και της εναγόμενης υπεγράφη η υπ' αριθ. 26/23.03.2006 σύμβαση, στην παράγραφο 3 της οποίας προεβλέπετο, ότι ο ανάδοχος υποχρεούται να ολοκλήρωση τις εργασίες ανελκύσεως του ναυαγίου, απομακρύνσεως και διαθέσεως των επικινδύνων και επιβλαβών πλοίων, εντός του χρόνου του οριζομένου στο άρθρο 11 της Διακηρύξεως. Το πλοίο «ΘΗΣΕΥΣ» που μέχρι τότε ανήκε στην ενάγουσα μετεβιβάσθη στην εναγόμενη ελεύθερο παντός βάρους και δικαιώματος τρίτου υπό τη διαλυτική αίρεση της μη εμπροθέσμου ανελκύσεως και απομακρύνσεως του ναυαγίου του βυθισμένου «ΑΓΙΟΣ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ», προϋπόθεση καταγραφείσα στο πιστοποιητικό κυριότητας πλοίου. Οι εργασίες δια την ανέλκυση του ναυαγίου του «ΑΓΙΟΣ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ» συνεχίσθηκαν επί μεγάλο διάστημα μετά την εκπνοή της τεθείσης προθεσμίας του ενός (1) μηνός. Η εναγομένη όχι μόνο δεν ανέλκυσε εντός της προθεσμίας το ανωτέρω ναυάγιο και δεν απεμάκρυνε τα άλλα δύο πλοία, αλλά τελικώς ουδέποτε κατάφερε να ανελκύσει το ναυάγιο με αποτέλεσμα να πληρωθεί η διαλυτική αίρεση, εντεύθεν αυτοδίκαια επανήλθον στην ενάγουσα η κυριότητα, νομή και κατοχή του πλοίου, κατ' εφαρμογήν του άρθρου 202 του ΑΚ και των εφαρμοσθεισών νομικών διατάξεων δια την αναγκαστική εκποίηση τούτου. Την 04.12.2006 το ανωτέρω πλοίο «Θησεύς» διεγράφη οριστικώς από τα Νηολόγια Πειραιώς, λόγω ολοσχερούς διαλύσεως την 6.12.2006 στα διαλυτήρια ALIAGA της Τουρκίας. Η εναγομένη όχι μόνο απεμάκρυνε παρανόμως το πλοίο τούτο από τον λιμένα Πειραιώς, αλλά ιδιοποιήθη τούτο άνευ νομίμου αιτίας κατά τα ειδικότερα εκτιθέμενα στην αγωγή. Συνεπεία της ανωτέρω παρανόμου και υπαιτίου συμπεριφοράς της εναγομένης, η ενάγουσα - πλοιοκτήτρια εζημιώθη κατά το ποσό των 4.000.000 ευρώ, το οποίο παριστά την αξία του πλοίου. Βάσει των ανωτέρω ζήτησε η ενάγουσα ν'αναγνωρισθεί ότι συνεπεία της μη εμπρόθεσμης υπό της εναγομένης ανελκύσεως του ναυαγίου του πλοίου «’γιος Νεκτάριος» και της απομακρύνσεως των πλοίων «ΘΗΣΕΥΣ» και «Νήσος Χίος» πληρώθηκε η διαλυτική αίρεση υπό την οποία τελούσε η μεταβίβαση της κυριότητος του πλοίου της, προς αυτήν (εναγομένη) ως και ότι εξ αυτού του λόγου επανήλθε στην ενάγουσα αυτοδικαίως η κυριότης του πλοίου αυτού, προσέτι δε και να υποχρεωθεί η εναγομένη να της καταβάλη το ποσόν των 4.000.000 ευρώ, ως αποζημίωση δια την αξία του μοναδικού της περιουσιακού στοιχείου, που ιδιοποιήθη αύτη παρανόμως, και ποσόν 299.960 ευρώ, ως χρηματική ικανοποίηση δια την ηθική βλάβη την οποία υπέστη από την σε βάρος της τελεσθείσα αδικοπραξία επιφυλασσόμενη να ζητήσει το επιπλέον ποσό της χρηματικής της ικανοποίησης από 40 Ευρώ στα ποινικά δικαστήρια και τα ποσά ταύτα νομιμοτόκως από της ημέρας πληρώσεως της διαλυτικής αιρέσεως, άλλως από της επιδόσεως της αγωγής και μέχρις εξοφλήσεως.

Η νομιμοποίηση του διαδίκου όπως και το έννομο συμφέρον, αποτελούν ουσιαστικές προϋποθέσεις για την παροχή δικαστικής προστασίας και η εσφαλμένη κρίση του δικαστηρίου για τη συνδρομή ή μη των προϋποθέσεων αυτών ελέγχεται αναιρετικά με το λόγο αναιρέσεως του άρθρου 559 αρ. 1 Κ.Πολ.Δ. (Α.Π. 481/2012, ΑΠ 1119/2011, ΑΠ 339/2010). Η ενάγουσα ως πλοιοκτήτρια του ως άνω πλοίου «ΘΗΣΕΥΣ», η μεταβίβαση της κυριότητας του οποίου στην εναγομένη τελούσε υπό την ανωτέρω διαλυτική αίρεση, η οποία αίρεση φέρεται ότι πληρώθηκε με συνέπεια η κυριότητα του πλοίου να έχει επανέλθει αυτοδίκαια σ'αυτήν, νομιμοποιείται ενεργητικά σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 2 § 1, 4, 5, 3 § 5 του ν. 2881/2001, 12 § 2 της ΥΑ 2123/34/2001 και 202 Α.Κ. σε άσκηση των ένδικων αξιώσεων αποζημιώσεως και χρηματικής ικανοποιήσεως κατά της αναιρεσίβλητης ως ενεργησάσης την σε βάρος της αναιρεσείουσας, αδικοπρακτική συμπεριφορά. Συνεπώς το Εφετείο που έκρινε ότι η ενάγουσα υπό τα εκτιθέμενα στην αγωγή ως άνω πραγματικά περιστατικά δεν νομιμοποιείται ενεργητικά σε άσκηση των αξιώσεων αυτών και αφού δέχθηκε την έφεση της ενάγουσας κατά της πρωτόδικης απόφασης με την οποία είχε απορριφθεί ως ουσιαστικά αβάσιμη η αγωγή, εξαφάνισε την απόφαση αυτή και απέρριψε την αγωγή για έλλειψη ενεργητικής νομιμοποίησης παραβίασε τις εν λόγω διατάξεις γι' αυτό και οι σχετικοί λόγοι της αναίρεσης πρώτος δεύτερος, τρίτος και τέταρτος (κατά το σχετικό μέρος του) με τους οποίους αποδίδεται η πλημμέλεια από τον αριθ. 1 του άρθρου 559 Κ.Πολ.Δ. υπό την αιτίαση της ευθείας παραβίασης των διατάξεων αυτών, είναι βάσιμοι. Ένα μέλος του Δικαστηρίου ο Αρεοπαγίτης Γεώργιος Γεωργέλλης είχε την γνώμη ότι η ενάγουσα δεν νομιμοποιείται ενεργητικά στην άσκηση των ένδικων αξιώσεων. Ειδικότερα η μεταβίβαση της κυριότητας του πλοίου «ΘΗΣΕΥΣ» στην εναγομένη υπό την διαλυτική αίρεση της μη εμπροθέσμου ανέλκυσης και απομάκρυνσης του ναυαγίου έγινε στα πλαίσια άσκησης δημόσιας εξουσίας από τον Ο.Λ.Π. Α.Ε. και προς επίτευξη του επιδιωκομένου σκοπού της ανέλκυσης και απομάκρυνσης του ναυαγίου καθώς και της απομάκρυνσης των δύο άλλων επικίνδυνων πλοίων. Την πλήρωση δε ή μη της διαλυτικής αιρέσεως μπορούσε να επικαλεστεί μόνο η αντισυμβαλλόμενη της εναγομένης Ο.Λ.Π. Α.Ε. η οποία και προέβη στη σύναψη της ένδικης σύμβασης στα πλαίσια όπως προαναφέρθηκε άσκησης δημόσιας εξουσίας και η οποία κατά νόμο (άρθρο 2 § 5 εδ. 6 του ν. 2881/2001) είναι αρμόδια και για τη πιστοποίηση της ανέλκυσης και απομάκρυνσης του ναυαγίου και όχι η ενάγουσα η οποία με καμία έννομη σχέση δεν συνδέεται με την εναγομένη. Να σημειωθεί δε ότι κατά ρητή πρόβλεψη του ως άνω νόμου (άρθρο 2 § 7 του ν. 2881/2001) και για την περίπτωση της μη εκτέλεσης της υποχρεώσεως από τον πλειοδότη του πρώτου ή του επαναληπτικού διαγωνισμού ο Οργανισμός έχει το δικαίωμα να προκηρύξει ανοικτό μειοδοτικό διαγωνισμό για την ανέλκυση και απομάκρυνση του ναυαγίου από τον μειοδότη στον οποίο και θα μεταβιβάσει το ναυάγιο κατά κυριότητα εφαρμοζομένων αναλόγως των διατάξεων του δευτέρου, τρίτου και τετάρτου εδαφίου της παραγράφου 5 και της διάταξης της παραγράφου 6. Συνεπώς κατά τη μειοψηφούσα γνώμη το Εφετείο που έκρινε ότι η ενάγουσα δεν νομιμοποιείται ενεργητικά στην άσκηση των ένδικων αξιώσεων δεν παραβίασε ευθέως τις παραπάνω διατάξεις ούτε και άλλες γι' αυτό και οι ανωτέρω λόγοι της αναίρεσης με τους οποίους υποστηρίζονται τα αντίθετα είναι απορριπτέοι ως αβάσιμοι.

Κατ' ακολουθίαν πρέπει ν' αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση κατά τους βάσιμους ως άνω λόγους και να παραπεμφθεί η υπόθεση για περαιτέρω εκδίκαση στο ίδιο Εφετείο σύμφωνα με το άρθρο 580 § 3 Κ.Πολ.Δ., αφού είναι δυνατή η σύνθεση του από άλλους δικαστές πλην εκείνων που εξέδωσαν την αναιρούμενη απόφαση, παρελκούσης ύστερα από αυτά της έρευνας των λοιπών λόγων της αναίρεσης. Εξάλλου η αναιρεσίβλητη πρέπει να καταδικασθεί στα δικαστικά έξοδα της αναιρεσείουσας (άρθρα 183 και 176 Κ.Πολ.Δ.) και να διαταχθεί η απόδοση του καταβληθέντος παραβόλου (άρθρ. 495 § 4 Κ.Πολ.Δ.).

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

Αναιρεί κατά πλειοψηφία την υπ' αριθ. 224/2013 απόφαση του εφετείου Πειραιά (Ναυτικό Τμήμα).

Παραπέμπει την υπόθεση για περαιτέρω εκδίκαση στο ίδιο Δικαστήριο, συντιθέμενο από άλλους δικαστές.

Καταδικάζει την αναιρεσίβλητη στα δικαστικά έξοδα της αναιρεσείουσας τα οποία ορίζει στο ποσό των τριών χιλιάδων πεντακοσίων (3.500) ευρώ.

Διατάσσει την απόδοση του καταβληθέντος παραβόλου.

ΚΡΙΘΗΚΕ, αποφασίσθηκε στην Αθήνα, στις 9 Μαίου 2014.

Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ